Ảnh chụp tia X đầu tiên về tàn dư siêu tân tinh

"Con mắt tia X" mới trên tàu vũ trụ IXPE cho phép các nhà thiên văn học quan sát những vật thể cực đoan nhất như Cassiopeia A.


Ảnh chụp tia X của IXPE về tàn dư siêu tân tinh Cassiopeia A. (Ảnh: NASA).

Chỉ hơn hai tháng sau khi phóng lên vũ trụ, tàu chụp ảnh phân cực tia X (IXPE) của NASA đã gửi về Trái đất ảnh chụp đầu tiên của nó, bổ sung cái nhìn mới đầy ấn tượng về Cassiopeia A, tàn dư nổi tiếng của một siêu tân tinh hay ngôi sao phát nổ cách Trái đất khoảng 11.000 năm ánh sáng.

Hình ảnh trên, được NASA công bố hôm 14/2, cho thấy cường độ tia X phát ra từ Cassiopeia A, trong đó các màu tím lạnh, xanh lam, đỏ và trắng tương ứng với độ sáng tăng dần.

Khi kết hợp với dữ liệu từ Đài quan sát tia X Chandra trên quỹ đạo, những đám mây khí màu tím phát sáng bao trùm phần còn lại của ngôi sao phát nổ hiện lên nổi bật hơn bao giờ hết. Chúng được tạo ra khi các sóng xung kích từ vụ nổ làm nóng khí xung quanh đến nhiệt độ cực cao.

Dữ liệu mà IXPE thu thập về Cassiopeia A có thể giúp các nhà khoa học đo lường mức độ phân cực thay đổi như thế nào trên tàn dư.


Hình ảnh tổng hợp về Cassiopeia A, kết hợp dữ liệu tia X của IXPE với các quan sát từ Đài quan sát tia X Chandra. (Ảnh: NASA).

Tàu vũ trụ IXPE, một dự án hợp tác giữa NASA và Cơ quan Vũ trụ Italy, được trang bị ba kính viễn vọng giống hệt nhau. Sứ mệnh của nó là cung cấp hiểu biết mới về những vật thể cực đoan nhất trong vũ trụ, chẳng hạn như siêu tân tinh, hố đen và sao neutron.

Tia X là sóng ánh sáng năng lượng cao sinh ra từ các điều kiện cực đoan. Trong không gian, những điều kiện này bao gồm từ trường mạnh, va chạm giữa các vật thể, vụ nổ, nhiệt độ cao và tốc độ quay nhanh.

Ánh sáng tia X khi chiếu tới Trái đất bị ngăn lại bởi bầu khí quyển. Đó là lý do tại sao các nhà khoa học dựa vào kính thiên văn tia X để quan sát chúng trong không gian.

Sử dụng IXPE để nghiên cứu sự phân cực của tia X vũ trụ có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về tàn dư của các ngôi sao đã phát nổ, như hố đen và sao neutron, cũng như môi trường của chúng và cách chúng tạo ra tia X. Khám phá về những vật thể cực đoan này cũng có thể giúp trả lời những câu hỏi lớn hơn về vật lý.

TIN CŨ HƠN
Tổng quan về sao Mộc

Tổng quan về sao Mộc

Sao Mộc hay Mộc tinh là hành tinh thứ năm tính từ Mặt Trời và là hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt Trời.

Đăng ngày: 24/09/2025
Siêu trăng là gì?

Siêu trăng là gì?

Ngoài hiện tượng Siêu trăng - Mặt Trăng trông lớn hơn và sáng hơn bình thường, còn có nhiều hiện tượng đặc biệt khác khiến kích thước, độ sáng hay màu sắc Trăng thay đổi.

Đăng ngày: 23/09/2025
Phát hiện

Phát hiện "mưa sắt" kỳ lạ trên một ngoại hành tinh

Một nhóm các nhà thiên văn học quốc tế đã phát hiện ra một ngoại hành tinh cách Trái đất rất xa thường xuyên diễn ra “mưa sắt” kì lạ.

Đăng ngày: 23/09/2025
Hệ Mặt Trời là gì?

Hệ Mặt Trời là gì?

"Hệ Mặt Trời" (Thái Dương Hệ) là "một hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời".

Đăng ngày: 23/09/2025
Kết cục diệt vong nếu Mặt trời nhỏ hơn Trái đất

Kết cục diệt vong nếu Mặt trời nhỏ hơn Trái đất

Nếu Mặt Trời nhỏ hơn Trái Đất, Hệ Mặt trời của chúng ta sẽ trải qua một cuộc đại cải tạo hoàn toàn và sự sống trên Trái Đất sẽ rất khác so với hiện tại.

Đăng ngày: 23/09/2025
Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Trong bài viết dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu xem hiện tượng Nhật Thực, Nguyệt Thực là gì? Tại sao nó lại được những người yêu thích thiên văn học quan tâm đến vậy.

Đăng ngày: 22/09/2025
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?

Trái Đất và các hành tinh hàng xóm, cùng các tiểu hành tinh, hành tinh lùn, thiên thạch, sao chổi... thuộc hệ Mặt Trời (Thái Dương hệ) với Mặt Trời là trung tâm của hệ này.

Đăng ngày: 20/09/2025
Khoa Học News