Tìm thấy xác ướp cá sấu bị chặt đầu bí ẩn trong mộ cổ Ai Cập

Phân tích các xác ướp cá sấu trong một ngôi mộ Ai Cập nguyên vẹn tiết lộ cách bảo quản đặc biệt, một số thậm chí bị chặt lìa đầu.

Trong một nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Plos One hôm 18/1, các nhà khảo cổ học đã kiểm tra 10 xác ướp cá sấu được khai quật tại địa điểm Qubbat al-Hawā trên bờ tây sông Nile, cho thấy những hiểu biết mới về tập tục chôn cất của người Ai Cập cổ đại.

Xác ướp cá sấu được chôn cùng nhau trong một ngôi mộ ở Ai Cập. (Ảnh: De Cupere et al).

Người Ai Cập đã ướp xác rất nhiều loài động vật như chó, mèo, cò quăm, chim săn mồi, khỉ đầu chó và cá sấu vì mục đích tâm linh, với những khám phá được thực hiện trên khắp đất nước.

"Xác ướp động vật dùng để dâng lên các vị thần mà người Ai Cập sùng bái như lễ vật tạ ơn. Quá trình ướp xác giúp kết nối thế giới con người với thần linh", đồng tác giả Bea De Cupere từ Viện Khoa học Tự nhiên Hoàng gia Bỉ, cho biết.

Cá sấu bị hiến tế đóng vai trò trung gian giữa con người và thần Sobek. Vị thần Ai Cập này gắn liền với khả năng sinh sản và thường được miêu tả là một con cá sấu hoặc một vị thần mình người đầu cá sấu.

Phần lớn xác ướp cá sấu lưu giữ trong các bảo tàng hiện nay được phủ một lượng lớn nhựa đường và quấn trong vải lanh, nên chỉ có thể nghiên cứu bằng kỹ thuật công nghệ cao như chụp X quang và cắt lớp vi tính. Điều khiến các mẫu vật ở Qubbat al-Hawā trở nên đặc biệt là cách thức chúng được bảo quản không giống với bất kỳ xác ướp cá sấu nào được phát hiện ở Ai Cập cho đến nay.

Nhóm nghiên cứu cho biết họ không tìm thấy dấu hiệu của việc loại bỏ ruột và sử dụng nhựa đường, điều này cho phép thực hiện nghiên cứu chi tiết trực tiếp về các mô và xương ở tất cả xác ướp.

"Ban đầu, có thể những con cá sấu được đặt lên mặt đất và chôn vùi trong môi trường cát để xác khô tự nhiên. Sau đó, chúng được bọc trong vải lanh và thảm lá cọ, rồi đưa đến ngôi mộ để chôn cất", De Cupere nói thêm. "Trong quá trình ướp xác, một số mẫu vật được bảo quản tốt, nhưng một số đã bị hư hỏng. Có 5 trường hợp đầu cá sấu bị chặt lìa khỏi xác sau khi khô".

Mặt lưng của một xác ướp cá sấu ở Qubbat al-Hawā. (Ảnh: De Cupere et al).

De Cupere cùng các cộng sự đã đo xương của các xác ướp và ước tính chúng dài từ 1,8 đến 3,5 m, có thể thuộc về hai loài cá sấu khác nhau là cá sấu sông Nile (Crocodylus niloticus) và cá sấu Tây Phi (Crocodylus suchus), trong đó loài thứ hai hiện không còn được tìm thấy ở Ai Cập.

Nhóm nghiên cứu không tìm thấy bất kỳ manh mối nào liên quan đến cách những con vật bị giết hoặc nơi chúng bị bắt. Tất cả 5 mẫu vật bị chặt đầu đều được thực hiện khi xác đã khô và không liên quan đến việc cắt cổ động vật sống.

Dựa trên bối cảnh khảo cổ nơi ngôi mộ được tìm thấy và thực tế là không sử dụng nhựa đường trong quá trình ướp, các nhà nghiên cứu cho rằng những xác ướp này có thể có niên đại từ thời kỳ tiền Ptolemaic vào khoảng năm 300 trước Công nguyên.

• Các nhà khảo cổ Na Uy tìm thấy đá khắc chữ châu Âu cổ nhất thế giới
• Cầu thang bí mật bên bờ sông Nile: Tìm thấy khuê phòng công chúa 3.500 tuổi
• Đào đường, bất ngờ "trúng mánh" vì gặp hoàng tử 1.600 tuổi mang mặt nạ vàng