Cận cảnh 5 bảo vật quốc gia mới của Hoàng thành Thăng Long và Cổ Loa

Thủ tướng Chính phủ vừa công nhận 29 hiện vật, nhóm hiện vật là bảo vật quốc gia (đợt 12), Trong đó, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội có có 5 bảo vật.

1. Lá đề trang trí chim phượng đất nung thời Lý - Hoàng thành Thăng Long


Lá đề trang trí chim phượng đất nung thời Lý.


Họa tiết tinh xảo trên lá đề.


Phần thân lá đề.

Lá đề trang trí chim phượng đất nung thời Lý, Hoàng thành Thăng Long gồm 2 phần: Thân và bệ. Thân lá đề gồm cuống và lá, phần cuống đã bị mất, phần lá có hình dáng như 1/2 hình lá cây bồ đề theo chiều bổ dọc từ đỉnh đến cuống lá. Hai mặt trang trí hình chim phượng ở tư thế nhảy múa trên hoa lá. Phần thân bị vỡ một phần trên đỉnh lá, độ dày không đều.

Bệ lá đề đã bị mất, chưa được phục chế. Dựa vào cấu trúc của lá đề, so sánh với một số lá đề khác có thể đoán bệ của lá đề có cấu trúc giống như một viên ngói úp nhưng thân dày hơn, độ cong phù hợp để khớp được với các cấu trúc khác của phần bò mái hoặc bờ dải nơi lá đề tham gia với tư cách như một thành tố cấu thành của trang trí bộ mái.

Mặc dù phần thân đã bị om, dập; mất phần bệ nhưng so với những lá đề cùng loại đã được phát hiện thì Lá đề trang trí chim phượng đất nung thời Lý, Hoàng thành Thăng Long là phiên bản còn đầy đủ và đẹp nhất.

Lá đề có hình phim phượng đang nhảy múa trên hoa sen, đầu ngẩng cao, hai mỏ chụm lại, một chân co, một chân làm trụ tạo cảm giác như đang nhún nhảy trên nền hoa dây lá.

2. Đao cẩn tam khí thời Trần - Hoàng thành Thăng Long


Đao cẩn tam khí thời Trần.


Hoa văn trang trí trên đao.


Phần cán đao.

Đao cẩn tam khí, Hoàng thành Thăng Long có cấu tạo gồm hai phần thân và cán. Phần cán chỉ còn lại lõi thép bên trong dài 18,5cm, lá chắn, chuôi và chốt chuôi đều đã mất. Dấu vết còn lại cho thấy, chuôi vốn được bọc bằng gỗ, đầu trên tiếp giáp với lá chắn được thít chặt bằng đai kim loại màu vàng đỏ giống như màu đồng đỏ. Đai dài 1,8cm, làm bằng hợp kim đồng, bề mặt được mài bóng, hai viền đai khắc những đường chỉ diễn tả sợi chỉ bện lại giống như sợi dây thừng cực kì tinh xảo.

Thân Đao cẩn tam khí có chiều dài 64cm, cấu trúc gồm 3 phần: lưỡi bén, sống và mũi. Hai mặt trên thân trang trí hoa văn bằng kỹ thuật cẩn, chất liệu cẩn là kim loại màu vàng và trắng, màu của thép làm nền khiến các họa tiết càng trở nên nổi bật.

Hoa văn trang trí trên đao đặc biệt tinh xảo, sống đao được trang trí hoa văn dây lá với họa tiết lá xoắn hình sin chạy từ cán đến mũi, hai màu chủ đạo là màu trắng và vàng.

3. Thẻ bài cung nữ ra vào nội cung thời Lê sơ - Hoàng thành Thăng Long


Thẻ bài cung nữ ra vào nội cung thời Lê sơ.


Mặt chính của thẻ bài.

Thẻ là tấm hợp kim đồng, phẳng, mỏng, hình thang cân, hai góc của cạnh trên của hình thang được tỉa cong. Thẻ cao 12,7cm; cạnh dưới rộng 4,9cm; cạnh trên rộng 4,6cm; phía trên dày 0,11cm; phía dưới dày: 0,10cm. Các cạnh được mài vê tròn để làm mất độ nhọn, sắc của cạnh. Trên trục chính tâm từ trên xuống dưới của thẻ, cách đỉnh 1,3cm có một lỗ nhỏ, đường kính lỗ 0,3cm. Lỗ này để luồn dây đeo thẻ.

Hai mặt có khắc chữ Hán, nét chữ khắc sâu, rõ ràng. Mặt thứ nhất khắc 5 chữ 宮女出買牌 “Cung nữ xuất mãi bài”. Chữ được xếp thành một hàng dọc, ở giữa thẻ, kích thước chữ lớn hơn so với chữ ở mặt còn lại. Đây là mặt chính của thẻ.

Mặt thứ hai, tức là mặt sau của thẻ khắc 11 chữ, xếp thành hai hàng dọc, hàng thứ nhất (từ phải qua trái) 4 chữ 宫字五號 “Cung tự ngũ hiệu”; hàng thứ hai 7 chữ 光順七年四月造 “Quang Thuận thất niên tứ nguyệt tạo”. (tháng 4, năm Quang Thuận thứ 7, đời vua Lê Thánh Tông, năm 1466).

4. Mô hình kiến trúc thời Lê sơ - Hoàng thành Thăng Long


Mô hình kiến trúc thời Lê sơ.


Các cấu kiện hoành, rui, lá mái được phủ men vàng sắc đậm.

Cấu trúc đầy đủ của mô hình ít nhất gồm 3 phần: Nền, bộ khung cột chịu lực và bộ mái. Mô hình kiến trúc thời Lê sơ, Hoàng thành Thăng Long thực chất là phần còn lại một công trình hoàn thiện. Phần còn lại này bao gồm một phần của bộ mái và một phần của bộ khung kết cấu gồm: Hệ cột, hệ xà; hệ đấu củng.

Mặc dù chưa tìm đủ các bộ phận cấu thành một mô hình hoàn chỉnh nhưng qua đây hoàn toàn có thể quan sát thấy các thành tố cấu thành bộ mái gồm hoành tròn, rui đua và rui hàng hiên dẹt, lá mái. Trên cùng lợp ngói ống hay còn gọi là ngói âm dương. Ngói dương diềm mái có đầu tròn, trang trí bông hoa...

Các cấu kiện hoành, rui, lá mái được phủ men vàng sắc đậm giống như màu của bộ khung chịu lực. Ngói được phủ men xanh lục (thanh lưu ly). Qua màu sắc của men có thể thấy, các cấu kiện trên thực tế vốn được làm bằng gỗ sẽ được phủ men màu vàng, mái ngói được phủ men xanh lục.

5. Cặp rồng đá thành bậc đền Thượng (Cổ Loa) thời Lê Trung hưng, năm 1732


Cặp rồng đá thành bậc đền Thượng (Cổ Loa).


Cặp rồng đá nằm trong quần thể Khu di tích Cổ Loa.

Nằm trong quần thể Khu di tích lịch sử Cổ Loa, cặp rồng đá thành bậc đền Thượng (Cổ Loa), Thời Lê trung hưng, niên đại: Năm Nhâm Tý, niên hiệu Long Đức nguyên niên (1732), hiện lưu giữ tại Khu di tích Cổ Loa, thuộc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.

Đôi rồng đá uốn khúc, tay vuốt râu, được chạm trổ tinh xảo, tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc thời Lê và cũng là những hiện vật giá trị của Khu di tích lịch sử Cổ Loa. Đến nay, hình dáng của cặp rồng này vẫn còn được bảo tồn gần như nguyên vẹn.

Ngoài 5 bảo vật quốc gia do Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội quản lý, trong quyết định công nhận bảo vật quốc gia lần này, Hà Nội còn có 3 bảo vật quốc gia nữa là: Thạp đồng kính hoa 2, niên đại thế kỷ III-II trước Công nguyên, thuộc bộ sưu tập tư nhân Nguyễn Văn Kính.

Hai bảo vật đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia là trống đồng Sao Vàng, thuộc văn hóa Đông Sơn, cách nay 2.000 năm; bảo kiếm an dân niên hiệu Khải Định (1916-1925).

Loading...
TIN CŨ HƠN
Tổ tiên của loài chim - Chim thủy tổ (Archaeopteryx)

Tổ tiên của loài chim - Chim thủy tổ (Archaeopteryx)

Loài chim tiến hóa ra sao? Đây là một đề tài khó của khoa học. Chim có bộ xương mềm yếu lại bay ở trên không, ít có dịp hóa thạch, nên tài liệu hóa thạch về gốc gác loài chim rất hiếm, cả thế giới chỉ mới p

Đăng ngày: 16/04/2025
Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Mới đây, các nhà cổ sinh vật học đã tìm ra mối liên hệ giữa vây cá và tay người, góp phần khẳng định nguồn gốc tiến hóa từ cá của chúng ta.

Đăng ngày: 11/04/2025
Tìm thấy giống loài

Tìm thấy giống loài "chưa từng được biết đến" trong lăng mộ bà nội Tần Thủy Hoàng

Khi khai quật hầm mộ của bà nội Tần Thủy Hoàng, các nhà khảo cổ không thể ngờ được rằng mình lại tìm ra một giống loài mới cho ngành sinh vật học thế giới.

Đăng ngày: 08/04/2025
Hé lộ gương mặt thật của Chúa Jesus

Hé lộ gương mặt thật của Chúa Jesus

Bằng công nghệ hiện đại, các khoa học gia đã tạo nên một phiên bản "hợp lý" hơn về gương mặt của Chúa Jesus.

Đăng ngày: 06/04/2025
Con người bắt đầu mặc “quần áo” từ bao giờ?

Con người bắt đầu mặc “quần áo” từ bao giờ?

Theo các nhà khảo cổ học, họ tìm ra bằng chứng thời điểm sớm nhất tổ tiên loài người không “cởi truồng” là ở những khu vực khảo cổ như Gran Dolina thuộc dãy núi Atapuerca ở Tây Ban Nha, liên quan tới loài người Homo antecessor có niên đại khoảng 780.000 năm về trước.

Đăng ngày: 06/04/2025
Phát hiện hóa thạch loài thú cổ trong hang động ở Vịnh Hạ Long

Phát hiện hóa thạch loài thú cổ trong hang động ở Vịnh Hạ Long

Đây là loài thú có vú, chiều dài đoán định khoảng hơn 1m, có tuổi khoảng 10.000 năm trở lại đây.

Đăng ngày: 05/04/2025
Lời trần tình của kẻ

Lời trần tình của kẻ "khai quật mộ cổ"

Nhà khảo cổ kể về trải nghiệm về sự nguy hiểm và thú vui của nghề đào mộ.

Đăng ngày: 04/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News