Nhật thực từng bị coi là dấu hiệu của quỷ dữ
Trong quá khứ, khi chưa có đủ hiểu biết về thiên văn học, con người từng sợ hãi mỗi lần Mặt Trời biến mất.
Ngày 26/12, người dân châu Á và Trung Đông đã chứng kiến nhật thực hình khuyên, còn được ví là "vòng tròn lửa". Đây là lần nhật thực cuối cùng của năm 2019, và tại rất nhiều quốc gia châu Á, có thể bắt gặp hình ảnh các em nhỏ háo hức nhìn lên trời bằng dụng cụ để xem nhật thực.
Mọi chuyện không đơn giản như vậy trong lịch sử. Dù Mặt Trời chỉ bị che mất vài phút mỗi lần nhật thực, nhân loại đã nhiều lần ghi lại sự hoảng loạn khi ánh sáng mặt trời đột nhiên biến mất.
Những truyền thuyết nghìn năm
Người Viking tin rằng hai con sói thần thoại Skoll và Hati luôn đuổi theo Mặt Trời và Mặt Trăng, thỉnh thoảng sẽ gặm lấy đối tượng. Người Maya thì minh họa hiện tượng nhật thực bằng hình ảnh con rắn nuốt lấy mặt trời, trong khi người Inca thì tin rằng nguyệt thực là hành động của một con báo.
Nhật thực khiến người cổ đại hoảng loạn, sợ hãi khi ánh sáng từ Mặt Trời bỗng nhiên biến mất.
Đến tận năm 1979, theo bài viết của Annie Dillard, nhiều người dân ở bang Washington vẫn còn sợ hãi hét lên khi nhìn thấy hiện tượng nhật thực diễn ra.
"Sau khi đọc về lịch sử những lần nhật thực, tôi nhận thấy dù là thời gian hay tri thức loài người hiện đại đến đâu, phản ứng của con người với nhật thực vẫn rất đa dạng. Họ có thể ngạc nhiên, cũng có thể sợ hãi", nhà lịch sử thiên văn học Steve Ruskin chia sẻ.
Một trong những hiện tượng nhật thực được ghi lại nhiều nhất thời cận đại là vào năm 1886 tại Australia.
"Người bản địa khi đó tin rằng nhật thực là do một bộ tộc sống trên Mặt Trăng, tức giận và ốm yếu, đã trút giận lên họ", ông Ruskin chia sẻ.
Những phản ứng của người xưa với nhật thực
Người Babylon có hiểu biết toán học và thiên văn học tốt đến nỗi tính toán được thời gian xảy ra nhật thực. Dù vậy, họ vẫn cho rằng đây là một điềm xấu, nên mỗi khi nhật thực xảy ra một người dân thường sẽ được ngồi lên ngôi vua để tránh những rủi ro xảy đến với nhà vua. Sau nhật thực, người dân đó sẽ được thưởng rồi bị giết để xua đuổi mọi đen đủi đến từ hiện tượng trên.
Ảnh chụp hiện tượng nhật thực năm 1851 của Johann Berkowski.
Năm 1133, nhật thực xảy ra trùng với cái chết của vua Henry I nước Anh. Sự trùng hợp này đã gây ra hỗn loạn và một cuộc nội chiến. Vào thế kỷ XV, khi đặt chân tới châu Mỹ, Christopher Columbus đã tận dụng một lần nhật thực để thuyết phục dân bản địa lúc đó ông được sự ủng hộ của chúa.
Nhật thực diễn ra vào năm 585 trước Công nguyên tại khu vực ngày nay là Thổ Nhĩ Kỳ lại tạo ra kết cục khác. Các binh lính người Medes và người Lydian đang giao chiến thì nhật thực diễn ra. Thủ lĩnh hai bên nghĩ rằng đây là dấu hiệu của chúa để hai bên giảng hòa, và lần nhật thực này đã dẫn tới 15 năm hòa bình.
Con người dần làm quen với nhật thực
"Sau cuộc cách mạng về khoa học ở thế kỷ XVI và XVII, con người mới bắt đầu giải thích được chuyển động của Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời. Điều đó giúp họ bớt đi nỗi sợ mỗi lần nhật thực diễn ra, ít nhất là ở châu Âu", ông Ruskin chia sẻ.
Hình vẽ giải thích về hiện tượng nhật thực năm 1631. (Nguồn: Thư viện Quốc hội Mỹ).
Những hiểu biết khoa học giúp cho chúng ta bình tĩnh và đón nhận nhật thực như một hiện tượng tự nhiên. Vào năm 1887, nhà hóa học Dmitry Mendeleev đã sử dụng khinh khí cầu để bay lên độ cao hơn 3km nhằm nhìn ngắm hiện tượng này.
Có lẽ ít người biết rằng hiện tượng này cũng có ảnh hưởng kỳ lạ tới những loài động vật.
"Con quạ gần tôi bỗng nhiên hoảng loạn, hét lên và bay loạn lên", nhà toán học John Couch Adams mô tả một lần nhật thực vào thế kỷ 19.
Đến thời hiện đại, vẫn còn nhiều lời đồn thổi về hiện tượng nhật thực như phụ nữ có thai không nên xem nhật thực. Dù gì thì nhật thực cũng là một hiện tượng hiếm gặp. Do vậy có lẽ những hiểu biết khoa học vẫn chưa thể hoàn toàn xóa đi những bản năng sợ hãi của con người sau hàng nghìn năm.
Các nhà khoa học Nga tạo ra hợp kim siêu cứng hoàn toàn mới
Vừa qua, các nhà khoa học Nga đã tuyên bố phát triển thành công một thế hệ hợp kim siêu cứng mới dự kiến sẽ được sử dụng để tạo ra thiết bị khai thác trong điều kiện khắc nghiệt của khu vực Bắc Cực.
Các nhà khoa học tạo ra khối Lego lạnh nhất vũ trụ
Các nhà vật lý học ở đại học Lancaster mới đây đã có nghiên cứu mới, cho thấy những cục gạch nhựa ABS của bộ xếp hình Lego vốn đã quá quen thuộc với anh em có thể chịu được môi trường lạnh gần như tuyệt đối, tức là âm 273 độ C mà không bị biến dạng.
Tại sao một số quốc gia in tiền ở nước ngoài?
Tháng 9 năm trước, chính phủ Liberia tuyên bố đã mất 104 triệu đô la. Nguyên nhân không phải là do bất kỳ quyết định đầu tư yếu kém nào, hoặc một số gian lận kế toán mà là tiền - tiền mặt - thực sự đã bị mất tích.
Tại sao con người phải cắt tóc còn các loài động vật khác thì không cần?
Lông, tóc là một đặc điểm của động vật có vú, nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao con người luôn phải cắt tóc còn các loài động vật có vú khác thì không?
Muốn sống lâu hơn? Các nhà nghiên cứu khuyên bạn hãy đến viện bảo tàng nghệ thuật
Một nghiên cứu khoa học mới cứng nói rằng nghệ thuật sẽ có lợi cho sức khỏe của bạn.
6 giao lộ thiết kế như mê cung nổi tiếng thế giới
Sự chồng chéo các đường lượn, đường thẳng hay xoắn ốc khiến loạt giao lộ ở Mỹ, Nhật Bản, Anh... được ví như nỗi “kinh hoàng” đối với tài xế lần đầu trải nghiệm.
