Tại sao một số động vật vẫn "nhảy múa" dù bị cắt rời một bộ phận?

Đã bao giờ bạn sốc khi nhìn thấy những cái chân ếch bị cắt rời nhưng vẫn cử động chưa? Nguyên nhân tại sao và làm thế nào dù không có bộ não cũng như hệ thần kinh điều khiển nhưng một số bộ phận như thân, chân... có thể "nhảy múa" được?

• Kinh ngạc cá mất thân vẫn bơi tốt
  
• Những điều đáng sợ bạn chưa biết về thế giới tự nhiên

Nguyên nhân một số động vật vẫn "nhảy múa" dù bị cắt rời một bộ phận?

Mặc dù bị lột da, cắt bỏ hết các bộ phận, hai chiếc đùi ếch vẫn chưa thực sự "chết hẳn". Trong những chiếc đùi này vẫn còn có sự sống và bạn có thể kiểm nghiệm nó với một chút muối. Ion natri có trong muối sẽ là tác nhân kích thích hoạt động giống như các tín hiệu từ não bộ và các dây thần kinh, gây ra cảm giác rát cháy. Do vẫn còn năng lượng trong các tế bào nên cơ bắp hai đùi của ếch bắt đầu co giật để đáp lại tín hiệu, gây nên hiện tượng đùi ếch “khiêu vũ”.

Không chỉ có ếch mà một số loài động vật cũng có khả năng "kỳ lạ" này.

Sashimi, là một món ăn truyền thống Nhật Bản mà thành phần chính là các loại hải sản tươi sống. Người xem có thể bị sốc khi chứng kiến các đầu bếp lóc thịt những con cá nhưng chúng vẫn có thể quẫy, tuy nhiên động vật chân đầu (cephalopoda) là một lớp động vật thân mềm rất dễ chết, và những cử động sau khi sơ chế sẽ được giải thích ngay sau đây.

Con người sau khi chết cơ thể vẫn có thể xảy ra những co giật một cách ngẫu nhiên và chân tay có thể vẫn có thể hoạt động trong vài giờ sau khi chết, mặc dù điều này gây ra bởi một cơ chế khác với cách thức những xúc tua của loài mực di chuyển khi đã bị cắt phần thân.

Con cá vẫn còn vùng vẫy và dường như cố gắng để thoát ra khi đã bị cắt bỏ đầu và ruột.

Vậy nguyên nhân vì sao không có tín hiệu gửi và nhận thông qua não và hệ thần kinh, hay nhịp tim mà các mô vẫn có thể di chuyển được? Mặc dù não bộ và tim không hoạt động, nhưng các tế nào vẫn có thể đáp ứng các kích thích, chẳng hạn như thêm natri.

Sau khi chết, tế bào thần kinh vận động cơ (các dây thần kinh tạo sự di chuyển giữa mô), được kích hoạt bởi các tín hiệu điện tử vẫn còn ẩn chứa một số màng tế bào tiềm tàng (sự khác biệt về nồng độ ion).

Tất cả các tế bào được phân cực, điều này có nghĩa là độ chênh lệch từ thấp đến cao của các phân tử tích điện, hoặc các ion, bên trong các tế bào bên trong đến bên ngoài. Sự khác biệt giữa các nồng độ là điều tạo nên điện tích trên màng tế bào.

Chân của những con ếch “nhảy múa” sau khi bị tẩm muối, được đăng bởi Thearchipelagos trên kênh Youtube.

Khi không được hệ thần kinh kích hoạt, những tế bào thần kinh duy trì khả năng của màng tế bào bằng cách ép ra các ion cân bằng của natri và kali (cả hai chất này đều cần cho việc kích động đốt cháy tế bào thần kinh).

Tuy nhiên, khi các tế bào thần kinh được kích hoạt với tín hiệu điện tử, các kênh riêng biệt giữa tế bào khai thông, cho phép các ion natri tràn vào và khi cân bằng điện tích trong tế bào với môi trường là điều cần thiết, kết quả là những kênh kali cũng mở làm chúng tràn ra ngoài tế bào.

Cuối cùng các kênh đóng lại và các tế bào thần kinh làm việc để khôi phục lại sự cân bằng giữa nồng độ natri và kali trong và ngoài, nhưng không phải trước khi việc kích hoạt các kênh ở gần mở, gây ra một phản ứng dây chuyền trong cơ.

Đây là cách cơ bản các tế bào thần kinh tạo ra chuyển động trong một mô.

Một con mực vẫn di chuyển phần bằng các xúc tua mặc dù bị người đầu bếp cắt phần thân thành từng lát.

Như đề cập trước đó, ngay sau khi chết, các nơron thần kinh vận động vẫn duy trì một số khả năng màng tế bào, hoặc sự khác biệt trong việc phụ trách ion, sau đó bắt đầu một phản ứng dây chuyền đến các đường dẫn dây thần kinh gây ra chuyển động.

Việc bổ sung thêm natri, ở các dạng như muối ăn hoặc nước sốt đậu nành sẽ làm tăng đáng kể các phản ứng.

Từ khóa liên quan:

Ion natri

chân ếch bị cắt rời nhưng vẫn cử động

động vật chân đầu

tế bào thần kinh vận động cơ

màng tế bào tiềm tàng

điện tích

tín hiệu điện tử

phản ứng dây chuyền

Loading...