Vì sao khi khô, vết ố cà phê lại có màu “trong nhạt, ngoài đậm”?

Một hiện tượng siêu siêu quen thuộc, nhưng hỏi thật nhé: Bạn có biết vì sao vết ố cà phê trong nhạt ngoài đậm không?

Đánh đổ cà phê, rượu vang, nước ép... lên vải vóc, giấy tờ chắc chắn là điều không vui vẻ gì rồi. Nếu vết bẩn dính ra quần áo thì có thể phai mờ nhờ việc giặt tẩy, nhưng phai ra giấy thì chắc đành chịu chết.

Quan sát vết ố khi khô, bạn có thấy một điều đặc biệt rằng: phần rìa ngoài vết bẩn có màu đậm nét hơn hẳn so với bên trong không? Vì sao lại vậy nhỉ?


Vết ố cà phê trên giấy.

Phải đến năm 2012 các nhà khoa học mới có thể giải thích được cơ chế của hiện tượng này.

Đó là nhờ một lý thuyết hình thành vòng tròn cà phê (coffee ring), ra đời năm 1997 bởi một nhóm các nhà vật lý của Đại học Chicago.

Cơ chế thực tế của hiện tượng là như thế này: Các phần tử nước ở phần rìa ngoài vệt cà phê luôn bốc hơi nhanh hơn so với các phần tử bên trong.

Để tận dụng tốc độ bay hơi nhanh (hơn) của phần rìa, chất lỏng ở phần trung tâm sẽ chảy ra phía ngoài. Các phân tử chất rắn trôi nổi trong chất lỏng sẽ bị cuốn theo dòng chảy ra phía rìa ngoài, và khi vết ố tiếp tục khô, chúng bị chất đống tại phần rìa giống như cảnh tượng tuyết bị chất đống ở chân hàng rào vậy. Và đó chính là lời giải đáp cho hiện tượng này.


Phần tử nước ở phần rìa ngoài vệt cà phê luôn bốc hơi nhanh hơn so với các phần tử bên trong.

Các nhà nghiên cứu đang cố gắng để hạn chế hiệu ứng vòng cà phê bằng cách cân bằng nó với hiệu ứng căng bề mặt giúp tuần hoàn hạt trong quá trình khô.

Công trình của Đại học Pennsylvania đã chỉ ra rằng, các hạt có hình dạng bất thường có thể chống lại sự hình thành vòng bằng cách liên kết thành bè lớn.

Thế nhưng, không phải hiệu ứng này chỉ mang lại tác hại. Một số nghiên cứu đã chỉ ra, nó có thể được ứng dụng trong việc xếp các mảng hạt lên bề mặt một cách nhẹ nhàng, từ đó trở thành công cụ cho ngành sản xuất vi mô.

TIN CŨ HƠN
Vì sao người Do Thái thông minh nhất thế giới?

Vì sao người Do Thái thông minh nhất thế giới?

Từ ngàn xưa, người Do Thái đã xem tri thức là loại vốn đặc biệt vì có thể sinh ra vốn và của cải, lại không bị cướp đoạt được.

Đăng ngày: 09/10/2025
Những thiết kế vượt thời gian của Leonardo da Vinci

Những thiết kế vượt thời gian của Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci thường được mọi người biết đến là một họa sĩ thiên tài thời Phục hưng với những tác phẩm hội họa nổi tiếng như “Mona Lisa”.

Đăng ngày: 09/10/2025
14 điều có thể bạn chưa biết về vũ trụ

14 điều có thể bạn chưa biết về vũ trụ

Nếu con người không mặc đồ bảo hộ trong vũ trụ, nước trong miệng, mắt và các mô mềm sẽ bay hơi tức thời, còn da bỏng nặng do tiếp xúc với bức xạ từ mặt trời hoặc ngôi sao khác.

Đăng ngày: 08/10/2025
Top 11 bí ẩn lớn nhất trong bức họa Mona Lisa

Top 11 bí ẩn lớn nhất trong bức họa Mona Lisa

Bức tranh nàng Mona Lisa của Leonardo da Vinci đã tạo cảm hứng cho rất nhiều nhà phân tích, từ nghệ thuật tới khoa học, từ phân tích quang học tới phân tích tâm lý học.

Đăng ngày: 07/10/2025
Tại sao một năm có 4 mùa?

Tại sao một năm có 4 mùa?

Tại sao một năm trên Trái Đất được chia thành 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông? Các mùa có ảnh hưởng quan trọng tới cuộc sống của con người trên Trái Đất như thế nào? Tại sao có sự thay đổi thời tiết giữa các mùa? Bài viết dưới đây sẽ trả lời cho bạn.

Đăng ngày: 07/10/2025
Bí mật kinh hoàng trong mộ hoạn quan “quái thai” nhất Trung Quốc

Bí mật kinh hoàng trong mộ hoạn quan “quái thai” nhất Trung Quốc

Bí mật trong ngôi mộ đại hoạn quan Lý Liên Anh, Trung Quốc kèm theo nhiều truyền thuyết thần bí.

Đăng ngày: 06/10/2025
Tìm hiểu sức mạnh tàu hộ vệ tàng hình Sigma 9814 của Việt Nam

Tìm hiểu sức mạnh tàu hộ vệ tàng hình Sigma 9814 của Việt Nam

Tàu hộ vệ tàng hình Sigma 9814 là vũ khí quân sự hiện đại dành cho Hải quân Việt Nam. Sigma 9814 được trang bị với hệ thống vũ khí châu Âu và hàng loạt tên lửa mạnh.

Đăng ngày: 06/10/2025
Khoa Học News