Siêu hố đen di chuyển với tốc độ 177.000km/h

Hố đen nặng gấp 3 triệu lần Mặt trời trong thiên hà J0437+2456 có thể là kết quả của một vụ sáp nhập hoặc thuộc một hệ hố đen đôi.

Các nhà khoa học từ lâu đã cho rằng hố đen siêu khối lượng có thể di chuyển ngoài không gian nhưng việc ghi lại cảnh tượng này rất khó. Nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard & Smithsonian vừa xác định được trường hợp hố đen siêu khối lượng di chuyển rõ ràng nhất đến nay. Kết quả nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Astrophysical hôm 12/3.


Thiên hà J0437+2456 chứa hố đen siêu khối lượng di chuyển nhanh. (Ảnh: Sloan Digital Sky Survey).

"Chúng tôi nghĩ đa số hố đen siêu khối lượng không di chuyển. Chúng quá nặng nên việc đó rất khó", Dominic Pesce, nhà thiên văn tại Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard & Smithsonian, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết. Việc dịch chuyển các thiên thể nặng gấp hàng triệu lần Mặt trời này đòi hỏi tác động rất lớn.

Pesce cùng đồng nghiệp nỗ lực tìm kiếm hố đen siêu khối lượng di chuyển bằng cách so sánh vận tốc của chúng với các thiên hà trong 5 năm qua. "Chúng tôi đặt câu hỏi: Vận tốc của hố đen có bằng với vận tốc của thiên hà chứa chúng không. Nếu không, hố đen đó đã chịu một tác động nào đó", ông giải thích.

Nhóm nghiên cứu theo dõi 10 thiên hà xa xôi và các hố đen siêu khối lượng ở vùng trung tâm. Họ nhắm tới những đối tượng chứa nước bên trong đĩa bồi tụ - cấu trúc hình xoắn ốc xung quanh hố đen. Khi chuyển động quanh hố đen, nước tạo ra một tia sáng vô tuyến giống laser gọi là maser. Các nhà khoa học có thể đo đạc vận tốc của hố đen với độ chính xác cao nhờ maser và một hệ thống ăng-ten vô tuyến.

Nhóm chuyên gia xác định 9 trong 10 hố đen siêu khối lượng đang "nằm nghỉ", chỉ một hố đen khác biệt, dường như đang di chuyển. Nó có khối lượng gấp khoảng 3 triệu lần Mặt trời và nằm cách Trái Đất 230 triệu năm ánh sáng, ở trung tâm thiên hà J0437+2456. Các nhà thiên văn xác nhận lại điều này bằng những hình ảnh từ Đài quan sát Arecibo và Gemini. Họ cũng cho biết, hố đen đang di chuyển với vận tốc khoảng 177.000km/h bên trong thiên hà J0437+2456.

Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa rõ nguyên nhân hố đen này di chuyển. Họ đưa ra hai khả năng. Thứ nhất, đây là kết quả của hai hố đen va chạm và sáp nhập. Vụ sáp nhập có thể khiến hố đen mới giật lùi lại. Ngoài ra, hố đen này cũng có khả năng thuộc một hệ hố đen đôi hiếm thấy. "Bạn đồng hành" của nó chưa được phát hiện có thể do không phát ra tia maser.

TIN CŨ HƠN
Tại sao Trăng trung thu lại to và đỏ hơn?

Tại sao Trăng trung thu lại to và đỏ hơn?

Trăng Trung thu là mặt trăng gần nhất ngày Thu phân. Quay quanh Trái đất tại một góc thấp của chân trời trong thời gian này của năm, mặt trăng mọc sau khi mặt trời lặn trong nhiều ngày liên tiếp.

Đăng ngày: 14/10/2025
Ba hố đen khổng lồ sắp va chạm trong vũ trụ

Ba hố đen khổng lồ sắp va chạm trong vũ trụ

Các nhà khoa học lần đầu tiên quan sát được hiện tượng 3 thiên hà cùng va vào nhau, đặt những siêu hố đen tại trung tâm của chúng vào quỹ đạo để hợp nhất.

Đăng ngày: 14/10/2025
Những điều bạn chưa biết về thiên thạch

Những điều bạn chưa biết về thiên thạch

Thiên thạch là gì? Một câu hỏi nghe rất quen thuộc, tưởng chừng dễ ấy thế mà nó đã và đang đánh đố không ít người.

Đăng ngày: 12/10/2025
Những điều bạn chưa biết về sao băng

Những điều bạn chưa biết về sao băng

Sao băng là gì mà có khả năng tạo nên những trận mưa sao băng đình đám? Và sự thật về những ngôi sao băng có huyền bí như chúng ta tưởng…

Đăng ngày: 12/10/2025
Các hành tinh trong Hệ Mặt trời

Các hành tinh trong Hệ Mặt trời

Hệ Mặt trời (hay Thái Dương Hệ) là hệ hành tinh gồm có Mặt Trời ở trung tâm và các vật quay xung quanh.

Đăng ngày: 11/10/2025
Hành tinh lùn có vành đai giống sao Thổ trong Hệ Mặt trời

Hành tinh lùn có vành đai giống sao Thổ trong Hệ Mặt trời

Nhà thiên văn học tại Viện Vật lý thiên văn Andalusia, Tây Ban Nha, và các cộng sự phát hiện một vành đai lớn xung quanh hành tinh lùn Haumea nằm bên ngoài quỹ đạo của sao Hải Vương.

Đăng ngày: 10/10/2025
Tổng quan về sao Hỏa

Tổng quan về sao Hỏa

Sao Hỏa còn gọi là: Hỏa Tinh, là hành tinh thứ tư tính từ Mặt Trời trong Thái Dương Hệ. Đôi khi hành tinh này còn được gọi tên là Hỏa Tinh.

Đăng ngày: 10/10/2025
Khoa Học News