Vì sao cá mập vào gần bờ?

Nhiều người dân Mỹ lo ngại khi không ít trường hợp báo cáo về vết thương do cá mập cắn. Thậm chí, hàng loạt người nhìn thấy loài động vật hung dữ này xuất hiện ở biển ngoài khơi Đông Bắc nước Mỹ.

Tử vong do cá mập cắn tăng

Ngoài khơi bờ biển Bắc Carolina, một con cá mập hổ cát đang săn mồi.

Trước hiện tượng này, các nhà khoa học đã đặt ra câu hỏi: Khu vực Long Island và Cape Cod của New York, bán đảo của Massachusetts - nơi ghi nhận sự xuất hiện của cá mập gần đây, có yếu tố gì đặc biệt không? Theo ông Gavin Naylor - Giám đốc Chương trình Florida về Nghiên cứu Cá mập tại Đại học Florida ở Gainesville, câu trả lời là cả có và không.

Theo ông Naylor, toàn cầu ghi nhận các vụ cá mập tấn công ở mức tương tự những năm trước. Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy, tình trạng này ở bờ biển Đông Bắc của Mỹ có thể đang tăng.

“Chúng ta đang đi đúng xu hướng vào thời điểm này trong năm. Tôi nghĩ trên toàn cầu, có khoảng 70 đến 80 trường hợp bị cá mập cắn vô cớ. Song, đó là một hiện tượng toàn cầu. Một năm, chúng ta có thể bị hai hoặc ba vụ tấn công liên tiếp ở Hawaii. Năm tới, tình trạng này có thể xuất hiện tại New Caledonia, hoặc có thể ở Tây Australia. Năm nay, cá mập xuất hiện nhiều ở ngoài khơi Long Island”, ông Naylor cho biết.

Ông từ chối cung cấp tổng số trường hợp bị cá mập cắn từ đầu năm đến nay. Đồng thời cho biết, cần có thời gian để điều tra và xác thực các vết cắn được báo cáo. Hiện, công việc của ông Naylor tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Florida liên quan đến việc theo dõi dữ liệu về các vụ bị cá mập tấn công.

Năm ngoái, có 73 trường hợp cá mập cắn vô cớ được xác nhận. Con số này phù hợp với mức trung bình trong 5 năm là 72 sự cố mỗi năm. Tuy nhiên, có 11 trường hợp tử vong liên quan đến cá mập. Con số này tăng so với mức trung bình là 5 trường hợp mỗi năm.

Mục tiêu là cá mồi

Ông Naylor giải thích, những con cá mập mà người dân nhìn thấy ngoài khơi Long Island đang tìm kiếm thức ăn, không nhắm vào con người. Chuyên gia này cho biết, hầu hết trường hợp đều được xác định là cá mập hổ cát. Tuy có vẻ ngoài đáng sợ, nhưng chúng không được coi là hung dữ.

Chúng có thể đã mạo hiểm vào các vùng nước ven biển để săn mồi trên những bãi biển dồi dào cá gần bờ. Ông giải thích, các bãi cạn đặc biệt dày đặc trong năm nay do những dòng hải lưu ấm tách ra từ Dòng chảy Vịnh ở Đại Tây Dương và kéo dài lên bờ biển Đông Bắc. Những vùng nước này giàu chất diệp lục hơn, cho phép sinh vật phù du nở hoa, cũng như thu hút cá mồi.

Một con cá mập trắng lớn xuất hiện ở khoảng 50 mét ngoài khơi bờ biển Cape Cod vào ngày 15/7.

“Loài cá mồi này có hàng trăm nghìn, hoặc hàng triệu con. Khi cá mồi đến khá gần bờ, những con cá mập này bám theo chúng. Những con cá mập đang bơi xung quanh cố gắng đuổi theo bữa tối của chúng”, ông Naylor chia sẻ.

Một trong những nguyên nhân góp phần gây ra vấn đề này là nơi sinh nở của cá mập hổ cát, được phát hiện vào năm 2016. Khu vực này nằm ngoài khơi vùng biển gần bờ Vịnh Great South của Long Island.

Đây là nơi những con cá mập từ vài tháng đến 5 năm tuổi kiếm ăn và phát triển. Theo Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã, những con cá mập được sinh ra ở ngoài khơi bờ biển Đông Nam nước Mỹ trước khi di cư lên phía Bắc và trải qua mùa hè ở vùng biển New York. Sau đó, chúng trở lại phía Nam vào mùa thu.

Cá mập hổ cát trưởng thành dài tới 9 feet (2,7 mét). Tuy nhiên, cá mập con chỉ dài từ 4 đến 5 feet (1,2 đến 1,5 mét). Vì vậy, chúng có thể tiến gần bờ hơn để săn mồi.

“Như bạn có thể tưởng tượng, giống với bất kỳ loài động vật có vú nào, cá mập con không có nhiều kinh nghiệm. Chúng không có nhiều kỹ năng nhận dạng mồi như con trưởng thành. Chúng tôi rất nghi ngờ rằng, đó là những cá mập con. Chúng không có khả năng phán đoán và phân biệt đâu là chân của người và đâu là cá mồi”, ông Naylor cho biết.

Cá mập trắng săn hải cẩu

Ông Naylor cho biết, dù là loại cá mập nào, con người cũng cần thực hiện các biện pháp bảo vệ như nhau. Trong đó, bao gồm không bơi hoặc lướt sóng nếu phát hiện có cá lớn hoặc hải cẩu gần đó. Không đeo đồ trang sức dưới nước. Bởi, cá mập có thể nhầm lẫn với ánh sáng của vảy cá. Nếu phát hiện có cá mập, hãy từ từ lùi ra khỏi mặt nước. Tuy nhiên, người dân không nên hoảng sợ và đập nước bắn tung tóe xung quanh.

Tại Cape Cod, một số cá mập trắng lớn đã được phát hiện vào mùa hè này. Tình trạng này khiến ít nhất một bãi biển phải đóng cửa. Ông Naylor cho biết, không có báo cáo nào về trường hợp bị cá mập cắn. Trong suốt mùa hè và thu, cá mập trắng săn hải cẩu - con mồi ưa thích của chúng - dọc theo bờ biển của khu vực.

Điều đó có thể đưa cá mập đến gần các bãi biển nổi tiếng. Dữ liệu từ 14 con cá mập trong nghiên cứu được công bố vào năm ngoái trên tạp chí Wildlife Research cho thấy, chúng đã dành gần một nửa thời gian ở độ sâu từ 15 feet (4,6 mét) trở xuống. Điều này có nghĩa là nhiều khả năng, cá mập xuất hiện ở các vùng nước mà con người thường xuyên tới.

Tác giả chính của nghiên cứu này - Megan Winton, nhà khoa học tại Atlantic White Shark Conservancy - cho biết: “Đến nay, chúng tôi không biết cá mập đã dành bao nhiêu thời gian ở vùng nước nông gần bờ”.

Tổ chức phi lợi nhuận này, có trụ sở tại North Chatham, Massachusetts, cung cấp kinh phí và nguồn lực cho nghiên cứu khoa học, nhằm cải thiện an toàn công cộng. Số lượng cá mập trắng lớn ngoài khơi Cape Cod đã tăng lên song song với quần thể hải cẩu địa phương.

Cape Cod là nơi duy nhất ở Đại Tây Dương có cá mập trắng xuất hiện. Đến nay, các nhà khoa học đã xác định và theo dõi khoảng 300 con cá mập trắng. Tuy nhiên, số lượng cá mập chính thức vẫn chưa được xác định. Từ năm 2012, đã có bốn vụ tấn công vô cớ của cá mập trắng nhắm vào con người dọc theo bờ biển Cape Cod. Trong đó, có một vụ tấn công gây tử vong vào năm 2018.

• Phát hiện cá mập Úc và New Guinea tiến hóa thêm chân, có thể đi săn mồi ở vùng nước nông
• "Nụ hôn thần chết" của cá miệng rộng, mở to gấp 4 lần phô diễn hàm răng lởm chởm
• Cua tuyết Alaska đang biến mất bí ẩn