Phát hiện nguồn tia X siêu sáng trong vũ trụ xa xôi

Dựa trên quan sát từ tàu vũ trụ Swift, NASA đã xác định được một nguồn tia X siêu sáng mới phát ra từ thiên hà NGC 7090.

Vật thể được đặt tên là NGC 7090 ULX3 sáng đến mức mỗi tia X của nó phát ra bức xạ nhiều hơn gấp một triệu lần so với Mặt Trời của chúng ta ở mọi bước sóng. Những nguồn tia X siêu sáng nói chung (ULX) được biết đến là mạnh mẽ hơn bất kỳ quá trình sao nào trong vũ trụ và chỉ yếu hơn các hạt nhân thiên hà đang hoạt động. Mặc dù vậy, bản chất của chúng đến nay vẫn là một bí ẩn lớn.

Thông thường, mỗi thiên hà chỉ có một ULX, nhưng một số trường hợp đặc biệt như NGC 7090 có thể chứa nhiều hơn thế. Thiên hà xoắn ốc cách Trái đất 31 triệu năm ánh sáng này trước đây được biết đến là có tới hai nguồn tia X siêu sáng là NGC 7090 ULX1 và NGC 7090 ULX2.

Trong một quan sát mới từ tàu vũ trụ Swift của NASA, các nhà nghiên cứu từ Đại học Cambridge của Anh do Dominic Walton dẫn đầu đã báo cáo phát hiện thêm một ULX khác bên trong NGC 7090 với độ sáng tối đa lên tới 6 x 10^39 erg/s (erg là đơn vị đo năng lượng và công cơ học).


Ảnh chụp cho thấy sự thay đổi độ sáng của NGC 7090 ULX3. (Ảnh: NASA).

Theo báo cáo trên tạp chí arXiv hôm 17/11, NGC 7090 ULX3 đã hoạt động liên tục trong hơn 7 tháng. Trong phần lớn thời gian, nó có độ sáng tương đối ổn định ở mức 0,1 x 10^39 erg/s và chỉ mới chuyển sang chế độ siêu sáng dưới quan sát của tàu Swift.

Các nhà thiên văn học nhấn mạnh sự thay đổi theo tỷ lệ thời gian như vậy cho thấy NGC 7090 ULX3 có thể là một hệ sao xung. Tuy nhiên, họ chưa phát hiện bất kỳ xung tín hiệu đáng kể nào từ nguồn này.

"Chúng tôi vẫn chưa chắc chắn về nguồn cấp năng lượng cho NGC 7090 ULX3, do đó, cần thêm các quan sát để có thể hiểu rõ bản chất thực sự của hệ thống này", nhóm nghiên cứu kết luận.

TIN CŨ HƠN
Phát hiện

Phát hiện "mặt trăng nham thạch" ngoài Hệ Mặt trời

Các nhà thiên văn học tìm thấy bằng chứng về sự tồn tại của một mặt trăng chưa từng được biết tới với đầy rẫy núi lửa hoạt động.

Đăng ngày: 26/10/2025
Sao tối - Món quà từ Vũ trụ

Sao tối - Món quà từ Vũ trụ

Sao tối - sao nơtrôn siêu đặc hay còn gọi là ẩn tinh - có lẽ là những phòng thí nghiệm Vật lý đặc biệt nhất trong vũ trụ. Các nghiên cứu về siêu thiên thể này đã được trao thưởng hai giải Nobel.

Đăng ngày: 24/10/2025
Ba hố đen khổng lồ sắp va chạm trong vũ trụ

Ba hố đen khổng lồ sắp va chạm trong vũ trụ

Các nhà khoa học lần đầu tiên quan sát được hiện tượng 3 thiên hà cùng va vào nhau, đặt những siêu hố đen tại trung tâm của chúng vào quỹ đạo để hợp nhất.

Đăng ngày: 18/10/2025
Vì sao Mặt trời phát sáng và phát nhiệt?

Vì sao Mặt trời phát sáng và phát nhiệt?

Mặt trời giống như một quả cầu lửa nóng bỏng, chói chang. Hàng giờ hàng phút nó đều bức xạ một năng lượng lớn, phát ra ánh sáng và nhiệt trong vũ trụ, trong đó có Trái Đất chúng ta.

Đăng ngày: 17/10/2025
Tại sao Trăng trung thu lại to và đỏ hơn?

Tại sao Trăng trung thu lại to và đỏ hơn?

Trăng Trung thu là mặt trăng gần nhất ngày Thu phân. Quay quanh Trái đất tại một góc thấp của chân trời trong thời gian này của năm, mặt trăng mọc sau khi mặt trời lặn trong nhiều ngày liên tiếp.

Đăng ngày: 14/10/2025
Những điều bạn chưa biết về thiên thạch

Những điều bạn chưa biết về thiên thạch

Thiên thạch là gì? Một câu hỏi nghe rất quen thuộc, tưởng chừng dễ ấy thế mà nó đã và đang đánh đố không ít người.

Đăng ngày: 12/10/2025
Những điều bạn chưa biết về sao băng

Những điều bạn chưa biết về sao băng

Sao băng là gì mà có khả năng tạo nên những trận mưa sao băng đình đám? Và sự thật về những ngôi sao băng có huyền bí như chúng ta tưởng…

Đăng ngày: 12/10/2025
Khoa Học News