Vì sao nhiệt kế có loại chứa rượu, có loại chứa thuỷ ngân?

Nhiệt kế là khí cụ dùng để đo nhiệt độ. Nhiệt kế thường dùng có: nhiệt kế thuỷ ngân và nhiệt kế rượu.

Thuỷ ngân và rượu là phần chủ yếu để tạo thành nhiệt kế, gọi là chất đo nhiệt. Chất đo nhiệt có thể dùng để đo nhiệt độ là vì nó có đặc điểm nóng nở lạnh co. Theo đà nhiệt độ lên cao, thể tích của thuỷ ngân và rượu sẽ giãn nở rõ rệt. Điều đó có thể nhận biết trong nhiệt kế là chiều cao của cột thuỷ ngân hoặc cột rượu tăng lên. Như vậy, chỉ cần khắc lên những độ khắc thích hợp thì người ta có thể đọc ra nhiệt độ tương ứng.


Nhiệt kế thủy ngân.

Để cho nhiệt kế có giá trị sử dụng càng lớn, vật chất đo nhiệt cần phải có hai đặc tính lớn:

  • Một là, sự biến đổi thể tích của chất đo nhiệt theo sự thay đổi nhiệt độ phải rất nhạy, sao cho có thể đo được sự thay đổi nhiệt độ rất nhỏ.
  • Hai là, khi đo nhiệt ở nhiệt độ thấp, chất đo nhiệt không được đông lại thành chất rắn; ngược lại, ở nhiệt độ cao, chất đo nhiệt cũng không được biến thành chất khí. Nếu không thế thì không thể nào dùng nó để đo nhiệt.

Đối với thuỷ ngân và rượu có cùng khối lượng, nếu lần lượt làm cho nhiệt độ của chúng tăng lên 1°C, qua thực nghiệm phát hiện, nhiệt lượng hấp thu của rượu lớn hơn của thuỷ ngân rất nhiều, gấp khoảng 20 lần. Vì vậy, độ nhạy của sự biến đổi theo nhiệt độ của cột thuỷ ngân trong nhiệt kế thuỷ ngân lớn hơn nhiều so với cột rượu trong nhiệt kế rượu. Trong công việc thực nghiệm khoa học hoặc đo nhiệt độ cơ thể người, đo nhiệt lượng hấp thu hoặc giải phóng ra của nhiệt kế rất nhỏ, song lại phải thể hiện ra sự biến đổi của nhiệt độ nên nói chung đều dùng nhiệt kế thuỷ ngân. Còn với sự thay đổi nhiệt độ như nhau, rượu hấp thu nhiều nhiệt lượng, khả năng giãn nở lớn, cho nên sự biến đổi lên xuống của cột rượu rõ rệt hơn nhiều so với cột thuỷ ngân. Khi đo nhiệt độ không khí xung quanh và nhiệt độ nước, nói chung thường dùng nhiệt kế rượu.

Rượu và thuỷ ngân còn có đặc tính khác nhau: rượu "chịu lạnh" rất tốt, ở nhiệt độ –117°C nó mới đông lại thành chất rắn, còn thuỷ ngân ở nhiệt độ –31°C đã đông cứng lại, mất đi tính lưu động. Ở những xứ lạnh, nhiệt độ không khí mùa đông xuống xấp xỉ –40°C, vì vậy, nói chung dùng nhiệt kế rượu đo nhiệt độ không khí thì thích hợp. Song thuỷ ngân cũng có một ưu điểm: nó "chịu nóng" khá hơn rượu. Điểm sôi của thuỷ ngân là 356,72°C; còn rượu khi đến 78,3°C thì sẽ sôi và nhanh chóng hoá hơi. Trong trường hợp đo nhiệt độ cao, rõ ràng là nhiệt kế thuỷ ngân có tác dụng đo nhiệt độ chính xác hơn nhiệt kế rượu.

TIN CŨ HƠN
Bao tiền một

Bao tiền một "con" Airbus?

Theo xếp hạng của Forbes năm 2013, EADS là doanh nghiệp có vốn hóa thị trường đứng thứ 135 trên thế giới và là tập đoàn hàng không lớn thứ 2 thế giới.

Đăng ngày: 24/11/2025
Tính ra được 31,4 triệu triệu chữ số của Pi, cô nhân viên của Google lập kỷ lục Guinness

Tính ra được 31,4 triệu triệu chữ số của Pi, cô nhân viên của Google lập kỷ lục Guinness

Một nhân viên Google vừa phá kỷ lục thế giới cũ về đếm số pi, và dường như chưa đủ ấn tượng: cô phá kỷ lục để kỷ niệm ngày duy nhất trong năm liên quan tới số 3,14, tháng Ba ngày 14.

Đăng ngày: 24/11/2025
Tìm ra con số may mắn được

Tìm ra con số may mắn được "ưa chuộng" nhất

Hẳn mỗi người trong chúng ta đều có một con số ưa thích của riêng mình, đó có thể là số nhà, số tuổi hoặc một con số mang ý nghĩa nhất định trong cuộc sống

Đăng ngày: 23/11/2025
Chân dung những vị tướng vĩ đại trong lịch sử thế giới

Chân dung những vị tướng vĩ đại trong lịch sử thế giới

Chân dung của 10 thiên tài quân sự, những người đã làm thay đổi cả trật tự thế giới.

Đăng ngày: 23/11/2025
Tại sao người say thường thích gây sự?

Tại sao người say thường thích gây sự?

Quán rượu là hiện trường của rất nhiều vụ ẩu đả, cho dù là trong phim hay ngoài đời. Nguyên nhân không phải từ tính thẩm mỹ của quán bar, mà chính từ các cốc rượu người ta uống.

Đăng ngày: 23/11/2025
5 truyền thuyết bí ẩn về Vạn Lý Trường Thành

5 truyền thuyết bí ẩn về Vạn Lý Trường Thành

Vạn Lý Trường Thành được coi là công trình biểu tượng của quốc gia và văn hóa Trung Quốc. Nhiều câu chuyện và truyền thuyết thú vị về công trình này đã hình thành trong quá trình xây dựng và được truyền lại qua nhiều triều đại. Chính những truyền thuyết này đã thu hút nhiều du khách tới thăm quan tường thành dài nhất thế giới.

Đăng ngày: 23/11/2025
8 cuốn sách huyền bí thời Trung cổ càng tìm hiểu càng thấy đáng sợ

8 cuốn sách huyền bí thời Trung cổ càng tìm hiểu càng thấy đáng sợ

Từ những điều cơ bản của mật mã Satan cho đến hướng dẫn về cách lập hiệp ước với quỷ, những cuốn sách này rõ ràng không dành cho người yếu tim.

Đăng ngày: 22/11/2025
Khoa Học News