Vì sao quần áo sợi bông hay bị co?

Hiểu được vì sao chiếc áo vải sợi bông bị co có thể giúp bạn tránh làm hỏng một chiếc áo mới.

"Tai nạn" từng xảy ra với nhiều người là bỏ một chiếc sơ mi sợi bông mới vào máy sấy không hề nghĩ ngợi gì, và thế là lúc lấy ra nó đã thành chiếc áo vừa với một đứa trẻ lên ba.

Vải sợi bông rất dễ bị co rút như vậy, lý do nằm ở từng sợi của loại vải may nên chiếc áo đó.


Nguyên nhân khiến chiếc áo yêu thích của bạn bị hỏng có thể phức tạp hơn bạn tưởng. (Ảnh: susandaniels/Getty Images).

Phó giáo sư kỹ thuật hóa học và phân tử sinh học Jillian Goldfarb ở Trường đại học Cornell, Mỹ, cho biết vải sợi bông được tạo ra từ các sợi vải làm từ cây bông. Sợi vải này có thành phần chủ yếu là cellulose, một loại polymer sinh học tự nhiên. Sợi bông dễ bị co vì đặc tính của nó là phồng lên khi ngấm nước và co lại khi khô.

Nếu bạn từng đổ mồ hôi lúc mặc các loại áo làm bằng vải khác nhau, bạn sẽ nhận ra sự khác biệt. Vải sợi bông hút ẩm rất tốt, còn các loại vải tổng hợp như polyester, nylon và spandex ít ngấm mồ hôi hơn và ít nở hơn vì các sợi dệt chặt của chúng không bị phồng lên khi ngấm nước.

Về mặt hóa học, sợi bông được xe lại để dệt vải tạo sức căng cho sợi và tạo ra mạng lưới liên kết hydro. Khi có ảnh hưởng của các biến số như nhiệt độ và nước, mạng lưới liên kết hydro này có thể biến đổi, khiến cho vải giãn ra hoặc co lại. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ra nếp nhăn trên quần áo.

Cùng là nguyên liệu từ sợi bông, nhưng cách dệt khác nhau làm cho một số loại vải sợi bông dễ bị co hơn các loại khác. Chẳng hạn như vải dệt thoi sẽ co nhưng ít hơn hơn vải dệt kim. Khi sợi vải phồng lên do bị ướt, chúng đẩy các sợi ngang lại gần nhau hơn và co theo một hướng. Khi hơi ẩm thoát đi hết, sợi vải co rút lại. Điều này có nghĩa là việc quần áo co lại thực ra đã bắt đầu trước khi chúng được đưa vào máy sấy.

Tình trạng co lại không thể mặc vừa như ban đầu là hậu quả kép của sợi vải bị đọng nước rồi khô đi và nhiệt độ cao trong máy sấy.

Quần áo bị co nhiều hay ít phụ thuộc vào một số yếu tố, ví dụ như bạn giặt chúng trong nước lã hay thêm chất tẩy rửa, bởi chất tẩy rửa sẽ phá vỡ liên kết hydro thêm nữa, và việc bạn sấy quần áo ở nhiệt độ nào hay chỉ phơi khô tự nhiên. Khi phơi khô tự nhiên, nhiệt độ thấp hơn nhiều, do đó quá trình bay hơi diễn ra chậm hơn nhiều và các sợi vải không bị "căng thẳng" do nhiệt tác động trong quá trình co lại.

Làm thế nào để tránh cho quần áo khỏi bị co?

Đầu tiên là bạn nên lựa chọn quần áo may bằng vải ít bị co, tức là vải sợi bông có thêm sợi tổng hợp hoặc vải sợi bông đã được xử lý chống co rút.

Còn nếu trong quá trình sử dụng, quần áo bị co thì cũng tùy vào chất lượng và kiểu dệt của vải, bạn có thể làm ướt lại quần áo rồi kéo dãn chúng trong quá trình hong khô thì có thể kéo chúng trở lại gần với kích thước ban đầu.

Một cách khắc phục nữa là dùng bàn là hơi nước. Khi là, hơi ẩm ngấm trở lại vào quần áo làm giãn các sợi đồng thời có tác dụng lực cơ học để kéo căng chúng trở lại. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý áp dụng cách này thật cẩn thận, từ từ vì nếu quá nhiệt độ thì cách này lại phản tác dụng.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Tạo ra nguồn điện khiến cá sấu còn phải chạy, tại sao lươn điện lại không bị điện giật?

Tạo ra nguồn điện khiến cá sấu còn phải chạy, tại sao lươn điện lại không bị điện giật?

Lươn điện có thể phát ra nguồn điện lên tới hơn 800V, câu hỏi đặt ra là tại sao nguồn điện này không gây tổn thương cho chính lươn điện.

Đăng ngày: 09/05/2025
Tại sao con lười chậm chạp nhưng không bị tuyệt chủng?

Tại sao con lười chậm chạp nhưng không bị tuyệt chủng?

Loài lười tuy di chuyển chậm chạp nhưng sở hữu nhiều đặc điểm thích nghi độc đáo giúp chúng tồn tại và phát triển trong môi trường sống của mình, qua đó tránh khỏi nguy cơ tuyệt chủng.

Đăng ngày: 09/05/2025
Tại sao một số sa mạc lại lạnh?

Tại sao một số sa mạc lại lạnh?

Sa mạc lạnh, ví dụ sa mạc Gobi, là những nơi ít mưa và có mức nhiệt thấp vào mùa đông do các đặc điểm địa lý.

Đăng ngày: 08/05/2025
Tại sao kính nhìn về đêm luôn hiển thị màu xanh lá cây?

Tại sao kính nhìn về đêm luôn hiển thị màu xanh lá cây?

Kính nhìn về đêm thường khuếch đại mức độ ánh sáng cực nhỏ có sẵn vào ban đêm hoặc sử dụng nhiệt do các vật thể khác nhau tỏa ra để quan sát trong bóng tối.

Đăng ngày: 08/05/2025
Vì sao lợn rừng lông kim được coi là loài động vật có vú đặc biệt nhất trên Trái đất?

Vì sao lợn rừng lông kim được coi là loài động vật có vú đặc biệt nhất trên Trái đất?

Trong số rất nhiều loài động vật có vú kỳ lạ trên Trái Đất, có một sinh vật nổi bật như thể nó đến từ một thế giới bí ẩn khác, đó chính là loài lợn rừng lông kim (Peccary).

Đăng ngày: 08/05/2025
Vì sao Trái đất sẽ không bao giờ bị

Vì sao Trái đất sẽ không bao giờ bị "nuốt chửng" nếu một ngày nào đó Mặt trời hóa lỗ đen?

Theo tính toán của các nhà khoa học, giả thuyết đáng sợ có thể xảy ra.

Đăng ngày: 08/05/2025
Lợn rừng tràn ngập ở Bavaria, Đức nhưng vì sao không ai dám ăn thịt chúng?

Lợn rừng tràn ngập ở Bavaria, Đức nhưng vì sao không ai dám ăn thịt chúng?

Ở Bavaria, Đức, mỗi mùa săn, thợ săn đều vào rừng săn lợn rừng nhưng lợn rừng bị giết thường không ăn được hoặc không bán được vì hầu hết lợn rừng ở đó đều có nồng độ phóng xạ hạt nhân quá cao.

Đăng ngày: 08/05/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News