Bài học Nhật Bản đã thuộc suốt 100 năm chống động đất

Đã gần 13 năm kể từ trận động đất và sóng thần kinh hoàng gây ra vụ tai nạn tại nhà máy hạt nhân ở Fukushima hồi 2011.

Nỗi sợ kinh hoàng của người Nhật trở lại vào ngày đầu năm 2024, khi vùng Ishikawa rung chuyển và còi báo sóng thần lại vang lên. Số người chết đã lên tới gần 50 và có khả năng còn tăng thêm. Đường xá nứt toác và cầu bị phá hủy. Hàng trăm tòa nhà sụp đổ, người dân mắc kẹt bên dưới.


Hình ảnh sau vụ động đất tại Ishikawa hôm 1/1. (Ảnh: Kyodo).

Rupert Wingfield-Hayes, cựu phóng viên BBC Tokyo, và vợ mình đã trải qua thảm họa năm 2011. Vụ động đất - sóng thần ấy đã để lại vết thương tập thể sâu sắc với người Nhật Bản. Và họ đã có thêm nhiều bài học cho tương lai.

Trong những tháng sau đó, vợ chồng Wingfield-Hayes phải tìm kiếm một nơi ở mới.

"Vợ tôi nghiên cứu bản đồ địa chất để xem nơi nào có nền vững chắc nhất, chọn vùng đất cao cách xa mọi con sông. Cô ấy bị ám ảnh bởi số năm tuổi của các tòa nhà", Wingfield-Hayes nhớ lại, nói rằng vợ ông đã loại những căn nhà xây trước năm 1981.

Sau khi chuyển đến tòa nhà được xây từ năm 1985, họ bắt đầu tích trữ lương thực và nước uống. Dưới bồn rửa trong phòng tắm là những hộp carton đồ ăn đóng gói sẵn có thời hạn sử dụng 5 năm.

Bất chấp thiệt hại nặng nề, trận động đất ngày 1/1 vừa qua cũng là một câu chuyện đáng chú ý về sự thành công của Nhật Bản trong việc giảm nhẹ thiệt hại từ thảm họa.

Thực tế, những kinh nghiệm trong đối phó với động đất của Nhật Bản đã được tích lũy qua một thế kỷ, kể từ trận động đất lớn tại Kanto năm 1923 khiến thành phố bị san phẳng, 140.000 người chết.

Hậu quả nghiêm trọng năm đó đã buộc nước này phải soạn thảo bộ quy tắc xây dựng chống động đất đầu tiên. Từ đó trở đi, các tòa nhà mới sẽ cần được gia cố bằng thép và bê tông. Các tòa nhà bằng gỗ sẽ có dầm dày hơn.

Mỗi lần đất nước hứng chịu một trận động đất lớn, thiệt hại đều được nghiên cứu và các quy định được cập nhật.

Bước nhảy vọt lớn nhất diễn ra vào năm 1981, khi tất cả các tòa nhà mới đều yêu cầu các biện pháp cách ly địa chấn. Một lần nữa là sau trận động đất Kobe năm 1995, nhiều bài học đã được rút ra.

Nhật Bản không báo cáo các trận động đất theo cường độ (richter), mà tính theo độ rung lắc mặt đất. Thang cường độ địa chấn Nhật Bản (JMA) tính bằng đơn vị shindo (độ lắc), từ 1 đến 7. Trong vụ động đất ở Ishikawa, độ rung lắc đạt mức tối đa là 7.

JMA vận hành 180 địa chấn kế và 627 máy đo cường độ địa chấn, báo các trận động đất theo thời gian thực cho các phương tiện truyền thông và qua Internet.

Thước đo cho sự thành công của Nhật Bản là khi trận động đất mạnh 9,0 độ richter xảy ra vào năm 2011, độ rung chuyển ở Tokyo đã lên tới cấp 5. Con số này tương đương với độ rung lắc mà thủ đô nước này phải gánh chịu vào năm 1923.

Nhưng năm 2011, những tòa nhà chọc trời khổng lồ rung chuyển, cửa sổ vỡ tan nhưng không có tòa nhà lớn nào bị đổ. Chính cơn sóng thần đã giết chết hàng nghìn người chứ không phải những chấn động trên mặt đất.

TIN CŨ HƠN
Những kỷ lục về thời tiết trong lịch sử loài người

Những kỷ lục về thời tiết trong lịch sử loài người

Theo thống kê của tổ chức Khí tượng thế giới World Meteorological Organization (WMO), hãy cùng CNN điểm lại những thời điểm “nhất” về khí hậu trên thế giới.

Đăng ngày: 05/11/2025
Sự khác nhau giữa El Nino, La Nina và ENSO

Sự khác nhau giữa El Nino, La Nina và ENSO

El Nino, La Nina và ENSO đều là những hiện tượng thời tiết cực đoan nguy hiểm.

Đăng ngày: 04/11/2025
Hiện tượng băng tan để lại những hậu quả nặng nề như thế nào?

Hiện tượng băng tan để lại những hậu quả nặng nề như thế nào?

Hiện nay bên cạnh việc đối mặt với sự ô nhiễm trầm trọng của môi trường hay hiện tượng hiệu ứng nhà kính… thì Trái Đất của chúng ta còn đang phải đối mặt với một hiện tượng đáng lo ngại nữa đó chính là hiện tượng băng tan ở cả 2 cực (Bắc cực và Nam cực).

Đăng ngày: 29/10/2025
Nhà máy điện rác

Nhà máy điện rác "khổng lồ" ở Hà Nội, đứng thứ 2 thế giới, chỉ sau Trung Quốc

Nhà máy điện rác Sóc Sơn có tổng mức đầu tư 7.000 tỷ đồng, giúp giải quyết 75% lượng rác của thành phố Hà Nội. Xung quanh nhà máy bố trí như công viên cho người dân tập thể dục.

Đăng ngày: 28/10/2025
7 điều ít biết về cầu vồng

7 điều ít biết về cầu vồng

Hai người cùng quan sát không thể nhìn thấy sắc màu giống nhau từ cùng một chiếc cầu vồng hay có thể dùng kính phân cực để làm "cầu vồng" biến mất, là hai trong số nhiều điều thú vị về hiện tượng thiên nhiên đẹp mắt này.

Đăng ngày: 28/10/2025
Cầu vồng chỉ xuất hiện sau mưa mùa hè?

Cầu vồng chỉ xuất hiện sau mưa mùa hè?

Sau những cơn mưa rào vào mùa hè, trên nền trời thường xuất hiện một dải cầu vồng với bảy sắc màu: đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm tím được tạo nên bởi ánh sáng mặt trời bị khúc xạ từ những hạt nước.

Đăng ngày: 27/10/2025
Lý giải hiện tượng cầu vồng trắng

Lý giải hiện tượng cầu vồng trắng

Cầu vồng trắng được tạo ra khi ánh sáng Mặt Trời chiếu vào những giọt nước nhỏ trong lớp sương mù ở góc độ phù hợp.

Đăng ngày: 26/10/2025
Khoa Học News