Vì sao khi ếch biến mất, chúng ta dễ bị ốm?

Sự mất mát của động vật lưỡng cư trong môi trường tự nhiên có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người.

Kể từ khi đại dịch toàn cầu bắt đầu vào năm 2020, thế giới ngày càng nhận thức rõ hơn rằng sức khỏe của loài người chúng ta luôn gắn bó mật thiết với các loài động vật khác.

Tuy nhiên, trong khi chúng ta quá tập trung vào các loài chim và động vật có vú, thì việc bỏ qua những sinh vật lưỡng cư, như ếch nhái, cóc... lại có thể là một thiếu sót nghiêm trọng.

Vì sao lại là ếch?


Ếch cây mắt đỏ. (Ảnh: Getty).

Vào những năm 1980, các nhà sinh thái học ở Costa Rica và Panama bắt đầu nhận thấy sự sụt giảm trầm trọng và đáng kể về số lượng ở động vật lưỡng cư.

Lúc bấy giờ, ếch và kỳ nhông đang trở thành "mồi ngon" của một loại nấm bệnh độc hại, có tên khoa học là Batrachochytrium dendrobatidis (Bd), theo Science Alert.

Các nhà khoa học cho rằng loại nấm nêu trên là nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm đáng kể của ít nhất 501 loài lưỡng cư, trong đó có 90 trường hợp dẫn tới tuyệt chủng, từ khắp châu Á đến Nam Mỹ.

Việc những động vật lưỡng cư biến mất khiến quần thể muỗi tăng vọt về cả số lượng lẫn hình thái. Đó là bởi muỗi mất đi kẻ săn mồi tự nhiên, theo lý giải của các nhà khoa học. Và khi số lượng muỗi tăng, con người đã hứng chịu hậu quả do những mầm bệnh được lan truyền từ chúng.

Các phát hiện vào năm 2020 cho thấy sự suy giảm của động vật lưỡng cư đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể tỷ lệ mắc bệnh sốt rét ở người, lan rộng từ Costa Rica vào những năm 80 và 90, rồi tới Panama vào năm 2000.

Đây là "bằng chứng nhân quả" đầu tiên về sự mất mát của động vật lưỡng cư có ảnh hưởng đến sức khỏe con người trong môi trường tự nhiên.

Mắc kẹt trong vòng lặp


Động vật lưỡng cư đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm quần thể côn trùng có hại với con người. (Ảnh: Getty).

Nghiên cứu chỉ ra một luận điểm thú vị, nhưng cũng vô cùng đáng suy ngẫm, khi cho rằng sức khỏe của ếch và con người có xu hướng đi đôi với nhau. Chúng ta dường như cũng bị mắc kẹt trong vòng lặp này dù muốn hay không.

Khi so sánh biểu đồ suy giảm của động vật lưỡng cư và tỷ lệ mắc bệnh sốt rét từ năm 1976 đến năm 2016, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một mối tương quan rõ ràng, có thể được dự đoán với độ chính xác và độ tin cậy cao.

Cụ thể, cứ 8 năm sau khi các loài lưỡng cư bị sụt giảm do một nguyên nhân nào đó, thì số lượng các ca sốt rét ở người lại tăng đột biến, tương đương với tỷ lệ khoảng 1 ca trên 1.000 người. Sự việc này sẽ không xảy ra nếu như không có sự chết đi của các loài lưỡng cư.

Không chỉ sốt rét, mà nhiều mối đe dọa khác từ muỗi như sốt xuất huyết cũng có dấu hiệu gia tăng đáng kể.

Mặc dù các nỗ lực thúc đẩy biện pháp phòng tránh như sử dụng thuốc diệt côn trùng, giảm trừ môi trường sống của muỗi... có thể mang đến một số tín hiệu tích cực, song điều này chỉ có thể giảm bớt sự trầm trọng của số ca bệnh khi chúng quay trở lại theo chu kỳ.

Do đó, các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc bảo tồn và loại trừ các mối đe dọa đối với động vật lưỡng cư có thể đóng vai trò quan trọng tới vận mệnh của nhân loại trong tương lai, trong bối cảnh có nhiều loại bệnh dịch khác được phát hiện và lây lan bởi côn trùng.

TIN CŨ HƠN
Vì sao tờ giấy A4 lại có kích thước lẻ đến như vậy? Người ta quy ước nó như thế nào?

Vì sao tờ giấy A4 lại có kích thước lẻ đến như vậy? Người ta quy ước nó như thế nào?

Tờ giấy A4 phổ biến nói riêng, và toàn bộ giấy khổ A nói chung đều có một kích thước chiều dài và chiều rộng rất là kì lạ, ví dụ như 297x210mm ở cỡ A4.

Đăng ngày: 18/12/2025
Vì sao hát ru giúp trẻ dễ ngủ hơn?

Vì sao hát ru giúp trẻ dễ ngủ hơn?

Chắc hẳn ai có con cũng đều hiểu rõ cảnh tượng những đứa trẻ khóc ré lên lúc 3 giờ sáng. Các ông bố, bà mẹ phải lê thân xuống giường và dỗ dành hay hát ru để chúng quay trở lại giấc ngủ.

Đăng ngày: 18/12/2025
Tại sao chim di cư không ở luôn phương Nam mà phải

Tại sao chim di cư không ở luôn phương Nam mà phải "nhọc công" bay về phương Bắc khi hết mùa lạnh?

Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao các loài chim di cư không ở luôn phương Nam, mà lại "bay đi bay về" mỗi năm chưa?

Đăng ngày: 17/12/2025
Tại sao chúng ta lại sơn màu trắng lên các thân cây?

Tại sao chúng ta lại sơn màu trắng lên các thân cây?

Bạn từng cảm thấy rất khó hiểu khi nhìn thấy những cây trồng đang tươi tốt ngoài đường, bỗng dưng được sơn màu trắng từ trên cành xuống. Nhưng có lý do cho điều đó.

Đăng ngày: 16/12/2025
Vì sao người ta dùng

Vì sao người ta dùng "Xmas" thay cho "Christmas"?

Từ "Giáng sinh" trong tiếng Anh là "Christmas", tuy nhiên rất nhiều người chỉ viết đơn giản là "Xmas", vì sao lại như vậy?

Đăng ngày: 16/12/2025
Vì sao cửa sổ máy bay có 1 lỗ nhỏ?

Vì sao cửa sổ máy bay có 1 lỗ nhỏ?

Những người yêu thích vị trí cạnh cửa sổ trên máy bay chắc hẳn không lạ gì với lỗ nhỏ ở phía dưới cửa sổ - một bí ẩn nhỏ bé nhưng lại giữ một vai trò không thể thiếu trong thiết kế kỹ thuật của máy bay

Đăng ngày: 14/12/2025
Tại sao đồng tử loài mèo nằm dọc còn đồng tử loài dê lại nằm ngang?

Tại sao đồng tử loài mèo nằm dọc còn đồng tử loài dê lại nằm ngang?

Nhìn vào mắt của các loài động vật khác nhau, bạn sẽ thấy một số đồng tử (con ngươi) có hình dạng kỳ lạ.

Đăng ngày: 14/12/2025
Khoa Học News