Kỳ quái loài vật giống rắn có nọc độc ở miệng

Lần đầu tiên các nhà nghiên cứu tìm thấy bằng chứng về tuyến nọc độc ở caecilian, động vật lưỡng cư không chân có hình dáng giống rắn.

Các nhà nghiên cứu mô tả những tuyến đặc biệt dọc răng của loài ringed caecilian (Siphonops annulatus) với nguồn gốc sinh học và chức năng tương tự tuyến nọc độc của rắn trong nghiên cứu công bố hôm 3/7 trên tạp chí iScience. Nếu nghiên cứu sâu hơn giúp xác nhận các tuyến đó chứa nọc độc, caecilian có thể trở thành động vật có xương sống trên cạn cổ nhất có tuyến nọc độc ở miệng.


Siphonops annulatus cuộn tròn trên nền rừng. (Ảnh: Sci Tech Daily).

Caecilian là sinh vật kỳ lạ, chúng gần như mù, sử dụng kết hợp xúc tu ở mặt và dịch nhầy để tìm đường trong hang hốc dưới lòng đất. "Loài vật này tiết ra hai loại hợp chất, phần đuôi tiết chất độc trong khi phần đầu sản sinh dịch nhầy giúp chúng bò dưới đất", nhà sinh vật học Carlos Jared, giám đốc Phòng thí nghiệm Sinh học Cấu trúc thuộc Viện Butantan ở São Paulo, Brazil, cho biết. "Do caecilian là một trong những động vật có xương sống ít được nghiên cứu nhất, cấu tạo sinh học của chúng là chiếc hộp đen chứa đầy bất ngờ".

Pedro Luiz Mailho-Fontana, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ ở Phòng thí nghiệm Sinh học Cấu trúc, tác giả chính của nghiên cứu, tìm thấy một loạt tuyến nhỏ chứa dịch lỏng ở hàm trên và dưới của caecilian, đi kèm những ống dài ở chân răng. Thông qua phân tích phôi thai, Mailho-Fontana nhận thấy các tuyến ở miệng bắt nguồn từ một mô khác biệt với tuyến độc và dịch nhầy trên da caecilian.

Mailho-Fontana và cộng sự nghi ngờ caecilian có thể sử dụng chất tiết ra từ tuyến trong miệng để vô hiệu hóa con mồi. Do caecilian không có chân, miệng là công cụ duy nhất chúng có để săn mồi. Theo Marta Maria Antoniazzi, nhà sinh vật học tiến hóa ở Viện Butantan, đồng tác giả nghiên cứu, caecilian có thể kích hoạt tuyến trong miệng khi cắn, và tích hợp những phân tử sinh học chuyên dụng trong chất tiết ra.

Phân tích hóa học sơ bộ chất tiết từ các tuyến ở miệng caecilian cho thấy hoạt động mạnh của phospholipase A2, protein phổ biến trong chất độc của động vật, thậm chí mức độ cao hơn một số loài rắn đuôi chuông. Có thể caecilian đại diện cho dạng nguyên thủy hơn của quá trình tiến hóa tuyến nọc độc. Rắn xuất hiện từ kỷ Phấn trắng cách đây khoảng 100 triệu năm nhưng caecilian có niên đại lâu hơn, khoảng 250 triệu năm.

Điều này cũng cho thấy rằng nó đại diện cho một dạng tiến hóa nguyên thủy hơn của tuyến nọc độc. Các nhà khoa học vẫn chưa biết chất nhầy của tuyến độc hại như thế nào, đang chờ các phân tích hóa học sâu hơn.

Caecilian là loài lưỡng cư duy nhất thụ tinh bên trong

Con đực có một cơ quan giống như dương vật chèn vào âm đạo của con cái trong quá trình giao cấu, một quá trình kéo dài từ hai đến ba giờ. Khoảng 25% caecilian là động vật đẻ trứng và 75% là động vật ăn trứng, trứng chúng đẻ ra có màu trong như pha lê. Giống như rắn, loài vật này cũng dùng miệng để săn mồi, giun, nhuyễn thể, rắn nhỏ, ếch nhái, thằn lằn,… là thức ăn của chúng.

TIN CŨ HƠN
Sự thật bất ngờ về loài thú mỏ vịt

Sự thật bất ngờ về loài thú mỏ vịt

Thú mỏ vịt là một loài động vật có vú bán thủy sinh đặc hữu miền đông Úc, bao gồm cả Tasmania. Cùng với bốn loài thú lông nhím, nó là một trong năm loài thú đơn huyệt còn tồn tại.

Đăng ngày: 16/12/2025
Động vật rừng Việt Nam (1)

Động vật rừng Việt Nam (1)

Việt Nam được coi là một trong những nước thuộc vùng Đông Nam Á giàu về đa dạng sinh học. Ở Việt Nam, do sự khác biệt lớn về khí hậu từ vùng gần Xích đạo tới giáp vùng cận nhiệt đới, cùng với sự đa dạng về địa hình đã tạo nên sự đa dạng về thiên nhiê

Đăng ngày: 16/12/2025
Những loài rắn độc nhất thế giới

Những loài rắn độc nhất thế giới

Thế giới có rất nhiều loài rắn, trong đó có loài vô hại nhưng có những loại cực độc, có thể khiến nạn nhân chết ngay tức khắc khi bị tấn công.

Đăng ngày: 15/12/2025
Cận cảnh loài

Cận cảnh loài "quái vật nước ngọt lớn nhất hành tinh" ở Amazon

Nhiều người hẳn sẽ ngỡ ngàng trước dáng vẻ khổng lồ đáng sợ của loài "thủy quái" nước ngọt lớn nhất thế giới này.

Đăng ngày: 13/12/2025
Biểu tượng quốc gia Congo sắp tuyệt chủng

Biểu tượng quốc gia Congo sắp tuyệt chủng

Theo Liên minh quốc tế bảo tồn thiên nhiên (IUCN) thì loài hươu cao cổ Okapi sống trong rừng rậm và loài chim cánh trắng flufftail nhiều khả năng sẽ tuyệt chủng.

Đăng ngày: 13/12/2025
Choáng váng với giống mèo

Choáng váng với giống mèo "ma sói" giá 50 triệu một con

Đến nay, cả thế giới mới chỉ có vài chục con. Chúng gây chú ý vì vừa có nét giống mèo, vừa giống khuôn mặt của nhân vật "người sói".

Đăng ngày: 12/12/2025
Tại sao tinh tinh thường... ném phân vào du khách?

Tại sao tinh tinh thường... ném phân vào du khách?

Sở thú có thể là một địa điểm không tồi để trải nghiệm chuyến đi thú vị, cho đến khi bạn thấy một nắm phân bay thẳng tới mình.

Đăng ngày: 11/12/2025
Khoa Học News