Làm đập ngăn dòng nhiều quá, con người sẽ thiếu điện, thiếu nước

Nghiên cứu cho thấy 50.000 đập lớn trên toàn thế giới có thể mất hơn 1/4 trữ lượng của chúng vào năm 2050, do sự tích tụ trầm tích, đe dọa an ninh năng lượng và nguồn nước toàn cầu được Liên Hiệp Quốc công bố ngày 12/1.

Nghiên cứu của Liên Hiệp Quốc chỉ ra rằng, công suất của các đập dự kiến sẽ giảm từ 6.000 tỉ m3 xuống còn 4.655 tỉ m3 vào năm 2050. Nghiên cứu kêu gọi thế giới cần phải có hành động để giải quyết vấn đề, cũng như bảo vệ cơ sở hạ tầng lưu trữ quan trọng.


Nông dân làm ruộng ở tỉnh Sóc Trăng thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam, vào tháng 5-2022. Sóc Trăng nằm trong khu vực bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm trầm tích của sông Mekong, do việc xây dựng đập thủy điện ở thượng nguồn gây ra - (Ảnh: REUTERS).

Phù sa tích tụ trong các hồ chứa do sự gián đoạn của dòng nước tự nhiên. Lượng phù sa này có thể gây hư hại cho các tua bin thủy điện và ảnh hưởng quá trình phát điện.

Việc các con đập cản trở dòng trầm tích dọc theo bờ sông cũng có thể khiến các vùng thượng nguồn dễ bị lũ lụt hơn và làm xói mòn môi trường sống ở hạ lưu.

Theo Hãng tin Reuters, nghiên cứu của Liên Hiệp Quốc đã xem xét dữ liệu từ hơn 47.000 con đập ở 150 quốc gia và ghi nhận 16% công suất ban đầu đã bị mất.

Ngoài ra, Liên Hiệp Quốc cho biết Mỹ đang phải đối mặt với mức thiệt hại 34% vào năm 2050, trong khi Brazil ước tính mất 23%, Ấn Độ mất 26% và Trung Quốc mất 20%.

Nhiều chuyên gia từ lâu đã cảnh báo về những con đập có thể gây ra tổn thất cho xã hội và môi trường nhiều hơn lợi ích mà chúng mang lại.

Ông Vladimir Smakhtin, một trong những tác giả của nghiên cứu, cho biết hiện việc xây dựng đập trên toàn thế giới đã giảm đáng kể. Theo vị giám đốc Viện Nước, Môi trường và Sức khỏe của Đại học Liên Hiệp Quốc này, hiện nay khoảng 50 con đập được xây dựng mỗi năm, giảm mạnh so với 1.000 đập/năm vào giữa thế kỷ trước.

"Nay chúng ta nên đặt câu hỏi về việc đâu là những lựa chọn thay thế cho các con đập, bao gồm cả trong việc tạo ra năng lượng, khi chúng đang bị loại bỏ dần", ông Smakhtin nói.

Trung Quốc đang tiếp tục xây dựng đập trên các con sông lớn. Thủy điện là một phần quan trọng trong kế hoạch cắt giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và kiểm soát khí thải nhà kính của quốc gia này. Song các dự án như đập Tam Hiệp - công trình thủy điện lớn nhất thế giới - đã gây ra không ít vấn đề về mặt xã hội và môi trường.

Theo nghiên cứu do Reuters công bố năm ngoái, các con đập do Trung Quốc xây dựng trên sông Mekong cũng làm gián đoạn dòng phù sa chảy vào các quốc gia hạ nguồn, làm thay đổi cảnh quan và gây nguy hiểm cho sinh kế của hàng triệu nông dân.

TIN CŨ HƠN
Những hang động nổi tiếng trên thế giới

Những hang động nổi tiếng trên thế giới

Những thay đổi về thời tiết, những cơn địa chấn, những tác động của thiên nhiên... qua thời gian dài đã tạo nên những hang động tự nhiên tuyệt vời trên thế giới khiến con người phải kinh ngạc.

Đăng ngày: 22/11/2025
Vật liệu tự nhiên siêu bền, nếu trải lên mái nhà, nó sẽ không bị mục nát trong suốt 300 năm

Vật liệu tự nhiên siêu bền, nếu trải lên mái nhà, nó sẽ không bị mục nát trong suốt 300 năm

Nếu như tuổi thọ trung bình của bê tông cốt thép thường chỉ là 50-80 năm thì vật liệu sẵn có trong tự nhiên này có độ bền lên tới 300 thậm chí là 400 năm.

Đăng ngày: 20/11/2025
Tại sao bầu trời có màu xanh?

Tại sao bầu trời có màu xanh?

Mỗi màu sắc tương ứng với 1 bước sóng, tần số và mang năng lượng khác nhau. Ánh sáng tím có bước sóng ngắn nhất trong dải quang phổ khả kiến.

Đăng ngày: 19/11/2025
Đặc điểm nổi bật của khí hậu châu Phi là gì?

Đặc điểm nổi bật của khí hậu châu Phi là gì?

Nhắc đến châu Phi là nhắm đến châu lục với nhiệt độ nóng bức quanh năm. Một châu lục với nhiều điều kiện phát triển kinh tế khó khăn, lạc hậu.

Đăng ngày: 19/11/2025
Tác dụng của hiện tượng núi lửa phun trào

Tác dụng của hiện tượng núi lửa phun trào

Một bản nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, núi lửa phun trào có thể giúp giảm bớt ảnh hưởng của hiện tượng Trái đất nóng lên. 

Đăng ngày: 18/11/2025
Hồ nước

Hồ nước "chấm bi" độc đáo được ví như sao Hỏa trên Trái đất

Nhìn từ xa, hồ nước như một nơi xa xôi nào đó ngoài hành tinh.

Đăng ngày: 18/11/2025
Những điều bạn chưa biết về đất hiếm

Những điều bạn chưa biết về đất hiếm

Chắc rất nhiều bạn đã nghe nói về đất hiếm, kim loại "quý hơn vàng" giúp kinh tế Trung Quốc tăng trưởng phi mã. Vậy đất hiếm là gì? Tại sao nó lại đắt như vậy? Mời bạn cùng tìm hiểu về đất hiếm qua bài viết dưới đây.

Đăng ngày: 18/11/2025
Khoa Học News