Từ hơn 80.000 năm trước, con người đã biết đốt rừng

Việc mở rộng lãnh thổ bằng cách biến đổi cảnh quan môi trường không chỉ xuất hiện khi nền nông nghiệp hay công nghiệp phát triển, mà thực tế hành động này đã tồn tại từ lâu. Mới đây, một phát hiện khảo cổ và môi trường đã phát hiện ra điều đó bởi các dấu tích đốt rừng ở vùng đất khu vực hồ Malawi ở Châu Phi. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances, đây được cho là bằng chứng lâu đời nhất về việc con người đã thay đổi hệ sinh thái bằng cách đốt phá rừng để tạo ra một vùng đất trống thuận tiện cho việc sinh hoạt.

Theo nhà khảo cổ học Amanuel Beyin, người không tham gia vào nghiên cứu này nhận xét: “Điều này thể hiện năng lực văn hoá mạnh mẽ để biến đổi cảnh quan theo cách nhằm nâng cao sự tồn tại của người dân”.


Từ thời tiền sử, con người đã thay đổi hệ sinh thái bằng cách đốt phá rừng.

Hồ Malawi là một trong những hồ nước lớn nhất hiện nay, qua các thời kỳ mực nước và kích thước hồ đã có sự thay đổi đáng kể. Trong một nghiên cứu vào năm 2018, nhà cổ sinh vật học Sarah Ivory và các đồng nghiệp đã tiến hành kiểm tra các hoá thạch, phấn hoa và khoáng chất trong 2 lõi trầm tích được khoang từ lòng hồ.

Kết quả phân tích cho thấy mực nước và thảm thực vật của hồ đã tuân theo một vòng tuần hoàn khí hậu trong suốt 636.000 năm trước. Cụ thể những khu rừng rậm dọc theo bờ hồ thường biến mất trong thời kỳ hạn hán và hồ cạn kiệt, nhưng khi nước hồ đầy, rừng lại mọc tươi tốt trở lại. Tuy nhiên, khi đánh giá các số liệu phân tích từ phấn hoa, các chuyên gia lại nhận thấy vòng tuần hoàn có sự biến động trong thời kỳ ẩm ướt vào 86.000 năm trước. Mặc dù khi đó hồ không cạn nước, nhưng các khu rừng ven hồ lại biến mất và chỉ còn sót lại những loài cây chịu được lửa, trong khi cỏ lại có xu hướng phát triển phổ biến ở khu vực này.

Nhận thấy điều bất thường đó, Ivory đã thảo luận với những nhà khổ cổ đang khai quật tại các di chỉ gần khu vực hồ Malawi và có được manh mối đều tập trung vào hoạt động của con người. Theo đó, các khu định cư đầu tiên của con người trong khu vực này được ghi nhận cách đây 92000 năm, thông qua các bằng chứng được tìm thấy như hàng chục nghìn món đồ đá được tạo tác.


Người xưa có xu hướng đốt cháy rừng ngay khi cây cối có dấu hiệu mọc trở lại.

Các nhà nghiên cứu sau đó đã quan sát và nhận thấy rằng chính sự xuất hiện của con người đã dẫn đến sự gia tăng đột biến của lớp trầm tích trong lòng hồ, đồng thời cũng cho thấy rằng người xưa có xu hướng đốt cháy rừng ngay khi cây cối có dấu hiệu mọc trở lại, chính vì thế cây cối tại khu vực này đã không thể phục hồi hoàn toàn. Các chuyên gia giải thích rằng người xưa đã cố tình đốt cháy rừng để tạo ra một vùng rộng rãi, tạo điều kiện cho một số loại cỏ cây mới mọc lên, quan trọng nhất là thu hút thêm nhiều loài động vật khác đến.

Một số người cho rằng nguyên nhân người xưa đốt rừng là bởi nhóm người đầu tiên sinh sống xung quanh hồ Malawi là quần thể di cư từ những vùng khô hạn ở phía Bắc hay phía Nam. Vì thế khi đến khu rừng xa lạ, có thể họ đã đốt rừng để tạo lại môi trường vốn quen thuộc này.

TIN CŨ HƠN
Phát hiện 8 răng người thật trong tượng Chúa Jesus 300 tuổi

Phát hiện 8 răng người thật trong tượng Chúa Jesus 300 tuổi

Sau khi tiến hành chụp X-quang bức tượng Chúa Jesus có từ thế kỷ XVII – XVIII, các nhà khoa học đã phát hiện ra 8 chiếc răng người thật còn nguyên vẹn trong miệng bức tượng này.

Đăng ngày: 10/12/2025
Khai quật hóa thạch khủng long niên đại 135 triệu năm

Khai quật hóa thạch khủng long niên đại 135 triệu năm

Các nhà khoa học Đức vừa tiến hành khai quật bộ xương khủng long ăn thịt còn nguyên vẹn tới 98% có niên đại 135 triệu năm.

Đăng ngày: 07/12/2025
Xác voi Ma mút 42.000 năm tuổi xuất hiện trước công chúng

Xác voi Ma mút 42.000 năm tuổi xuất hiện trước công chúng

Chú voi Ma mút có tên Lyuba sau 42.000 năm bị chôn vùi dưới bùn lầy đã lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng Mỹ tại Bảo tàng The Field, bang Chicago.

Đăng ngày: 03/12/2025
Choáng váng với hóa thạch quái vật biển có cổ dài tới 3m

Choáng váng với hóa thạch quái vật biển có cổ dài tới 3m

Các nhà nghiên cứu phát hiện một loài bò sát cổ đại với chiếc cổ dài gấp 3 lần cơ thể và hàm răng nhọn hoắt giúp phục kích con mồi.

Đăng ngày: 03/12/2025
Loài khủng long khổng lồ kỳ dị có hình dạng như một... con nhím

Loài khủng long khổng lồ kỳ dị có hình dạng như một... con nhím

Trong các loài khủng long đã được con người biết đến, Augustinia được coi là một trong những loài khủng long có hình thù kỳ lạ nhất.

Đăng ngày: 02/12/2025
Bất ngờ phát hiện xác tàu đắm thế kỷ 19 bí ẩn ở Vịnh Mexico

Bất ngờ phát hiện xác tàu đắm thế kỷ 19 bí ẩn ở Vịnh Mexico

Một con tàu đắm bí ẩn đã được phát hiện ở Vịnh Mexico vào ngày 16/5 bởi các nhà nghiên cứu của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) khi đang thử nghiệm thiết bị bay không người lái dưới nước.

Đăng ngày: 30/11/2025
Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Thanh kiếm Câu Tiễn được làm từ đồng và thiếc vẫn giữ được độ sắc bén và sáng bóng sau hàng nghìn năm tồn tại.

Đăng ngày: 26/11/2025
Khoa Học News