Mẫu vật duy nhất của khoáng chất hiếm nhất Trái đất

Viên đá quý hiếm nhất trên Trái đất là kyawthuite, loại khoáng chất màu đỏ cam trong suốt nặng 0,3 gram chỉ có một mẫu vật duy nhất được tìm thấy ở Myanmar, hiện đang ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Los Angeles.

Những thứ độc nhất vô nhị thường do con người tạo ra chứ không phải một mẫu khoáng chất tự nhiên của Trái đất. Con người sống trên một hành tinh rộng lớn, nên nếu các quá trình địa chất tạo ra một loại khoáng chất ở địa điểm này, thì rất có thể chúng cũng tạo ra thứ giống như vậy ở địa điểm khác. Trong số 6.000 khoáng chất được Hiệp hội Khoáng chất Quốc tế công nhận, nhiều loại hình thành từ nhiều quá trình hóa học khác nhau nhưng dẫn đến kết quả như nhau.


Mẫu vật duy nhất của kyawthuite. (Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Los Angeles)

Kể cả khi khoáng chất chỉ hình thành một lần, mẫu vật có thể dễ dàng bị vỡ và phân tán trên diện tích rộng. Do đó, với chỉ một mẫu vật duy nhất từng ghi nhận, tinh thể kyawthuite rất đáng chú ý.

Những người săn đá sapphire tìm thấy mẫu vật kyawthuite dưới lòng suối gần Mogok, Myanmar. Nó tồn tại dưới dạng một viên đá quý và được Hiệp hội Khoáng chất Quốc tế công nhận vào năm 2015. Mô tả khoa học của kyawthuite được xuất bản vào năm 2017. Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên của Los Angeles hiện là nơi lưu giữ mẫu vật duy nhất này.

Sau khi thu thập mẫu vật khoáng chất từ thung lũng Chaung-gyi, các chuyên gia cắt nó thành viên đá quý 1,61 carat để nghiên cứu. Quá trình nghiên cứu hé lộ nhiều khả năng nó hình thành sâu trong lòng đất ở dạng đá pegmatite, có cấu trúc bất đối xứng với độ cứng trên thang Mohs là 5,5, theo IFL Science. Độ cứng và độ bền là hai đặc điểm khác nhau của đá quý. Độ cứng chỉ khả năng chịu xước trong khi độ bền liên quan tới khả năng chịu vỡ. Các khoáng chất chứa đá quý là kết quả từ hoạt động liên tục của Trái đất. Chính quá trình va chạm, tan vỡ, nóng lên và nguội đi của những mảng kiến tạo cung cấp điều kiện hình thành đá quý.

Kyawthuite có màu đỏ cam trong suốt và mẫu vật nặng 1,61 carat (0,3 gram). Công thức hóa học là Bi3+Sb5+O4, với một chút nguyên tố tantalum. Cả bismuth (Bi) lẫn antimony (Sb) đều là kim loại hiếm, nhưng không quá khác thường. Lượng bismuth trong vỏ Trái đất lớn hơn vàng, trong khi antimony cũng nhiều hơn bạc. Oxy là nguyên tố dồi dào nhất của vỏ Trái đất. Do đó, sự quý hiếm của kyawthuite liên quan đến quá trình hình thành, không phải do thiếu hụt các thành phần cấu tạo.

Bismuth là nguyên tố nặng đến mức khối lượng riêng của kyawthuite cao gấp 8 lần nước và gấp đôi khối lượng riêng của hồng ngọc - loại đá quý hơi giống kyawthuite. Vì vậy, mẫu vật kyawthuite thực tế còn nhỏ hơn so với những gì mọi người hình dung từ cân nặng của nó.

Kho dữ liệu về khoáng chất của Viện Công nghệ California (Caltech) mô tả, cấu trúc kyawthuite gồm các tấm kẻ ô Sb5+O6 bát diện đặt song song với những nguyên tử Bi3+. Đây hiện là oxit bismuth-antimony duy nhất được công nhận. Khoáng chất này được đặt tên theo tiến sĩ Kyaw Thu, từng là nhà địa chất tại Đại học Yangon, Myanmar.

Myanmar là quê hương của nhiều khoáng chất hiếm, bao gồm ngọc cẩm thạch và khoáng chất hiếm thứ hai trên thế giới là painite. Ngoài chúng, khoáng chất borate cũng chỉ được biết tới qua vài mẫu vật, có màu đỏ sậm và được phát hiện lần đầu tiên bởi nhà khoáng chất học người Anh là Arthur Pain.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Bí quyết sút phạt đền hoàn hảo

Bí quyết sút phạt đền hoàn hảo

Phương án tối ưu cho cầu thủ sút phạt đền là nhắm lấy một điểm rồi đá vào, đồng thời coi như thủ môn không tồn tại.

Đăng ngày: 19/05/2025
Những điều thú vị về cặp song sinh mà có thể bạn chưa biết

Những điều thú vị về cặp song sinh mà có thể bạn chưa biết

Những cặp song sinh là hai cá thể được phát triển từ trong một lần mang thai của người mẹ. Họ có thể hoàn toàn giống nhau về ngoại hình, có suy nghĩ hoặc tính cách tương đồng.

Đăng ngày: 19/05/2025
Golem: Từ quái vật đá trong tưởng tượng tới ngoài đời thực

Golem: Từ quái vật đá trong tưởng tượng tới ngoài đời thực

Golem là một con quái vật khổng lồ, được con người tạo ra và thường bị bắt làm nô lệ cho các giáo sĩ Do Thái hoặc pháp sư.

Đăng ngày: 19/05/2025
Dấu hiệu biển nước khổng lồ tồn tại dưới lớp vỏ Trái đất

Dấu hiệu biển nước khổng lồ tồn tại dưới lớp vỏ Trái đất

Các nhà khoa học Canada cho biết họ đã phát hiện một khoáng chất cực hiếm chứng tỏ từng có sự tồn tại của một biển nước khổng lồ dưới lớp vỏ của Trái đất.

Đăng ngày: 19/05/2025
Đào trúng kim cương

Đào trúng kim cương "15 triệu viên có 1", cặp vợ chồng sướng ngất

Hai du khách người Mỹ may mắn đào trúng viên kim cương nâu trọng lượng 1,90 carat có màu sắc cực hiếm khi đi chơi công viên.

Đăng ngày: 18/05/2025
Bí ẩn đội quân đồng tính trong lịch sử Hy Lạp cổ đại

Bí ẩn đội quân đồng tính trong lịch sử Hy Lạp cổ đại

Đội quân đồng tính Thebes giành thắng lợi bởi các chiến binh luôn coi việc giết kẻ thù như “phần thưởng” dành tặng cho “nửa kia” của mình.

Đăng ngày: 18/05/2025
Có thể bạn chưa biết: Thuốc súng ra đời trong lúc bào chế thuốc trường sinh

Có thể bạn chưa biết: Thuốc súng ra đời trong lúc bào chế thuốc trường sinh

Mọi người đều thích pháo hoa - ánh sáng, màu sắc và tất nhiên là cả tiếng nổ lớn. Nhưng lịch sử của pháo hoa không phải chỉ là sự ăn mừng.

Đăng ngày: 18/05/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News