Bắc Cực bùng cháy, đe dọa mở nắp "mộ băng" cổ đầy khí độc

Bên dưới Bắc Cực có tầng đất sâu chứa nhiều sinh vật cổ đại chưa phân hủy, bị giam hãm dưới băng vĩnh cửu. Sẽ là thảm họa nếu mộ băng vô tình bị mở bởi cháy rừng.

Một nhóm nghiên cứu từ NASA vừa đưa ra lời cảnh báo về chu kỳ cháy đang tăng tốc ở những cánh rừng quanh cực Bắc của Trái đất, chủ yếu do sự phức tạp hóa của thời tiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Cháy ở khu vực không người hay bắt đầu bằng sét đánh.

"Chúng ta đang có những đám cháy thường xuyên và nghiêm trọng hơn, những khu vực bị cháy lớn hơn" – nhà nghiên cứu hỏa hoạn Liz Hoy từ Trung tâm Bay Không gian Goddard của NASA, nói.


Các đám cháy rừng ở Bắc Cực tiềm ẩn thảm họa lớn hơn là lượng khí thải do đám cháy và số cây cối bị mất - (ảnh: NASA)

Tuyên bố trên dựa vào dữ liệu thu thập từ chương trình Thí nghiệm về vùng dễ bị tổn thương ở Bắc Cực – Phương Bắc (ABoVE), một chiến dịch thực địa kiểm tra khả năng phục hồi của các hệ sinh thái và xã hội phương Bắc trước biến đổi khí hậu.

Các nhà khoa học cảnh báo rằng thiệt hại không chỉ nằm ở các đám rừng bị cháy mà còn ở một tầng sâu hơn bên dưới, với thảm họa có thể khủng hiếp hơn. Cháy rừng gây phát thải carbon dữ dội, làm ô nhiễm không khí. Đồng thời, một lớp dất dày ở khu vực cháy bị hủy hoại. Lớp đất này ngoài việc làm nền cho cây cối sinh sôi, còn là lớp cách nhiệt cho tầng băng vĩnh cửa bên dưới. Đất bị mất vì cháy, băng sẽ tan.

Xuống sâu nữa bên dưới tầng băng vĩnh cửu này là tầng đất cổ đại, nơi có vô số động vật và thực vật thuộc về những tầng địa chất cổ xưa, bị chôn hàng ngàn năm nhưng chưa phân hủy vì được băng giá bao bọc. Nếu băng tan, ngôi mộ cổ khổng lồ này bị "mở nắp", tất cả sẽ bắt đầu phân hủy và phát thải một lượng carbon khổng lồ vào khí quyển.

ABoVE cũng đang tìm hiểu xem liệu các hạt vật chất độc hại do cháy rừng giải phóng ảnh hưởng thế nào đến hệ hô hấp và tim mạch của con người, đặc biệt là cư dân gần Bắc Cực như người sống ở Alaska.

Đây không phải nghiên cứu khoa học đầu tiên tính đến mối đe dọa của tầng đất bên dưới băng vĩnh cửu Bắc Cực. Năm 2018, một nhóm khoa học gia đứng đầu bởi nhà di truyền học người Mỹ George Church đã tuyên bố sẽ tái sinh voi ma mút để cứu lấy Bắc Cực và trái đất.

Nhóm của ông George Church gọi lớp đất chứa vật liệu hữu cơ chưa phân hủy dưới "mộ băng" là "bom thời gian methane". Nếu chúng bị phơi trần, một lượng lớn carbon dioxide và methane sẽ bị giải phóng vào không khí, trong đó lượng carbon phát thải tương dương với việc đốt cháy 2,5 lần các khu rừng trên thế giới cộng lại. Vì thế cần có các sinh vật to lớn như ma mút hiện diện, giúp lớp đất ở Bắc Cực được đào xới và nén xuống, tạo đường cho cái lạnh xâm nhập sâu và khóa chặt "mộ băng".

TIN CŨ HƠN
Hướng dẫn xử lý nước và vệ sinh môi trường trong mùa bão lụt

Hướng dẫn xử lý nước và vệ sinh môi trường trong mùa bão lụt

Sau bão lụt, thường xảy ra nhiều loại dịch bệnh như tả, lỵ, thương hàn... mà nguyên nhân chính là do môi trường và nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm.

Đăng ngày: 12/12/2025
Trái đất đang bị đe dọa bởi kỷ băng hà mới?

Trái đất đang bị đe dọa bởi kỷ băng hà mới?

Các nhà khoa học dự báo 10 năm tới hoạt động của Mặt trời sẽ giảm xuống. Do vậy, liệu có lặp lại “thời kỳ tiểu băng hà” đã từng xảy ra vào thế kỷ XVII.

Đăng ngày: 09/12/2025
Rực vàng trong nắng mùa hoa Giáng Hương

Rực vàng trong nắng mùa hoa Giáng Hương

Loài thực vật nằm trong sách đỏ Việt Nam - Giáng hương quả to Pterocarpus macrocarpus bắt đầu thay áo mới và trang điểm bộ cánh màu xanh biếc bằng từng chùm bông hoa vàng rực rỡ. Với chiếc cuống dài và nhiều lông, vàng rực, đan xen trong từng kẽ lá. Những bông hoa đầu mùa không chỉ biết khoe sắc mà còn phát tán mùi hương thơm ngào ngạt cả góc rừng làm đánh thức lũ bướm ngái ngủ trong chiếc kén sau những ngày dài đói bụng...

Đăng ngày: 08/12/2025
5 thứ cần chuẩn bị khi bão lũ đến

5 thứ cần chuẩn bị khi bão lũ đến

Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), khi có thiên tai bão lũ, mọi người cần gia cố nhà cửa hoặc tìm một nơi trú ẩn an toàn.

Đăng ngày: 07/12/2025
Những cơn bão lớn nhất được ghi nhận trong lịch sử

Những cơn bão lớn nhất được ghi nhận trong lịch sử

Trong quá khứ có không ít cơn bão với sức gió mạnh kỷ lục nhưng lại không gây ra nhiều thiệt hại.

Đăng ngày: 05/12/2025
Sương mù là gì? Tại sao có sương mù?

Sương mù là gì? Tại sao có sương mù?

Có nhiều người nhận xét sương mù những năm gần đây dày đặc hơn so với trước. Vậy sương mù là gì? Nó có liên quan gì đến ô nhiễm môi trường không?

Đăng ngày: 04/12/2025
Sóng biển đóng vai trò quan trọng trong việc bẫy khí nhà kính

Sóng biển đóng vai trò quan trọng trong việc bẫy khí nhà kính

Trong nhiều thập kỷ qua, các nhà khoa học đã nghiên cứu ảnh hưởng của các đại dương trên thế giới trong việc hấp thụ khí nhà kính.

Đăng ngày: 02/12/2025
Khoa Học News