Sốc: Sản phẩm của thế kỷ 20 xuất hiện ở hầm mộ, di tích Ba Tư 1.000 năm

Nghiên cứu mới cho thấy người Ba Tư đã biết cho thêm chrom vào thép để tăng độ cứng và bền từ rất lâu trước Cách mạng Công nghiệp châu Âu.

Các nhà khảo cổ học phát hiện bằng chứng về thép chứa lượng chrom thấp ở thế kỷ 11 tại khu vực ngày nay là làng Chahak, Iraq. Kim loại này được sử dụng để sản xuất áo giáp và vũ khí, bao gồm kiếm và dao găm. Thép không gỉ còn được gọi là thép chrom. Chính chrom trong hợp chất giúp ngăn gỉ sét.


Mẫu vật hợp kim thép chứa chrome ở Iran. (Ảnh: UCL).

"Nghiên cứu này không chỉ cung cấp bằng chứng sớm nhất về thép chrom từ đầu thế kỷ 11 mà cả bằng chứng hóa học hỗ trợ nhận dạng đồ tạo tác làm từ hợp kim thép trong bảo tàng hoặc bộ sưu tập khảo cổ có nguồn gốc từ Chahak", nhà khảo cổ học Rahil Alipour ở Đại học London, cho biết.

Trong nghiên cứu công bố hôm 23/9 trên tạp chí Archaeological Science, Alipour và đồng nghiệp cho rằng thép không gỉ có lịch sử lâu dài và phong phú hơn nhiều so với suy đoán trước đây của những chuyên gia. Dù ngày nay Chahak chỉ là một ngôi làng nhỏ, nhiều bản thảo cổ đại mô tả đây là trung tâm sản xuất thép quan trọng thời Ba Tư, nơi duy nhất trong vùng tạo ra thép không gỉ. Một trong những bản thảo đưa nhóm nghiên cứu tới phát hiện mới đề cập tới hợp chất bí ẩn gọi là rusakhtaj, thực chất là cát chromite.

"Quá trình nhận dạng có thể khá lâu và phức tạp vì vài lý do", nhà khảo cổ Marcos Martinon-Torres đến từ Đại học Cambridge, chia sẻ. "Đầu tiên, ngôn ngữ và thuật ngữ dùng để ghi chép quá trình kỹ thuật hoặc vật liệu có thể không còn được sử dụng nữa, hoặc ý nghĩa và sắc thái của chúng có thể khác đi so với thời nay".

Thông qua xác định niên đại bằng đồng vị carbon và phân tích với kính hiển vi điện tử quét, nhóm nghiên cứu có thể nhận dạng lượng nhỏ chromite trong than đá sót lại từ quá trình sản xuất kim loại trong thế kỷ 10 - 12. Việc bổ sung thêm chrome giúp các công cụ và vũ khí trở nên cứng và bền hơn. Những thợ rèn thời đó còn cho thêm phospho, khiến hợp kim dễ trộn hơn.

TIN CŨ HƠN
Mộ cổ cháu gái Hoàng hậu Trung Hoa và bí ẩn 4 chữ

Mộ cổ cháu gái Hoàng hậu Trung Hoa và bí ẩn 4 chữ "người mở sẽ chết" trên nắp quan tài

Tây An được xem là một trong những nơi lưu giữ cổ vật nổi tiếng của Trung Quốc qua nhiều triều đại.

Đăng ngày: 14/10/2025
Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Mới đây, các nhà cổ sinh vật học đã tìm ra mối liên hệ giữa vây cá và tay người, góp phần khẳng định nguồn gốc tiến hóa từ cá của chúng ta.

Đăng ngày: 12/10/2025
Tìm thấy hang khổng lồ

Tìm thấy hang khổng lồ "do quái vật đào" ở Brazil

Hơn 1.500 đường hầm khổng lồ đã được phát hiện khiến chuyên gia đặt ra nhiều câu hỏi về loại quái vật thời tiền sử.

Đăng ngày: 05/10/2025
Bí ẩn di tích hai thành cổ lớn Harappa và Mohenjo Daro ở Ấn Độ

Bí ẩn di tích hai thành cổ lớn Harappa và Mohenjo Daro ở Ấn Độ

Trước thế kỷ XVIII, mọi người ngạc nhiên rằng, dòng sông ẩn mình trên sa mạc ít người biết đến này lại có một quá khứ huy hoàng sánh ngang với nền văn minh Ai Cập cổ.

Đăng ngày: 05/10/2025
Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Nghĩa trang Xiaohe nằm trong sa mạc Taklamakan ở tây bắc Trung Quốc nổi tiếng thế giới với hàng trăm xác ướp bí ẩn.

Đăng ngày: 21/09/2025
Phát hiện loài ếch cổ đại từng ăn thịt khủng long

Phát hiện loài ếch cổ đại từng ăn thịt khủng long

Dài 41cm và nặng hơn em bé sơ sinh, ếch Beelzebufo được coi là loài ếch lớn nhất từng tồn tại với khả năng săn mồi đáng kinh ngạc.

Đăng ngày: 18/09/2025
5 cuộc Đại Tuyệt chủng đáng sợ trong lịch sử Trái đất

5 cuộc Đại Tuyệt chủng đáng sợ trong lịch sử Trái đất

Ngược dòng lịch sử tìm hiểu về 5 cuộc Đại Tuyệt chủng trên Trái đất và đi tìm lời giải cho cuộc Đại Tuyệt chủng thứ 6.

Đăng ngày: 18/09/2025
Khoa Học News