Vì sao khi khô, vết ố cà phê lại có màu “trong nhạt, ngoài đậm”?

Một hiện tượng siêu siêu quen thuộc, nhưng hỏi thật nhé: Bạn có biết vì sao vết ố cà phê trong nhạt ngoài đậm không?

Đánh đổ cà phê, rượu vang, nước ép... lên vải vóc, giấy tờ chắc chắn là điều không vui vẻ gì rồi. Nếu vết bẩn dính ra quần áo thì có thể phai mờ nhờ việc giặt tẩy, nhưng phai ra giấy thì chắc đành chịu chết.

Quan sát vết ố khi khô, bạn có thấy một điều đặc biệt rằng: phần rìa ngoài vết bẩn có màu đậm nét hơn hẳn so với bên trong không? Vì sao lại vậy nhỉ?


Vết ố cà phê trên giấy.

Phải đến năm 2012 các nhà khoa học mới có thể giải thích được cơ chế của hiện tượng này.

Đó là nhờ một lý thuyết hình thành vòng tròn cà phê (coffee ring), ra đời năm 1997 bởi một nhóm các nhà vật lý của Đại học Chicago.

Cơ chế thực tế của hiện tượng là như thế này: Các phần tử nước ở phần rìa ngoài vệt cà phê luôn bốc hơi nhanh hơn so với các phần tử bên trong.

Để tận dụng tốc độ bay hơi nhanh (hơn) của phần rìa, chất lỏng ở phần trung tâm sẽ chảy ra phía ngoài. Các phân tử chất rắn trôi nổi trong chất lỏng sẽ bị cuốn theo dòng chảy ra phía rìa ngoài, và khi vết ố tiếp tục khô, chúng bị chất đống tại phần rìa giống như cảnh tượng tuyết bị chất đống ở chân hàng rào vậy. Và đó chính là lời giải đáp cho hiện tượng này.


Phần tử nước ở phần rìa ngoài vệt cà phê luôn bốc hơi nhanh hơn so với các phần tử bên trong.

Các nhà nghiên cứu đang cố gắng để hạn chế hiệu ứng vòng cà phê bằng cách cân bằng nó với hiệu ứng căng bề mặt giúp tuần hoàn hạt trong quá trình khô.

Công trình của Đại học Pennsylvania đã chỉ ra rằng, các hạt có hình dạng bất thường có thể chống lại sự hình thành vòng bằng cách liên kết thành bè lớn.

Thế nhưng, không phải hiệu ứng này chỉ mang lại tác hại. Một số nghiên cứu đã chỉ ra, nó có thể được ứng dụng trong việc xếp các mảng hạt lên bề mặt một cách nhẹ nhàng, từ đó trở thành công cụ cho ngành sản xuất vi mô.

TIN CŨ HƠN
Những vật liệu cứng nhất hành tinh

Những vật liệu cứng nhất hành tinh

Nhờ công nghệ tiên tiến, các nhà khoa học đã cho ra đời những "siêu vật liệu" nhân tạo có độ cứng vượt trội hơn nhiều.

Đăng ngày: 01/09/2025
Phong tục lễ Tạ Ơn khác biệt khắp năm châu

Phong tục lễ Tạ Ơn khác biệt khắp năm châu

Lễ Tạ Ơn không chỉ có riêng ở Mỹ mà còn được tổ chức ở nhiều quốc gia với tên gọi, phong tục và nghi lễ riêng biệt.

Đăng ngày: 31/08/2025
Thang máy rơi tự do, nếu nhảy lên thì có sống được không?

Thang máy rơi tự do, nếu nhảy lên thì có sống được không?

"Đi thang máy coi chừng bị đứt cáp, bị kẹt...". Với lo lắng này, không ít người "tẩy chay" thang máy, hoặc mắc hội chứng sợ thang máy. Thực tế thì sao?

Đăng ngày: 29/08/2025
Các nhà khoa học phát hiện LUCA, sinh vật đơn bào được cho là thủy tổ của sự sống

Các nhà khoa học phát hiện LUCA, sinh vật đơn bào được cho là thủy tổ của sự sống

Tổ tiên chung phổ quát cuối cùng là một tế bào sống cách đây 4,2 tỷ năm, khi Trái đất có những đại dương nóng và rất ít oxy.

Đăng ngày: 28/08/2025
Những điều bí ẩn trong rừng Amazon khiến bạn

Những điều bí ẩn trong rừng Amazon khiến bạn "hết hồn"

Khu rừng già Amazon rộng lớn luôn ẩn chứa những điều bí ẩn chưa được khám phá, khiến chuyến đi vào rừng đầy rẫy hiểm nguy nhưng không kém phần thú vị và kích thích trí tò mò.

Đăng ngày: 28/08/2025
Đất nước duy nhất chưa từng có bóng dáng loài rắn từ thuở sơ khai

Đất nước duy nhất chưa từng có bóng dáng loài rắn từ thuở sơ khai

Bạn biết không, rắn là một trong những loài có độ phân bổ sinh học tương đối rộng. Chỉ cần có điều kiện phù hợp, rắn chắc chắn sẽ xuất hiện.

Đăng ngày: 27/08/2025
Cặp chị em song sinh độc nhất vô nhị

Cặp chị em song sinh độc nhất vô nhị

Cặp chị em sinh đôi người Mỹ Sienna và Sierra Bernal được đánh giá là độc nhất vô nhị khi một trong số họ chỉ có kích thước cơ thể bằng một nửa người còn lại.

Đăng ngày: 27/08/2025
Khoa Học News