Lần đầu tiên các nhà nghiên cứu quan sát được sao từ chào đời
Vụ va chạm sao neutron tạo ra một ngôi sao từ rất lớn quay tròn nhanh, theo các quan sát từ kính viễn vọng không gian Hubble.
Trong sự kiện mang tên GRB 200522A, nhóm nghiên cứu đứng đầu là Wen-fai Fong, nhà vật lý thiên văn ở Đại học Northwestern, Mỹ, quan sát hai ngôi sao neutron va chạm với nhau ở rất xa Trái đất. Năng lượng từ vụ va chạm thắp sáng một góc trời với bức xạ gamma lóe lên chớp nhoáng, theo sau là quầng sáng kéo dài lâu hơn trong quang phổ điện từ. Theo dõi khi ánh sáng mờ dần, nhóm nghiên cứu phát hiện một tín hiệu hồng ngoại khác thường, tín hiệu đầu tiên được ghi nhận của ngôi sao từ vừa hình thành.
Quầng sáng từ vụ nổ do hai sao neutron va chạm. (Ảnh: NASA/ESA).
Sao từ là sao neutron với từ trường mạnh khác thường. Các nhà thiên văn học tìm thấy sao từ ở nhiều nơi khác trong vũ trụ, nhưng chưa bao giờ chứng kiến sao từ ra đời. Lần này, họ nghi ngờ đó là một sao từ non trẻ do mô hình chớp sáng khác thường. Đầu tiên, có một chớp bức xạ gamma cực sáng và nhanh. Tiếp đó, quầng sáng lưu lại lâu hơn là dấu hiệu cho thấy sao neutron va chạm. Quầng sáng này rực chói hơn thông thường, chứng tỏ đây là hiện tượng các nhà thiên văn học chưa bao giờ bắt gặp trước đây.
Để phát hiện vụ va chạm sao neutron, Fong và cộng sự xem xét cả những GRB ngắn và nguồn sáng kéo dài từ vụ va chạm. Trong điều kiện thông thường, quần sáng sót lại từ vụ va chạm sao neutron chia thành hai phần, gồm "ánh sáng muộn" (afterglow) kéo dài vài ngày, kết quả của vật liệu bắn ra từ vụ va chạm, đâm vào bụi và khí gas giữa các ngôi sao ở tốc độ cao, và quầng sáng kilonova gồm các hạt xoay quanh khu vực va chạm.
Từ mô hình và quan sát trước đây, nhóm nghiên cứu nhận thấy GRB 200522A sáng gấp 10 lần những vụ nổ kilonova từng được ghi nhận. Họ cho rằng vụ nổ tạo ra một ngôi sao từ rất lớn quay nhanh. Từ trường của nó đóng vai trò như lưỡi xay, khuấy động các hạt mang năng lượng khiến chúng phát sáng mạnh hơn. Nhóm nghiên cứu công bố phát hiện hôm 12/11 trên tạp chí Astrophysical Journal.
Một cách giải thích khác là "sốc đảo ngược". Hai làn sóng hạt di chuyển nhanh sau ánh sáng muộn có thể va vào nhau. Nếu gặp điều kiện phù hợp, vụ va chạm có thể giống một sao từ vừa chào đời. Tương tự, hạt phóng xạ phân rã trong vụ nổ kilonova có thể khiến GRB 200522A sáng hơn. Nhưng Fong cho rằng cả hai khả năng đều rất khó xảy ra.
Có một tiểu hành tinh giống Mặt trăng nấp sau sao Hỏa
Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã phát hiện một tiểu hành tinh gần sao Hỏa với thành phần rất giống với Mặt trăng của chúng ta.
Những thí nghiệm độc đáo trên trạm ISS
Các phi hành gia chuẩn bị bay lên ISS bằng tàu Crew Dragon của SpaceX sẽ thực hiện nhiều thí nghiệm mới về bay vũ trụ.
Khoảnh khắc ngôi sao chết giống viên ngọc tím giữa vũ trụ
Đài quan sát tia X Chandra của NASA chụp lại khoảnh khắc ngôi sao “lột” dần từng lớp vỏ ngoài, tạo ra bong bóng màu tím như ngọc thạch anh.
Vũ trụ nóng lên trong suốt 10 tỷ năm qua
Nhiệt độ trung bình của khí trong vũ trụ tăng gấp hơn 10 lần suốt 10 tỷ năm qua, hiện đạt khoảng 2 triệu độ C.
Những điều thú vị nhất loài người đã phát hiện ra sau 20 năm sống ngoài vũ trụ
Từ việc làm vườn trong không gian, cho đến những hố đen tham lam muốn nuốt chửng mọi thứ.
Vũ trụ khởi đầu ra sao và liệu nó có kết thúc?
Vũ trụ khởi đầu ra sao và liệu nó có kết thúc? Đó luôn là điều được hầu hết nhân loại quan tâm.
Phát hiện thiên hà xa xôi nhất phát ra tia gamma
Các nhà thiên văn học công bố phát hiện tia gamma hiếm phát từ một dạng thiên hà cổ xưa cách xa hơn 12 tỷ năm ánh sáng.
