Phi hành gia bị biến đổi gene sau 340 ngày du hành ngoài không gian

Ngoài không gian, trọng lượng, mật độ xương và bộ gene của phi hành gia Scott Kelly (Mỹ) bị biến đổi.

Du hành trong không gian tác động không nhỏ đến thể chất con người. Theo báo cáo được NASA đưa ra hôm 11/4, khi đi vào không gian, con người không chỉ bị mất khối lượng cơ mất mà còn giảm canxi, tăng áp lực lên tim, tổn thương mắt, thay đổi hệ miễn dịch, phá vỡ bộ gene và rút ngắn tuổi thọ.

Trên Science, các nhà khoa học từ NASA cho biết phát hiện trên được ghi nhận ở phi hành gia Scott Kelly sau 340 ngày trong vũ trụ từ năm 2015 đến 2016. Scott có anh em sinh đôi là Mark Kelly. Cả hai đều làm việc cho NASA, cực kỳ khỏe mạnh và có chung bộ gene. Để nhận biết tác động của không gian lên cơ thể Scott, các nhà khoa học chỉ cần so sánh anh với Mark.


Phi hành gia Scott Kelly (phải) khi chuẩn bị cho 340 ngày ngoài không gian. (Ảnh: AP).

Suốt hành trình ngoài vũ trụ, Scott tự siêu âm động mạch cảm, theo dõi huyết áp và thu thập mẫu máu cùng mẫu nước tiểu. Ở Trái Đất, Mark cũng làm điều thương tự.

Kết quả cho thấy động mạch của Scott bị kéo dài và dày lên ngay lúc đi vào quỹ đạo không gian. Tình trạng này duy trì tới bốn ngày sau khi anh về nhà.

Các dấu hiệu viêm nhiễm tăng lên đáng kể trong cơ thể Scott. Nồng độ protein phản ứng C, loại protein dự báo vấn đề tim mạch của Scott cao gấp tám lần so với trước chuyến đi. 36 ngày sau khi phi hành gia trở về trái đất, các chỉ số này mới về mức bình thường.

Về hệ miễn dịch, nồng độ 50 trên 62 protein miễn dịch được đo có sự thay đổi nhưng cũng trở lại như cũ khi Scott kết thúc hành trình.

Không gian cũng tác động lên bộ gene của Scott một cách ghê gớm và nhanh chóng. Theo phó giáo sư Christopher Mason từ Trung tâm Y tế Weill Cornmell, ngay khi ra không gian, một nghìn gene trong cơ thể Scott đã bắt đầu thay đổi.

Trong số các thay đổi về mặt di truyền ở Scott có sự đảo đoạn nhiễm sắc thể (trình tự gene đảo ngược) và hoán vị (các gene riêng lẻ thay đổi vị trí trên nhiễm sắc thể). Cả hai hiện tượng này đều đã được chứng minh là liên quan đến bức xạ không gian. Không phải mọi thay đổi về mặt di truyền đều biến mất sau khi Scott trở về trái đất.

"Sự đảo đoạn khá bền vững", Susan Bailey, chuyên gia nghiên cứu bức xạ ung thư từ Đại học Colorado cho biết. "9 tháng từ ngày anh ấy trở về, chúng tôi vẫn ghi nhận hiện tượng này".

Bà Bailey còn xem xét đến tuổi thọ của Scott thông qua các telomere. Telomere là những trình tự lặp lại của ADN ở các đầu mút của nhiễm sắc thể, có tác dụng bảo vệ nhiễm sắc thể. Chiều dài telomere liên quan đến tuổi thọ và theo thời gian, chúng ngày càng ngắn lại.

Trải qua chuỗi ngày trong không gian, telomere của Scott dài hơn 14,5% so với lúc đầu. Thế nhưng, chỉ 48 tiếng sau khi về trái đất, telomere của Scott ngắn lại, thậm chí ngắn hơn trước chuyến đi.

Một điều đáng lo ngại nữa là ở môi trường phi trọng lực, khoảng hai lít dịch từ phần thân dưới chuyển lên phần thân trên, dẫn đến tăng áp lực lên dây thần kinh thị giác, làm thay đổi hình dạng nhãn cầu và giảm thị lực.

Tuy vậy, không phải tác động nào của vũ trụ lên cơ thể Scott cũng xấu. Do duy trì cùng một chế độ dinh dưỡng và môi trường suốt chuyến đi, hệ vi sinh vật trong ruột Scott rất ổn định. Kết quả kiểm tra nhận thức của anh cũng tốt hơn (dù khả năng nhận biết cảm xúc của người khác kém đi) và vắc xin cúm vẫn giữ nguyên hiệu quả.

Từ trường hợp của Scott, các nhà khoa học một lần nữa khẳng định ảnh hưởng mạnh mẽ của vũ trụ đến với cơ thể người. Nếu muốn sống trên mặt trăng hay sao Hỏa, nhân loại còn phải nghiên cứu thêm rất nhiều.

Loading...
TIN CŨ HƠN
10 câu đố vui về vũ trụ

10 câu đố vui về vũ trụ

Khoa học ngày nay tiến nhanh đến mức đôi khi bạn khó lòng nhận ra đâu là sự thực, đâu là giả tưởng. 10 tuyên bố sau đây bấp bênh giữa hai trạng thái này. Với mỗi câu, bạn hãy phân biệt thực tế - viễn tưởng, và tì

Đăng ngày: 24/06/2025
Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Trong bài viết dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu xem hiện tượng Nhật Thực, Nguyệt Thực là gì? Tại sao nó lại được những người yêu thích thiên văn học quan tâm đến vậy.

Đăng ngày: 21/06/2025
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?

Trái Đất và các hành tinh hàng xóm, cùng các tiểu hành tinh, hành tinh lùn, thiên thạch, sao chổi... thuộc hệ Mặt Trời (Thái Dương hệ) với Mặt Trời là trung tâm của hệ này.

Đăng ngày: 21/06/2025
Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Các giai đoạn (pha) của Mặt Trăng thay đổi một cách tuần hoàn, phụ thuộc vào góc chiếu của Mặt Trời tới Mặt Trăng và vị trí quan sát trên Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thủy

Tổng quan về sao Thủy

Sao Thủy hay Thủy Tinh là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng 88 ngày Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thổ

Tổng quan về sao Thổ

Sao Thổ tức Thổ tinh là hành tinh thứ sáu tính theo khoảng cách trung bình từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thứ hai về đường kính cũng như khối lượng, sau Sao Mộc trong Hệ Mặt Trời.

Đăng ngày: 03/06/2025
Xuyên không là có thật và đây là người duy nhất được trải nghiệm điều đó

Xuyên không là có thật và đây là người duy nhất được trải nghiệm điều đó

Khoa học đã từng chứng minh rằng chúng ta có thể thực hiện du hành thời gian - ít nhất là về mặt lý thuyết.

Đăng ngày: 02/06/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News