Phát hiện thiên hà xa xôi nhất phát ra tia gamma
Các nhà thiên văn học công bố phát hiện tia gamma hiếm phát từ một hạt nhân thiên hà cổ xưa cách xa hơn 12 tỷ năm ánh sáng.
Chỉ một phần nhỏ các thiên hà trong vụ trụ có thể giải phóng tia gamma. Những chùm photon năng lượng cao này được cho bắt nguồn từ vùng lân cận của hố đen siêu khối lượng cư trú tại trung tâm của thiên hà. Khi điều đó xảy ra, chúng được gọi là các thiên hà đang hoạt động.
Giới thiên văn học ước tính chỉ dưới 1% những thiên hà đang hoạt động phát ra tia gamma hướng về phía Trái đất. Hạt nhân của những thiên hà hiếm hoi này khi đó được gọi là Blazar. Đây là một trong những nguồn bức xạ mạnh nhất trong vũ trụ.
Mô phỏng chùm tia gamma phát ra từ một Blazar. (Ảnh: Viện Nghiên cứu DESY).
Blazar có hai loại: chuẩn tinh vô tuyến phổ phẳng (FSRQs) và vật thể BL Lacertae (BL Lac). Trong khi FSRQs là hạt nhân của những thiên hà tương đối trẻ với nhiều khí bụi bao quanh hố đen, vật thể BL Lac là những FSRQs đã tiến hóa sau khi tiêu hao một lượng lớn vật chất để nuôi hố đen. Tác giả chính của bài báo Vaidehi Paliya từ Viện Nghiên cứu DESY của Đức so sánh FSRQ giống một người mới trưởng thành, trong khi BL Lac đại diện cho người già.
BL Lac xa xôi và cổ xưa nhất từng được khám phá trước đây nằm cách chúng ta khoảng 11,3 tỷ năm ánh sáng. Điều đó có nghĩa là khi sự kiện phóng tia gamma xảy ra, vũ trụ của chúng ta mới trải qua khoảng 2,5 tỷ năm sau vụ nổ lớn Big Bang.
Tuy nhiên, trong một nghiên cứu xuất bản gần đây trên tạp chí vật lý thiên văn Astrophysical Journal Letters, Paliya cùng các cộng sự cho biết kỷ lục này đã bị vượt qua bởi một BL Lac mới được khám phá có tên là 4FGL J1219.0 + 3653. Nó nằm cách chúng ta tới 12,1 tỷ năm ánh sáng và giải phóng chùm tia gamma vào thời điểm vũ trụ mới 1,7 năm tuổi. Để so sánh, FSRQ cổ xưa nhất từng được biết đến xảy ra sau vụ nổ Big Bang khoảng một tỷ năm.
Phát hiện này đã thách thức giả thuyết hiện tại rằng BL Lac là giai đoạn tiến hóa cuối cùng của FSRQ, khiến các nhà thiên văn học phải xem xét lại về sự tiến hóa của Blazar cũng như các thiên hà đang hoạt động.
Thiên thạch 5 tấn nổ tung trên bầu trời Thụy Điển
Thiên thạch lao xuống khí quyển với vận tốc 62.640km mỗi giờ, tạo ra năng lượng tương đương 180 tấn thuốc nổ TNT.
Giải mã hiện tượng phát sáng xanh trên mặt trăng sao Mộc
Nghiên cứu mới cho thấy tác động của bức xạ là nguyên nhân khiến mặt trăng băng giá Europa của sao Mộc tự phát sáng xanh trong bóng tối.
Vì sao lỗ đen lại là thứ đáng sợ nhất trong vũ trụ này?
Halloween vốn luôn mang đến một nỗi ám ảnh đầy thú vị cho nhiều người với hình tượng ma quỷ, yêu tinh và ma cà rồng nhưng trong vũ trụ này, thứ đáng sợ nhất phải kể đến chính là … lỗ đen.
Phi hành gia chuẩn bị bay lên ISS bằng tàu SpaceX lần hai
4 phi hành gia đã tới Trung tâm Vũ trụ Kennedy, sẵn sàng cho chuyến bay tiếp theo bằng tàu Dragon vào tuần tới.
Lần đầu phát hiện sao lùn nâu nhờ kính viễn vọng vô tuyến
Các nhà thiên văn đảo ngược quá trình thông thường để tìm ra một sao lùn nâu, hay siêu hành tinh, với kính viễn vọng LOFAR tại Hawaii.
Lỗ đen không phát ra ánh sáng, vậy làm sao biết được vị trí của chúng?
Không gian vũ trụ không thiếu những thế lực có thể tàn phá hành tinh nhỏ bé của chúng ta, từ những thiên thạch có khả năng phá hủy toàn bộ hệ sinh thái trên Trái Đất đến những vụ nổ siêu tân tinh có thể xé nát cả hành tinh.
