Con người sống lâu là hạnh phúc hay khổ đau?

Nếu sống lâu, con người có thể thực hiện mọi mơ ước, nguyện vọng của mình nhưng cũng rất dễ rơi vào tình trạng chán nản, buồn rầu.

Một trong những câu hỏi lớn nhất liên quan đến tuổi thọ nhân loại là con người có thể sống tối đa bao lâu. Nghiên cứu mới nhất trên tờ Science kết luận không tồn tại "mức trần" đối với tuổi thọ con người. Khảo sát 3.896 cụ già Italy, nghiên cứu này phát hiện tỷ lệ tử vong ở tuổi 75 cao hơn tuổi 55. Từ tuổi 105, nguy cơ ra đi ở các năm tiếp đó dường như không thay đổi so với 75 tuổi.

Jeanne Calment, người cao tuổi nhất từng được ghi nhận, qua đời ở tuổi 122. Người cao tuổi nhất thế giới hiện tại là bà Chiyo Miyako đã 117 tuổi. Dự báo đến năm 2300, tuổi thọ nhân loại sẽ chạm tới 150.

Thế nhưng, liệu tuổi thọ cao có khiến cuộc sống chúng ta tốt đẹp hơn hay chỉ đơn thuần dài ra? Chia sẻ trên CNN, tiến sĩ Mackenzie Graham, chuyên gia triết học từ Đại học Oxford (Anh) cho rằng muốn đánh giá chất lượng cuộc sống lúc về già, cần so sánh giữa niềm vui và nỗi khổ. Càng nhiều niềm vui và ít nỗi khổ, cuộc sống con người càng tốt đẹp. 100 năm sẽ tốt hơn 80 năm, miễn là 20 năm dôi ra mang đến nhiều hạnh phúc hơn khổ đau.

Trên thực tế, tuổi già kéo đến hàng loạt vấn đề sức khỏe khiến chất lượng sống giảm sút. Bằng sinh hoạt lành mạnh và những dịch vụ hỗ trợ, chúng ta hoàn toàn đủ khả năng cải thiện các vấn đề ấy. Tuy nhiên, tuổi thọ kéo dài sẽ tác động trực tiếp đến lực lượng lao động và thời gian lao động. Năm 2017, tỷ lệ người ở độ tuổi lao động (16-64 tuổi) trên người già (hơn 65 tuổi) là 3,5. Đến năm 2040, tỷ lệ này sẽ chỉ còn 2,1. Trước bối cảnh nhóm hưu trí tăng còn nhóm lao động giảm, con người sẽ phải làm việc lâu hơn và đóng thuế nhiều hơn hoặc cắt giảm dịch vụ an sinh xã hội.

Tuổi già kéo đến hàng loạt vấn đề sức khỏe khiến chất lượng sống giảm sút. (Ảnh: CNN).

Chúng ta nghĩ rằng nếu sở hữu đủ những thứ mình muốn, cuộc đời ắt tốt đẹp hơn. Tuổi thọ cao cho chúng ta cơ hội hoàn thành các mục tiêu, dự án hằng ấp ủ song liệu cuộc đời như thế có giá trị?

Theo nhà triết học Ronald Dworkin, con người có hai mối quan tâm: mối quan tâm trải nghiệm và mối quan tâm cần thiết. Mối quan tâm trải nghiệm là tất cả những thứ mang đến niềm vui còn mối quan tâm cần thiết là những gì ta coi trọng, đề cao, lấy làm tiêu chuẩn cho một cuộc sống tốt. Ví dụ, hạnh phúc của con cái là mối quan tâm cần thiết của cha mẹ bởi nhờ vậy, các bậc phụ huynh cảm thấy mãn nguyện.

Giờ, hãy thử tưởng tượng một người bị mất trí. Không ý thức được tình trạng của mình, họ chẳng hề buồn phiền nhưng đó chưa chắc đã là cách họ muốn sống. Rất có thể, mối quan tâm cần thiết khi họ còn minh mẫn chính là không bị mất trí và sẽ tốt hơn nếu họ ra đi trước giai đoạn suy thoái.

Nói cách khác, sống quá lâu dẫn đến nhiều kịch bản không mong muốn.

Nhà triết học Bernard Williams thì cho rằng điều mang lại ý nghĩa cho cuộc sống chính là những "khao khát tuyệt đối" định hình bản ngã như viết một cuốn tiểu thuyết, nuôi dạy con trẻ hay sáng lập một quỹ từ thiện. Ông lập luận nếu sống đủ lâu để hoàn thành mọi khao khát tuyệt đối, chúng ta sẽ mất đi chìa khóa của hạnh phúc. Con người khi ấy sẽ đối mặt với chuỗi ngày tháng chán chường hoặc phải thay đổi các khao khát nền tảng cũng như chính bản thân mình.

Rốt cuộc, tuổi già không hề đơn giản. Trước bối cảnh dân số toàn cầu trên đà già đi, nhân loại cần tìm ra những biện pháp chăm sóc người cao tuổi để không những giảm nhẹ gánh nặng mà còn đảm bảo chất lượng cuộc sống.

• Triển vọng kéo dài tuổi thọ 40 năm cho con người
• “Thuốc” chống ung thư, kéo dài tuổi thọ… không tốn một xu mà chẳng mấy ai tận dụng

Từ khóa liên quan:

tuổi thọ của con người

tuổi thọ nhân loại

sống lâu

kéo dài tuổi thọ

chất lượng sống

chất lượng sống khi về già

mối quan tâm trải nghiệm

mối quan tâm cần thiết

Mackenzie Graham

Ronald Dworkin