Vết Đỏ Lớn - Siêu bão dài 15.000 m trên sao Mộc "nuốt chửng" xoáy nghịch
Cơn bão khổng lồ ở gần xích đạo của hành tinh khí đang thu nhỏ, nhưng liên tục hấp thụ năng lượng từ hàng loạt xoáy nghịch nhỏ hơn va chạm với nó.
Cơn bão xoáy hàng trăm năm tuổi mang tên Vệt Đỏ Lớn trên sao Mộc chao đảo nhưng không không bị phá hủy bởi hàng loạt xoáy nghịch đâm vào nó trong vài năm qua. Những cơn bão nhỏ hơn khiến từng đám mây đỏ tách ra, làm cơn bão lớn hơn thu nhỏ trong quá trình tương tác. Nhưng nghiên cứu mới công bố hôm 17/3 trên tạp chí Geophysical Research: Planets cho thấy sự gián đoạn này chỉ xảy ra ở bề mặt. Các nhà nghiên cứu có thể quan sát chúng, nhưng chúng không tác động tới sâu bên trong Vệt Đỏ Lớn.
Siêu bão Vệt Đỏ Lớn trong ảnh chụp từ tàu Voyager 1. Ảnh: NASA.
"Tốc độ xoay tròn cực mạnh của Vệt Đỏ Lớn, cùng với kích thước và độ sâu của nó so với các cơn lốc tương tác xung quanh, đảm bảo tuổi thọ lâu dài cho nó", Agustín Sánchez-Lavega, giáo sư vật lý ứng dụng ở Đại học Basque tại Bilbao, Tây Ban Nha, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết. "Khi cơn bão lớn hơn hấp thụ những cơn bão nhỏ, nó tích tụ năng lượng của lốc xoáy".
Vệt Đỏ Lớn đang thu nhỏ dần trong ít nhất 150 năm qua, chiều dài của nó giảm từ khoảng 40.000km vào năm 1879 xuống 15.000km hiện nay. Giới nghiên cứu vẫn chưa biết chắc nguyên nhân dân tới sự thu nhỏ này, hay ban đầu cơn bão hình thành như thế nào. Kết quả nghiên cứu mới cho thấy những xoáy nghịch nhỏ có thể giúp Vệt Đỏ Lớn tồn tại.
Timothy Dowling, giáo sư vật lý và thiên văn ở Đại học Louisville, cho biết trước năm 2019, cơn bão lớn hơn chỉ va chạm với hai xoáy nghịch mỗi năm nhưng gần đây, nó có thể gặp hàng chục xoáy nghịch trong một năm. Sánchez-Lavega và cộng sự tò mò liệu các cơn bão tương đối nhỏ có ảnh hưởng tới vòng xoáy của Vệt Đỏ Lớn hay không. Cơn bão khổng lồ nổi tiếng của sao Mộc nằm gần xích đạo, lớn gấp khoảng hai lần đường kính Trái đất và có sức gió lên tới 540km/h dọc theo chu vi.
Lốc xoáy như bão áp thấp nhiệt đới luôn xoay tròn quanh vùng trung tâm với áp suất khí quyển thấp, xoay ngược chiều kim đồng hồ ở Bắc bán cầu và theo chiều kim đồng hồ ở Nam bán cầu. Xoáy nghịch xoay ngược chiều với lốc xoáy, quanh vùng trung tâm có áp suất khí quyển cao. Bản thân Vệt Đỏ Lớn là một xoáy nghịch, dù nó lớn gấp 6 - 7 lần các xoáy nghịch nhỏ hơn đâm vào nó. Nhưng ngay cả những cơn bão nhỏ hơn này trên sao Mộc cũng lớn bằng một nửa Trái Đất, và gấp 10 lần cơn bão lớn nhất trên địa cầu.
Sánchez-Lavega và đồng nghiệp xem xét ảnh vệ tinh của Vệt Đỏ Lớn trong 3 năm qua chụp từ kính viễn vọng không gian Hubble, tàu vũ trụ Juno quay quanh quỹ đạo sao Mộc và mạng lưới kính viễn vọng của các nhà thiên văn học nghiệp dư. Họ nhận thấy xoáy nghịch nhỏ đi qua vòng chu vi của Vệt Đỏ Lớn trước khi xoay tròn quanh nó. Chúng gây ra một số rối loạn, làm thay đổi tạm thời chu kỳ dao động 90 ngày của Vệt Đỏ Lớn, xé rách các đám mây đỏ và tạo ra nhiều dòng khí.
Điểm tên những dự án nghiên cứu không gian vũ trụ thú vị trong năm 2021
May mắn thay, ngành khám phá khoa học nói chung và khám phá không gian nói riêng không bị ảnh hưởng bởi con virus kích cỡ hiển vi.
Phát hiện thiên hà cách Trái đất 8 tỷ năm ánh sáng
Các chuyên gia tìm thấy thiên hà có khả năng là vật thể phát tín hiệu vô tuyến yếu nhất từng ghi nhận nhờ phương pháp thấu kính hấp dẫn.
Sự thật gây sốc: 4 thế giới ngoài hành tinh... dễ sống hơn Trái đất
Phát hiện mới của Viện Nghiên cứu Tây Nam (SwRI - Mỹ) giúp ít nhất 3 mặt trăng và 1 hành tinh lùn của hệ Mặt Trời thành ứng cử viên hàng đầu cho cuộc săn tìm sự sống ngoài hành tinh.
Hành tinh giống sao Diêm Vương "gửi" vật thể lạ đi ngang Trái đất?
Nghiên cứu mới cho thấy Ommumua, vật thể từ không gian bay ngang hệ Mặt Trời từ năm 2017 và gây ra vô số tranh cãi, được gửi đến bởi một ngoại hành tinh giàu băng nitơ.
Cần bao nhiêu tiền để có thể mua đất và xây nhà trên Mặt trăng?
Với sự phát triển của công nghệ và Trái đất ngày càng trở nên đông dân cư và ô nhiễm, việc di chuyển trên Mặt trăng là điều cần xem xét. Nhưng thực sự sẽ tốn bao nhiêu tiền để di chuyển lên Mặt trăng?
Thiên thạch rơi xuống nước Anh gây ra tiếng nổ siêu thanh
Các nhà khoa học cho rằng một thiên thạch siêu sáng lao xuống khí quyển Trái Đất đã tạo ra tiếng động lớn vang xa khắp vùng tây nam Anh.
