Bản đồ vũ trụ chứa hơn một triệu thiên thể

Kính viễn vọng tia X hoàn thành lượt khảo sát đầu tiên toàn bộ bầu trời, giúp các nhà nghiên cứu tạo ra bản đồ chi tiết của vũ trụ.


Bản đồ vũ trụ được tổng hợp từ dữ liệu của kính viễn vọng eROSITA. (Ảnh: Phys.org).

Kính viễn vọng tia X eROSITA quét bầu trời hơn 182 ngày và phát hiện số nguồn tia X nhiều gấp 2 lần tổng số lượng đã biết trong 60 năm qua. Bức ảnh toàn bầu trời hé lộ cấu trúc chi tiết của khí gas nóng trong dải Ngân Hà, những ngôi sao có vành nóng và từ trường mạnh, hệ sao nhị phân tia X, hố đen, tàn tích của siêu tân tinh, sao lùn trắng, sao neutron, dải Ngân Hà và các thiên hà khác như Đám mây Magellan. Bản đồ này sâu hơn gấp 4 lần so với khảo sát toàn bầu trời trước đó do kính viễn vọng ROSAT thực hiện cách đây 30 năm.

eROSITA được phát triển bởi các nhà thiên văn học người Đức và Nga. Thiết bị bắt đầu hoạt động vào năm ngoái. Theo Peter Predehl, trưởng nhóm nghiên cứu kính viễn vọng tia X ở Viện Max Planck (MPE), eROSITA đã hoàn thành quan sát sâu nhất về bầu trời bằng tia X. Bức ảnh tổng hợp quan sát của eROSITA làm thay đổi hoàn toàn cách các nhà nghiên cứu xem xét vũ trụ chứa đầy năng lượng.

Không giống những kính viễn vọng khác, eROSITA ghi lại sự phát xạ tia X từ vũ trụ. Các cụm thiên hà trông như hào quang tia X trải rộng do khí gas nóng bị vật chất tối chặn lại. Nổi bật trong bức ảnh là khí gas nóng trong dải Ngân Hà và khoảng không liên thiên hà bao quanh. Đây là mấu chốt để hiểu rõ quá trình hình thành của thiên hà. Khảo sát của eROSITA cũng ghi nhận nhiều hiện tượng đặc biệt hiếm gặp như vết lóa từ thiên thể nhỏ đặc, sao neutron sáp nhập và ngôi sao bị hố đen nuốt chửng.

Nhóm nghiên cứu thu thập và xử lý khoảng 165 gigabyte dữ liệu từ 7 camera gắn trên kính viễn vọng. Rashid Sunyaev, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết ông và cộng sự đang bắt đầu lượt khảo sát toàn bầu trời thứ hai, dự kiến hoàn thành cuối năm nay. Trong vòng 3,5 năm tới, họ sẽ lập thêm 7 bản đồ.

TIN CŨ HƠN
Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử nằm ở phía Đông Bắc của chòm Liệp hộ, đối chọi với chòm sao Kim ngưu nằm ở phía Tây dải Ngân hà. Đây là một trong 12 chòm sao Hoàng đạo. Trong chòm này có 2 ngôi sao sáng Song tử alpha (Trung Q

Đăng ngày: 19/12/2025
Ở NASA có một vị trí chỉ cần tốt nghiệp cấp 3 đã làm được, ấy vậy mà nó rất quan trọng

Ở NASA có một vị trí chỉ cần tốt nghiệp cấp 3 đã làm được, ấy vậy mà nó rất quan trọng

Geogre Aldrich, người chịu trách nhiệm cho sức khỏe của phi hành gia tại NASA trong mấy chục năm qua bằng cách... ngửi mùi.

Đăng ngày: 19/12/2025
NASA phát hiện hành tinh có sự sống như trái đất

NASA phát hiện hành tinh có sự sống như trái đất

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) ngày 5/12 thông báo rằng chương trình không gian Kepler đã khẳng định một hành tinh nằm trong vùng "có thể có sự sống".

Đăng ngày: 19/12/2025
Xem mưa sao băng đẹp nhất năm vào sáng 14/12

Xem mưa sao băng đẹp nhất năm vào sáng 14/12

Trận mưa sao băng đẹp nhất trong năm Geminids (Song Tử) sẽ có thời điểm cực đại vào ngày 13 và 14/12 và đây sẽ là thời điểm lý tưởng nhất để người yêu thiên văn Việt Nam quan sát.

Đăng ngày: 18/12/2025
Hướng dẫn chụp ảnh hiện tượng mưa sao băng

Hướng dẫn chụp ảnh hiện tượng mưa sao băng

Khác với các hiện tượng thiên văn khác như Nhật thực, Nguyệt thực hay sao chổi - Mưa sao băng là một hiện tượng xảy ra với tần suất khá nhiều và dễ gây hứng thú cho những người chưa từng được quan sát.

Đăng ngày: 18/12/2025
Vì sao thiên hà của chúng ta có tên gọi Milky Way?

Vì sao thiên hà của chúng ta có tên gọi Milky Way?

Chúng ta có rất nhiều tên gọi không chính thức cho các cảnh quan vũ trụ. Thỉnh thoảng chúng được đặt tên theo hình dạng mà ta nhìn thấy, ví dụ Tinh vân Đầu Ngựa.

Đăng ngày: 17/12/2025
Các ngôi sao được tạo ra như thế nào?

Các ngôi sao được tạo ra như thế nào?

Sao không do ai hay cái gì tạo ra mà chúng tự hình thành, hay có thể nói thế này: các ngôi sao sinh ra nhờ một tác động rất mạnh của tự nhiên được gọi là trọng lực.

Đăng ngày: 17/12/2025
Khoa Học News