Lý do não người biến thành thủy tinh sau thảm họa núi lửa

Vụ phun trào núi lửa xóa sổ thị trấn La Mã Pompeii tạo ra dòng khí gas nóng có nhiệt độ 550 độ C, đủ cao để biến não người thành thủy tinh.

Theo nghiên cứu mới công bố hôm 6/4 trên tạp chí Scientific Reports, hơi nóng bùng ra trong thời gian ngắn này khiến thị trấn Herculaneum ở gần đó trải qua nhiệt độ lên tới 550 độ C, gây tử vong tức thời. Nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Roma Tre phân tích gỗ carbon hóa từ nhiều địa điểm ở Herculaneum, nơi nằm gần núi lửa Vesuvius hơn Pompeii, để dựng lại sự kiện biến động nhiệt diễn ra sau vụ phun trào năm 79. Dựa trên dấu vết hóa thành than của mẫu vật, họ có thể suy đoán ban đầu thị trấn bị bao trùm bởi luồng khí nóng gọi là dòng mật độ mạt vụn núi lửa loãng (PDC).


Mảnh não người bị thủy tinh hóa trong hộp sọ người đàn ông ở Herculaneum. (Ảnh:Pier Paolo Petrone).

Các nhà nghiên cứu giải thích PDC đầu tiên tràn qua Herculaneum với nhiệt độ hơn 550 độ C, phản ánh qua mẫu vật thu thập trên đường phố chính Collegium Augustalium và Decumanus Maximus. Theo sau sự kiện ban đầu này là dòng mạt vụn chôn vùi thị trấn dưới lớp tàn tro núi lửa dày 20 m, có nhiệt độ thấp hơn.

Do tính chất chớp nhoáng và nhiệt độ cực hạn gắn liền với đợt bùng nổ ban đầu, toàn bộ sự kiện chỉ để lại tàn tro dày vài chục centimet trên mặt đất, giúp lý giải tại sao nó chưa bao giờ được phát hiện trước đây. Tuy nhiên, có thể quan sát sức tàn phá của PDC loãng trong những vụ phụn trào núi lửa gần đây hơn như ở Martinique vào tháng 5/1902, khi gần 30.000 người chết tức thì do dòng khí hơi kiểu này.

Dù bằng chứng trực tiếp về PDC loãng ở Herculaneum chưa từng được ghi nhận, nhóm tác giả nghiên cứu cho biết có nhiều manh mối ở hài cốt của nạn nhân. Ví dụ, nhiều thi thể ở Pompeii bất động ở tư thế co gập sau khi chết gọi là pugilistic attitude, nạn nhân tại Herculaneum không có tư thế như vậy do mô mềm của họ bị phá hủy bởi nhiệt lượng cực mạnh.

Việc phát hiện bộ não nguyên vẹn bị thủy tinh hóa bên trong hộp sọ một cư dân ở Collegium Augustalium cung cấp nhiều gợi ý rõ ràng hơn. Theo nhóm nghiên cứu, bộ não chỉ có thể biến thành thủy tinh nếu sự kiện nhiệt ngắn ngủi đến mức mô không bốc hơi hoàn toàn. Việc bảo quản tiểu não tùy thuộc những dòng mạt vụn sau đó có đủ mát để tàn tro tích tụ hay không.

Sau khi dựng lại sự kiện tiếp nối vụ phun trào, các nhà nghiên cứu cho biết phát hiện có nhiều ý nghĩa đối với cư dân sống ở thành phố Naples gần đó nếu Vesuvius hoạt động lần nữa. Nếu PDC loãng hình thành, khả năng sống sót của người dân phụ thuộc vào khả năng ngăn chặn khí hơi nóng của nơi trú ẩn. Điều này cho phép những người không kịp sơ tán sớm có thể giữ mạng sống và chờ cứu hộ.

TIN CŨ HƠN
Một quốc gia đang

Một quốc gia đang "sống trước" thế giới... gần 950 năm

Đây là đất nước sở hữu rất nhiều điều độc đáo và khác lạ.

Đăng ngày: 18/11/2025
Những sinh vật sống lâu đời nhất còn tồn tại trên Trái đất

Những sinh vật sống lâu đời nhất còn tồn tại trên Trái đất

Vi khuẩn lam được biết đến là sinh vật sống cổ xưa nhất còn tồn tại khi có mặt trên Trái Đất từ cách đây 2,1 - 2,8 tỷ năm.

Đăng ngày: 17/11/2025
Thử giải bài toán khiến 98% người trên thế giới bó tay

Thử giải bài toán khiến 98% người trên thế giới bó tay

Bài toán "Ai giữ cá" tưởng chừng đơn giản nhưng khiến không ít người phải chào thua trước Einstein.

Đăng ngày: 17/11/2025
Súng điện từ railgun hoạt động như thế nào?

Súng điện từ railgun hoạt động như thế nào?

Tầm bắn xa hơn 20 lần, đầu đạn bay nhanh gấp hơn 10 lần các loại vũ khí quân sự thống thường – là tóm tắt ngắn gọn về uy lực của súng điện từ railgun.

Đăng ngày: 17/11/2025
Top 10 người có chỉ số IQ cao nhất thế giới

Top 10 người có chỉ số IQ cao nhất thế giới

Trên thế giới có những con người xuất chúng với chỉ số thông minh vượt trội như Albert Einstein, Stephen Hawking. Tuy nhiên, trong lịch sử thế giới có rất nhiều người có chỉ số IQ cao hơn hai nhà bác học trên.

Đăng ngày: 17/11/2025
Có tới 12 loại cầu vồng và không phải lúc nào cũng có đủ 7 màu cơ bản

Có tới 12 loại cầu vồng và không phải lúc nào cũng có đủ 7 màu cơ bản

Hồi nhỏ đi học chúng ta đã được dạy là cầu vồng hình thành khi các hạt nước trong không khí hoạt động như một cái lăng kính nhỏ, uốn, chia tách ánh sáng từ Mặt Trời và khi có đủ nước, đủ ánh nắng thì chúng ta có một quan cảnh rực rỡ với 7 màu sắc đẹp mắt.

Đăng ngày: 17/11/2025
Vani - Loại hương liệu đắt thứ 2 thế giới với cái giá đầy biến động

Vani - Loại hương liệu đắt thứ 2 thế giới với cái giá đầy biến động

Khi nhắc đến vị vani mọi người thường nghĩ ngay đó chính là vị cơ bản của nhiều món ăn, chẳng có gì quá cao cấp như socola hay những hương vị khác.

Đăng ngày: 16/11/2025
Khoa Học News