Phát hiện nguồn tia X siêu sáng trong vũ trụ xa xôi

Dựa trên quan sát từ tàu vũ trụ Swift, NASA đã xác định được một nguồn tia X siêu sáng mới phát ra từ thiên hà NGC 7090.

Vật thể được đặt tên là NGC 7090 ULX3 sáng đến mức mỗi tia X của nó phát ra bức xạ nhiều hơn gấp một triệu lần so với Mặt Trời của chúng ta ở mọi bước sóng. Những nguồn tia X siêu sáng nói chung (ULX) được biết đến là mạnh mẽ hơn bất kỳ quá trình sao nào trong vũ trụ và chỉ yếu hơn các hạt nhân thiên hà đang hoạt động. Mặc dù vậy, bản chất của chúng đến nay vẫn là một bí ẩn lớn.

Thông thường, mỗi thiên hà chỉ có một ULX, nhưng một số trường hợp đặc biệt như NGC 7090 có thể chứa nhiều hơn thế. Thiên hà xoắn ốc cách Trái đất 31 triệu năm ánh sáng này trước đây được biết đến là có tới hai nguồn tia X siêu sáng là NGC 7090 ULX1 và NGC 7090 ULX2.

Trong một quan sát mới từ tàu vũ trụ Swift của NASA, các nhà nghiên cứu từ Đại học Cambridge của Anh do Dominic Walton dẫn đầu đã báo cáo phát hiện thêm một ULX khác bên trong NGC 7090 với độ sáng tối đa lên tới 6 x 10^39 erg/s (erg là đơn vị đo năng lượng và công cơ học).


Ảnh chụp cho thấy sự thay đổi độ sáng của NGC 7090 ULX3. (Ảnh: NASA).

Theo báo cáo trên tạp chí arXiv hôm 17/11, NGC 7090 ULX3 đã hoạt động liên tục trong hơn 7 tháng. Trong phần lớn thời gian, nó có độ sáng tương đối ổn định ở mức 0,1 x 10^39 erg/s và chỉ mới chuyển sang chế độ siêu sáng dưới quan sát của tàu Swift.

Các nhà thiên văn học nhấn mạnh sự thay đổi theo tỷ lệ thời gian như vậy cho thấy NGC 7090 ULX3 có thể là một hệ sao xung. Tuy nhiên, họ chưa phát hiện bất kỳ xung tín hiệu đáng kể nào từ nguồn này.

"Chúng tôi vẫn chưa chắc chắn về nguồn cấp năng lượng cho NGC 7090 ULX3, do đó, cần thêm các quan sát để có thể hiểu rõ bản chất thực sự của hệ thống này", nhóm nghiên cứu kết luận.

TIN CŨ HƠN
Phát hiện thiên hà lớn tuổi nhất vũ trụ

Phát hiện thiên hà lớn tuổi nhất vũ trụ

Kính viễn vọng Hubble của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ lập kỷ lục mới khi tìm ra GN-z11, thiên hà xa xôi nhất ở cách Trái Đất 13,4 tỷ năm ánh sáng.

Đăng ngày: 25/12/2025
Điều gì xảy ra nếu Trái Đất có vành đai như sao Thổ?

Điều gì xảy ra nếu Trái Đất có vành đai như sao Thổ?

Nếu giống sao Thổ, Trái Đất sẽ có vành đai bao quanh dọc theo xích đạo. Vành đai này sẽ có hình dáng khác nhau khi nhìn từ những địa điểm khác nhau trên Trái Đất.

Đăng ngày: 24/12/2025
99,99% có hành tinh thứ 9 trong hệ Mặt trời

99,99% có hành tinh thứ 9 trong hệ Mặt trời

Các nhà khoa học đang dần tự tin khẳng định về sự tồn tại của hành tinh thứ 9 trong hệ Mặt trời.

Đăng ngày: 24/12/2025
Tổng quan về sao Thổ

Tổng quan về sao Thổ

Sao Thổ tức Thổ tinh là hành tinh thứ sáu tính theo khoảng cách trung bình từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thứ hai về đường kính cũng như khối lượng, sau Sao Mộc trong Hệ Mặt Trời.

Đăng ngày: 23/12/2025
Những điều thú vị ít ai biết về Mặt Trăng

Những điều thú vị ít ai biết về Mặt Trăng

Mặt Trăng - vật thể lớn nhất và sáng nhất trên bầu trời đêm đã làm mê hoặc và là nguồn cảm hứng vô tận cho loài người trong nhiều thế kỷ qua.

Đăng ngày: 22/12/2025
Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Trong bài viết dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu xem hiện tượng Nhật Thực, Nguyệt Thực là gì? Tại sao nó lại được những người yêu thích thiên văn học quan tâm đến vậy.

Đăng ngày: 22/12/2025
Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử nằm ở phía Đông Bắc của chòm Liệp hộ, đối chọi với chòm sao Kim ngưu nằm ở phía Tây dải Ngân hà. Đây là một trong 12 chòm sao Hoàng đạo. Trong chòm này có 2 ngôi sao sáng Song tử alpha (Trung Q

Đăng ngày: 19/12/2025
Khoa Học News