Loài mối tự phát nổ để bảo vệ tổ
Một loài mối cảm tử ở vùng Guiana thuộc Pháp mang trên lưng balô chứa chất độc dễ bay hơi sẵn sàng nổ tung ngay lập tức khi cần bảo vệ tổ.
Những con mối cảm tử tiến hóa một cơ chế tự vệ độc đáo, đó là mang balô chứa đầy chất độc lỏng, có thể kích hoạt để phát nổ và đầu độc kẻ thù trong quá trình đó. Giờ đây, các nhà khoa học khám phá bí ẩn về cách chúng mang theo chiếc balô chết chóc này bên mình và kích nổ khi cần, Live Science hôm 3/9 đưa tin.
Một con mối Neocapritermes taracua. (Ảnh: Aleš Buček).
Năm 2012, giới nghiên cứu phát hiện mối thợ Neocapritermes taracua lớn tuổi trang bị balô có đốm màu xanh phát nổ khi chúng bị đe dọa. Mối thợ N. taracua có một tuyến đặc biệt ở bụng tiết dần enzyme laccase BP76 màu xanh vào túi trên lưng. Khi chúng già đi, những con mối tích lũy balô đựng tinh thể màu xanh chứa đồng đó. Khi bị đe dọa, mối thợ cọ xát cơ thể, trộn enzyme với chất tiết trong tuyến nước bọt của chúng. Kết quả là một chất lỏng dính, giàu hợp chất benzoquinone cực độc có thể làm tê liệt hoặc giết chết động vật săn mồi.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu băn khoăn BP76 có thể duy trì trạng thái rắn khi lưu trữ trên lưng mối bằng cách nào, đồng thời sẵn sàng phản ứng ngay tức thì khi cọ xát. Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Structure khám phá bí ẩn đó bằng cách cung cấp cấu trúc tinh thể độ phân giải cao đầu tiên của enzyme này. Cấu trúc 3 chiều của enzyme hé lộ BP76 có cơ chế ổn định hóa đa dạng, theo trưởng nhóm nghiên cứu Jana Škerlová ở Viện hóa học và sinh hóa học hữu cơ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Czech. Enzyme được gập gọn giúp nó không bị thoái hóa theo thời gian. Một lớp bảo vệ khác đến từ phân tử đường gắn liền với protein, hình thành lá chắn bảo vệ giúp ổn định hóa cấu trúc.
Một trong những đặc điểm thú vị hơn cả của BP76 là liên kết hóa học mạnh khác thường giữa hai axit amin, lysine và cysteine, gần điểm hoạt động của enzyme. Liên kết này không chỉ phổ biến ở các enzyme mà còn đóng vai trò chủ chốt giúp duy trì cấu trúc của BP76, đặc biệt khi enzyme được lưu trữ ở thể rắn trên lưng mối. Liên kết đóng vai trò như một cơ cấu khóa, đảm bảo enzyme có thể duy trì hình dáng và hoạt động đầy đủ, sẵn sàng triển khai ngay lập tức khi mối cần bảo vệ tổ.
Khả năng lưu trữ và tích lũy enzyme một cách ổn định khi mối già đi có ý nghĩa quan trọng đối với bảo vệ tổ. Nghiên cứu trước đây nêu giả thuyết do xương hàm của mối mòn đi theo thời gian, mối lớn tuổi có thể không kiếm ăn hoặc duy trì tổ hiệu quả như mối trẻ tuổi. Với balô phát nổ, những con mối già chuyên cung cấp biện pháp chí mạng cuối cùng nhằm giữ tổ an toàn.
Giun đất sau khi bị đứt đoạn vì sao lại biến thành nhiều con?
Giun đất là một loại động vật nhỏ thường thấy chui trong lớp bùn đất, làm tơi xốp đất màu và cũng làm thức ăn cho nhiều loại động vật khác. Giun đất có một khả năng đặc biệt, nếu như chúng bị đứt thành 2 đoạn, chúng không những không chết đi mà qua v&agrav
Top 10 loại nấm quý hiếm nhất ở Việt Nam
Hiện nay các loại nấm là món ăn ưa thích của nhiều người. Không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao chúng còn là nguyên liệu để chế biến những món ăn hấp dẫn.
Bạn có biết các nốt sần trên lá sung thực chất là gì không?
Nhưng nếu đã từng ăn nem Phùng, chắc bạn sẽ có lúc nhận ra những lá sung ăn kèm đôi khi xuất hiện những nốt sần hết sức kỳ lạ, trông giống như mụn nổi lên vậy.
Loài bướm lớn nhất Đông Nam Á xuất hiện ở nhà dân
Hai ngày qua, nhiều người dân hiếu kỳ kéo đến nhà chị Phạm Thị Như Thảo ở xã Tam Phước, huyện Phú Ninh (Quảng Nam) để tận mắt xem một con bướm lớn với sải cánh dài gần 50 cm.
Cây đại thụ cổ xưa nhất thế giới sắp được công nhận
Cây đại thụ sống sót qua hàng nghìn năm trong khu rừng ở miền nam Chile được sắp được công nhận là cây lâu đời nhất thế giới.
Lý giải hiện tượng cây phát tiếng kêu khi... khát nước
Việc cây phát ra tiếng (ngoài tiếng xào xạc của lá khi có gió) không phải là điều gì mới. Tuy nhiên, những âm thanh phát ra có thể cho biết tình trạng vật lý là một điều khá mới mẻ với các nhà nghiên cứu.
