Loài mối tự phát nổ để bảo vệ tổ
Một loài mối cảm tử ở vùng Guiana thuộc Pháp mang trên lưng balô chứa chất độc dễ bay hơi sẵn sàng nổ tung ngay lập tức khi cần bảo vệ tổ.
Những con mối cảm tử tiến hóa một cơ chế tự vệ độc đáo, đó là mang balô chứa đầy chất độc lỏng, có thể kích hoạt để phát nổ và đầu độc kẻ thù trong quá trình đó. Giờ đây, các nhà khoa học khám phá bí ẩn về cách chúng mang theo chiếc balô chết chóc này bên mình và kích nổ khi cần, Live Science hôm 3/9 đưa tin.
Một con mối Neocapritermes taracua. (Ảnh: Aleš Buček).
Năm 2012, giới nghiên cứu phát hiện mối thợ Neocapritermes taracua lớn tuổi trang bị balô có đốm màu xanh phát nổ khi chúng bị đe dọa. Mối thợ N. taracua có một tuyến đặc biệt ở bụng tiết dần enzyme laccase BP76 màu xanh vào túi trên lưng. Khi chúng già đi, những con mối tích lũy balô đựng tinh thể màu xanh chứa đồng đó. Khi bị đe dọa, mối thợ cọ xát cơ thể, trộn enzyme với chất tiết trong tuyến nước bọt của chúng. Kết quả là một chất lỏng dính, giàu hợp chất benzoquinone cực độc có thể làm tê liệt hoặc giết chết động vật săn mồi.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu băn khoăn BP76 có thể duy trì trạng thái rắn khi lưu trữ trên lưng mối bằng cách nào, đồng thời sẵn sàng phản ứng ngay tức thì khi cọ xát. Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Structure khám phá bí ẩn đó bằng cách cung cấp cấu trúc tinh thể độ phân giải cao đầu tiên của enzyme này. Cấu trúc 3 chiều của enzyme hé lộ BP76 có cơ chế ổn định hóa đa dạng, theo trưởng nhóm nghiên cứu Jana Škerlová ở Viện hóa học và sinh hóa học hữu cơ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Czech. Enzyme được gập gọn giúp nó không bị thoái hóa theo thời gian. Một lớp bảo vệ khác đến từ phân tử đường gắn liền với protein, hình thành lá chắn bảo vệ giúp ổn định hóa cấu trúc.
Một trong những đặc điểm thú vị hơn cả của BP76 là liên kết hóa học mạnh khác thường giữa hai axit amin, lysine và cysteine, gần điểm hoạt động của enzyme. Liên kết này không chỉ phổ biến ở các enzyme mà còn đóng vai trò chủ chốt giúp duy trì cấu trúc của BP76, đặc biệt khi enzyme được lưu trữ ở thể rắn trên lưng mối. Liên kết đóng vai trò như một cơ cấu khóa, đảm bảo enzyme có thể duy trì hình dáng và hoạt động đầy đủ, sẵn sàng triển khai ngay lập tức khi mối cần bảo vệ tổ.
Khả năng lưu trữ và tích lũy enzyme một cách ổn định khi mối già đi có ý nghĩa quan trọng đối với bảo vệ tổ. Nghiên cứu trước đây nêu giả thuyết do xương hàm của mối mòn đi theo thời gian, mối lớn tuổi có thể không kiếm ăn hoặc duy trì tổ hiệu quả như mối trẻ tuổi. Với balô phát nổ, những con mối già chuyên cung cấp biện pháp chí mạng cuối cùng nhằm giữ tổ an toàn.

Nhìn thấy thứ này trên lá cây nhà bạn, đừng chạm vào!
Làm vườn, chăm sóc cây xanh vẫn là thú vui của khá nhiều người. Tuy nhiên, để tạo nên một hệ sinh thái lành mạnh thì người chăm sóc cũng cần phải có kiến thức nhất định.

Nguồn gốc và ý nghĩa tâm linh của hoa bỉ ngạn mà không phải ai cũng biết
Hoa bỉ ngạn là loài hoa gắn ᴠới truуền thuуết bi thương cùng nhiều giai thoại bí ẩn, một loài hoa luôn được nhắc đến với những câu chuyện buồn đau, sự chia ly, tuyệt vọng– bỉ ngạn.

Loài cây đẹp nhưng cực độc - chạm nhẹ cũng khiến bạn "sống-không-bằng-chết"
Nhìn lá màu xanh, hình tim đẹp đến thế nhưng ai ngờ loài cây này chứa 1 chất độc có tính sát thương tinh thần kinh khủng.

Bạn có biết: Dưới da mặt bạn, hàng trăm con bọ "siêu nhỏ" ung dung sống?
Có tới hàng trăm con Demodex, hay còn gọi là bọ lông mi, sống ở những vùng khác nhau trên mặt người. Ban ngày chúng trốn kỹ, ban đêm mới trườn ra bề mặt da người để giao phối và đẻ trứng...

Loài hoa phổ biến ở Việt Nam, sang nước ngoài là "ngọc trắng", tinh chất có giá 100 triệu đồng/lít
Được ví như “ngọc trắng” của ngành công nghiệp nước hoa, tinh dầu của loại hoa này có thể giúp cơ sở sản xuất thu về hơn 100 triệu đồng cho 1kg.

Top 6 siêu cây lương thực giúp con người "chống đói" trong tương lai
Thế giới có trên 7 nghìn loại cây ăn được, nhưng đang chỉ tập trung vào 15 giống cây lương thực quen thuộc, phổ biến nhất là lúa, ngô, khoai, sắn, đậu...
