Trái đất từng rách toạc ở Mông Cổ, đại dương mới ra đời?

Khu vực này của Mông Cổ từng là đại dương suốt 115 triệu năm, sau khi đá sôi từ vỏ Trái đất trỗi dậy, xé toạc một vùng rộng lớn.

Theo Live Science, một nghiên cứu mới đã tìm ra bằng chứng cho thấy đất nước sa mạc Mông Cổ ngày nay từng là đại dương. Đáng kinh ngạc hơn, đó là một đại dương bất thường, được tạo ra khi một chùm manti bất ngờ xé toạc vỏ Trái đất.

Trước đó, nhóm tác giả đã bị hấp dẫn bởi đá núi lửa ở phía Tây Bắc Mông Cổ từ kỷ Devon (419 triệu đến 359 triệu năm trước).


Vùng hoang mạc Tây Bắc Mông Cổ ngày nay từng hiện hữu đại dương Mongol-Okhotsk, do vỏ Trái đất bị xé toạc mà thành - (Ảnh: ESCAPE TO MONGOLIA).

Kỷ Devon còn được mệnh danh là "thời đại của loài cá", khi dòng họ cá bất ngờ đa dạng về loài và gia tăng mạnh về số lượng trong các đại dương, trong khi thực vật bắt đầu phủ xanh đất liền.

Khi đó, Trái đất chỉ có 2 siêu lục địa là Laurasia và Gondwana, kèm theo một dải dài các tiểu lục địa mà cuối cùng sẽ trở thành châu Á ngày nay. Các tiểu lục địa này dần dần va vào nhau và hợp nhất trong một quá trình gọi là bồi tụ.

Nhóm nghiên cứu đã khảo sát thực địa ở Tây Bắc Mông Cổ, nơi những tảng đá từ các vụ va chạm hình thành lục địa này được phơi bày trên bề mặt.

Họ phát hiện ra rằng từ khoảng 410 triệu đến 415 triệu năm trước, một đại dương có tên là Đại dương Mongol-Okhotsk đã mở ra trong khu vực.

Thành phần hóa học của các loại đá núi lửa đi kèm với vết nứt này đã tiết lộ sự hiện diện của một chùm manti sôi sục, thứ đã xé toạc vỏ Trái đất để đại dương nói trên có thể ra đời.

Chùm manti là những cột vật liệu nóng bất thường dâng lên từ sâu bên trong lớp phủ của Trái đất.

GS Mingshuai Zhu từ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, giải thích: “Các chùm manti thường tham gia vào giai đoạn đầu tiên của chu kỳ Wilson, đánh dấu sự tan rã của các lục địa và sự mở ra của các đại dương, chẳng hạn như Đại Tây Dương”.

Trong nhiều trường hợp, điều này xảy ra ngay giữa một khối lục địa rắn chắc, xé nó ra.

Các yếu tố địa chất trong trường hợp ở Mông Cổ đặc biệt phức tạp, vì luồng manti này đã xé lớp vỏ trước đó vừa kết hợp lại với nhau thông qua quá trình bồi tụ.

Theo GS Zhu, điều này có thể do lục địa mới bồi tụ còn những điểm yếu và luồng manti đã tận dụng chúng.

Tuy vậy, đại dương này chỉ tồn tại trong 115 triệu năm trước khi bị Trái đất khép lại lần nữa, nên ngày nay chúng ta chỉ thấy Mông Cổ tọa lạc trên một sa mạc mênh mông.

Quá trình hình thành đại dương cổ đại này rất chậm, đất đai chỉ mở ra khoảng vài cm mỗi năm. Một số nơi khác trên Trái đất này nay có thể cũng đang diễn ra sự kiện chùm manti xé vỏ Trái đất tương tự.

Một ví dụ điển hình là Biển Đỏ, với các bờ đang mở rộng dần khoảng 1 cm mỗi năm.

Rạn nứt ở Biển Đỏ còn lớn hơn những gì ở Mông Cổ trong quá khứ. Do vậy, trong hàng chục triệu năm tới, Biển Đỏ nhỏ hẹp ngày nay có thể biến thành một đại dương rộng lớn mới ở Đông Phi.

TIN CŨ HƠN
Hóa thạch mới cho thấy động vật linh trưởng có tổ tiên ở châu Á

Hóa thạch mới cho thấy động vật linh trưởng có tổ tiên ở châu Á

Một động vật linh trưởng hóa thạch mới được phát hiện tại Myanmar tiết lộ rằng tổ tiên chung của người, khỉ không đuôi và vượn có thể đã tiến hóa từ động vật linh trưởng châu Á, chứ không phải châu Phi như nhiều nhà nghiên cứu vẫn nghĩ.

Đăng ngày: 19/12/2025
Phát hiện phòng tắm niên đại 2.000 năm của người Do Thái cổ

Phát hiện phòng tắm niên đại 2.000 năm của người Do Thái cổ

Mới đây, các nhà khảo cổ học đã phát hiện một phòng tắm nghi thức Do Thái cổ có niên đại 2000 năm tuổi ngay dưới sàn nhà khách tại một gia đình gần Jerusalem.

Đăng ngày: 18/12/2025
Tìm ra phần cơ thể chưa từng biết của quái thú lớn nhất mọi lục địa

Tìm ra phần cơ thể chưa từng biết của quái thú lớn nhất mọi lục địa

Lần đầu tiên "dung nhan" của siêu quái thú lớn nhất từng bước đi trên Trái đất được tiết lộ đầy đủ thông qua một hộp sọ khổng lồ vừa được khai quật tại Hệ tầng Winton ở bang Queensland nước Úc.

Đăng ngày: 15/12/2025
Đào đất xây nhà, nhóm công nhân đụng trúng kho báu tiền tỷ

Đào đất xây nhà, nhóm công nhân đụng trúng kho báu tiền tỷ

Nhóm công nhân không ngờ đào trúng kho báu khổng lồ trong khi đang xây nhà.

Đăng ngày: 14/12/2025
Phát hiện 8 răng người thật trong tượng Chúa Jesus 300 tuổi

Phát hiện 8 răng người thật trong tượng Chúa Jesus 300 tuổi

Sau khi tiến hành chụp X-quang bức tượng Chúa Jesus có từ thế kỷ XVII – XVIII, các nhà khoa học đã phát hiện ra 8 chiếc răng người thật còn nguyên vẹn trong miệng bức tượng này.

Đăng ngày: 10/12/2025

"Người rồng": Loài cổ đại khơi mào bí ẩn về nguồn gốc loài người!

Trong những năm gần đây, các nhà khảo cổ học đã có một khám phá lớn tại quận Pingyao của Trung Quốc: Một loài người cổ đại hoàn toàn mới, được đặt tên là "Người rồng" (Dragon Man - Homo longi).

Đăng ngày: 09/12/2025
Khai quật hóa thạch khủng long niên đại 135 triệu năm

Khai quật hóa thạch khủng long niên đại 135 triệu năm

Các nhà khoa học Đức vừa tiến hành khai quật bộ xương khủng long ăn thịt còn nguyên vẹn tới 98% có niên đại 135 triệu năm.

Đăng ngày: 07/12/2025
Khoa Học News