Vì sao miền Trung mưa lũ kéo dài?
Không khí lạnh kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới khiến lượng mưa 10 ngày ở Thừa Thiên Huế, Quảng Trị gấp 2-6 lần trung bình nhiều năm cùng kỳ.
Từ ngày 6 đến 13/10, các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi xuất hiện mưa lớn. Tại Hà Tĩnh, mưa 150-400 mm; Quảng Bình 400-500 mm, Quảng Trị 800-1.500 mm; Thừa Thiên Huế 1.300-2.000 mm; riêng A Lưới 2.235 mm; Đà Nẵng 1.100 mm, Quảng Nam 900-1.200 mm, Quảng Ngãi 600-800 mm.
Cơ quan khí tượng ghi nhận, lượng mưa 10 ngày đầu tháng 10 tại Thừa Thiên Huế cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 2 đến 4 lần, A Lưới (Thừa Thiên Huế) là 5 lần, Khe Sanh (Quảng Trị) 6 lần.
Mưa to liên tục khiến lũ các sông vượt báo động 3, hơn 135.000 hộ dân bị ngập 0,3-3 m, gần 46.000 người phải sơ tán. 36 người chết (30 người do bị lũ cuốn; 3 thuyền viên trên biển; 3 người bị điện giật do dọn dẹp sau lũ, chưa tính nạn nhân sạt lở thủy điện Rào Trăng 3); 12 người mất tích.
Ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo khí hậu, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, chỉ ra bốn nguyên nhân khiến miền Trung mưa to.
- Đầu tiên là hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới (hội tụ của hai đới gió Đông Bắc và Tây Nam) nối từ vịnh Bengal, vắt qua miền Trung Việt Nam và tới Philippines.
Khu vực tồn tại dải hội tụ nhiệt đới thường xuyên duy trì mây đối lưu phát triển, gây mưa giông. Khi có thêm thành phần gió Đông hoạt động mạnh, lượng ẩm tích tụ càng lớn, đồng nghĩa mây đối lưu càng phát triển và mưa giông sẽ nhiều hơn, cường độ lớn, thời gian kéo dài.
Ông Nguyễn Văn Hưởng lý giải nguyên nhân mưa lũ miền Trung. (Ảnh: Gia Chính).
- Nguyên nhân thứ hai là bão và áp thấp nhiệt đới. Ông Hưởng giải thích dải hội tụ nhiệt đới là chuỗi xoáy thuận nhiệt đới, khi gặp điều kiện thuận lợi như hội tụ gió mạnh, qua vùng nước biển ấm sẽ phát triển thành áp thấp nhiệt đới, sau là bão.
Khoảng 60-70% áp thấp nhiệt đới hình thành trên dải hội tụ nhiệt đới. Thực tế từ ngày 6/10 đến nay, một áp thấp nhiệt đới và hai cơn bão (Linfa và Nangka) đi vào miền Trung đều là do dải hội tụ nhiệt đới.
"Riêng hoạt động của bão/áp thấp nhiệt đới đơn thuần đã gây mưa rất lớn. Ví dụ bão Linfa gây mưa phổ biến 500-700 mm, có nơi trên 700 mm, những nơi mưa ít như Nam Hà Tĩnh hay Bắc Tây Nguyên cũng 200-300 mm", ông Hưởng nói.
- Nguyên nhân thứ ba là không khí lạnh từ phương Bắc tràn xuống và liên tục được bổ sung, cùng với gió Đông đưa ẩm vào tạo thành khối ẩm lớn từ mặt đất lên tới 5.000 m, đều tập trung ở miền Trung. Tổ hợp này đã khiến mưa miền Trung nhiều hơn, gây lũ lụt kéo dài.
- "Gặp địa hình chắn gió là dãy Trường Sơn, không khí lạnh với đới gió Đông Bắc thổi xuống miền Trung bị chặn lại, tạo ra dòng thăng cưỡng bức mạnh và hệ quả là mưa lớn", ông Hưởng nói về nguyên nhân thứ tư.
Nguyên nhân sâu xa của các hiện tượng trên, theo cơ quan khí tượng là tác động của La Nina, xuất hiện từ tháng 7 và dự báo kéo dài đến đầu năm 2021. Trong những năm có La Nina, số cơn bão trên Biển Đông và ảnh hưởng đến Việt Nam nhiều hơn trung bình, mùa mưa bão cũng kết thúc muộn hơn.
Chiều 13/10, đường Lê Thánh Tôn, TP Huế, nước ngập 60 cm. (Ảnh: Giang Huy).
Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định, sáng 15/10 một cơn áp thấp nhiệt đới sẽ vào Biển Đông, sau đó gây ra đợt mưa to ở miền Trung. "Sau áp thấp nhiệt đới này, dự báo từ nay đến sau ngày 20/10, các tỉnh từ Hà Tĩnh trở vào đến Bình Định, Phú Yên sẽ thường xuyên mưa to đến rất to", ông Hưởng nói.
Từ nay cho tới hết năm 2020, còn khoảng 4-6 cơn bão và áp thấp nhiệt đới ở Biển Đông, trong đó 2-4 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, tập trung ở Trung và Nam Bộ. Các địa phương cần đề phòng mưa lớn dồn dập và kéo dài trong nửa cuối tháng 10 và tháng 11/2020, đặc biệt là Trung và Nam Trung Bộ.
Ngoài ra, trong những tháng mùa khô, Tây Nguyên và Nam Bộ nhiều khả năng xuất hiện các đợt mưa trái mùa. Những đợt rét đậm, rét hại ở phía Bắc có thể kéo dài 5-7 ngày và dài hơn ở các tỉnh vùng núi.
Tại sao động vật hoang dã uống nước nơi ao, hồ bẩn mà không ốm?
Con người uống nước bẩn chắc chắn sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe, thậm chí dẫn đến tử vong. Nhưng tại sao động vật hoang dã vẫn ổn?
Tại sao quạt máy quay sau một thời gian lại có nhiều bụi bám trên cánh quạt?
Trời nắng nóng khiến bạn bật quạt không ngừng, và chợt nhận ra chúng như một "cục nam châm hút bụi". Vì sao bụi lại dễ bám vào quạt và các thiết bị làm mát như vậy?
Vì sao phi tần tuẫn táng cùng Tần Thủy Hoàng đều không khép chân sau khi bị chôn sống?
Tục tuẫn táng là một trong những phong tục tàn khốc nhất thời xưa, bất kỳ người phụ nữ nào bị tuẫn táng cũng sẽ cực kỳ đáng thương.
Tại sao muỗi vo ve bên tai?
Chắc hẳn ai cũng từng trải nghiệm cảm giác mỗi khi chuẩn bị đi ngủ, vừa tắt đèn đã nghe thấy tiếng muỗi vo ve quanh tai.
Tại sao người Ai Cập kỳ công ướp xác?
Người Ai Cập cổ đại ướp xác người chết vì họ tin rằng đó là cách để người chết tận hưởng cuộc sống vĩnh cửu ở thế giới bên kia.
Tại sao con người hiện đại ngày càng tin ma quỷ?
Ma quỷ, chưa có một bằng chứng nào về sự tồn tại của chúng nhưng số người tin vào ma quỷ sẽ khiến bạn bất ngờ.
