"Bộ pin Baghdad" 2.000 năm tuổi gây tranh cãi trong giới khảo cổ

Bình đất sét cổ, bên trong chứa một thanh sắt nằm trong ống đồng hình trụ, có khả năng tạo ra dòng điện 1,5 - 2 volt dấy lên suy đoán đây có thể là một loại pin cổ đại.

Năm 1938, nhà khảo cổ học người Đức Wilhelm König tìm thấy một chiếc bình đất sét cổ ở Khujut Rabu, đông nam Baghdad. Chiếc bình được đậy bằng nút làm từ vật liệu giống nhựa đường. Tuy nhiên, các nhà khoa học quan tâm hơn đến những thứ bên trong: một thanh sắt nằm trong một ống đồng hình trụ.


Minh họa 3 thành phần của "pin Baghdad". (Ảnh: Wikimedia).

König là người đầu tiên cho rằng chiếc bình được sử dụng như một dạng pin cổ đại, 1.800 năm trước khi loại pin thực sự đầu tiên được phát minh. Sau Thế Chiến II, kỹ sư Willard Grey thử nghiệm đổ đầy nước nho vào một bản sao của pin Baghdad. Ông nhận thấy nó có thể tạo ra dòng điện 1,5 - 2 volt, không lớn nhưng vẫn là điện tích. Các thí nghiệm sau đó đã xác nhận rằng thiết bị có thể tạo ra năng lượng nếu chủ sở hữu có kiến thức và vật liệu cần thiết.

Việc chiếc bình có thể tạo ra điện tích không đồng nghĩa đây là cách người xưa sử dụng nó 2.000 năm trước. Thậm chí con số này có thể chưa chính xác vì còn nhiều câu hỏi xung quanh niên đại của chiếc bình. Một số chuyên gia cho rằng nó tồn tại từ khoảng năm 225.

Có thể người Parthia (hoặc người Sassani nếu chiếc bình tồn tại từ năm 225) đã biết về tác động của chiếc bình (ví dụ như bị giật nhẹ) mà không rõ cơ chế hay nguyên nhân. Tiến sĩ Paul Craddock, chuyên gia về luyện kim tại Bảo tàng Anh, đưa ra giả thuyết kỳ lạ rằng người xưa có thể dùng chiếc bình để "lừa đảo" trong một ngôi đền.

"Nó có thể kết nối với bức tượng của một vị thần, sau đó thầy tu sẽ đưa ra những câu hỏi. Nếu trả lời sai, bạn chạm vào bức tượng và sẽ bị giật nhẹ, có thể kèm theo một chớp sáng xanh bí ẩn. Trả lời đúng, kẻ lừa đảo hoặc thầy tu có thể ngắt kết nối pin và bạn không bị giật. Từ đó, bạn sẽ bị thuyết phục về sức mạnh của bức tượng, thầy tu và tôn giáo", Craddock nói.

Các chuyên gia không tìm thấy bộ cổ vật nào khác giống pin Baghdad trong khu vực, nghĩa là nếu người xưa thực sự hiểu về pin, những người ủng hộ giả thuyết pin sẽ phải giải thích tại sao kiến thức này không lan rộng.

Một cách giải thích khác có lẽ hợp lý hơn là chiếc bình dùng để đựng các cuộn giấy, vì nó trông tương tự những bình chứa được tìm thấy ở vùng Seleucia gần đó. Giáo sư Elizabeth Stone, một chuyên gia về khảo cổ học Iraq từng nói vào năm 2012, không ai trong số các nhà khảo cổ bà biết tin rằng chiếc bình là pin. Tuy nhiên, nó đã bị trộm khỏi Bảo tàng Quốc gia Iraq trong chiến tranh với Mỹ năm 2003, khiến việc nghiên cứu thêm trở nên bất khả thi.

TIN CŨ HƠN
Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Thanh kiếm Câu Tiễn được làm từ đồng và thiếc vẫn giữ được độ sắc bén và sáng bóng sau hàng nghìn năm tồn tại.

Đăng ngày: 26/11/2025
Trung Quốc phát hiện thanh kiếm cổ 2000 năm bằng đồng xanh như mới

Trung Quốc phát hiện thanh kiếm cổ 2000 năm bằng đồng xanh như mới

Khi khai quật các nhà khảo cổ đều thấy bất ngờ khi phát hiện một thanh kiếm cổ bằng đồng xanh không hề bị gỉ sét, màu sắc vẫn như mới sau hơn 2000 năm.

Đăng ngày: 26/11/2025
Tìm thấy hóa thạch 66 triệu năm tuổi ngoài trung tâm thương mại tại Bangkok

Tìm thấy hóa thạch 66 triệu năm tuổi ngoài trung tâm thương mại tại Bangkok

Một người mua sắm đã phát hiện hóa thạch của các sinh vật biển, được cho là đã chết cách đây 66 triệu năm, trên lối đi bộ bên ngoài một trung tâm thương mại ở Thái Lan.

Đăng ngày: 24/11/2025
Sa-Nakht: Pharaoh khổng lồ từng trị vì Ai Cập cổ đại 5000 năm trước là ai?

Sa-Nakht: Pharaoh khổng lồ từng trị vì Ai Cập cổ đại 5000 năm trước là ai?

Sanakht là một vị vua Ai Cập thuộc vương triều thứ ba của thời kỳ Cổ Vương quốc. Vị trí của ông trong biên niên sử lại rất không chắc chắn.

Đăng ngày: 23/11/2025
Gươm báu Viking 1.200 tuổi phát lộ dưới cổ đạo

Gươm báu Viking 1.200 tuổi phát lộ dưới cổ đạo

Một người leo núi Na Uy tình cờ phát hiện thanh gươm tuổi đời hơn một thiên niên kỷ trong lúc đi bộ trên một con đường cổ.

Đăng ngày: 23/11/2025
Dung mạo Vương Chiêu Quân được phục hồi nguyên gốc, cư dân mạng sốc không dám tin vào mắt mình

Dung mạo Vương Chiêu Quân được phục hồi nguyên gốc, cư dân mạng sốc không dám tin vào mắt mình

Một trong tứ đại mỹ nhân Trung Hoa với vẻ đẹp “chim sa” sở hữu diện mạo thực tế như thế nào?

Đăng ngày: 22/11/2025

"Tái sinh" thiếu nữ xuyên không từ thế giới 31.000 năm trước

Các nhà khoa học đã phục dựng dung nhan của hài cốt được phân loại là nam giới khi khai quật cách đây 140 năm, bất ngờ khi người lộ diện là một thiếu nữ mới 17 tuổi.

Đăng ngày: 21/11/2025
Khoa Học News