Vì sao Tết âm lịch không thể trùng Tết dương lịch?
Vì có cách xác định khác nhau, sẽ không có khả năng Tết âm lịch trùng với Tết dương lịch.
Mỗi năm, cứ vào thời điểm cuối tháng 1, đầu tháng 2 dương lịch, hàng tỷ người trên thế giới sẽ hân hoan đón Tết âm lịch (hay Tết Nguyên đán theo cách gọi ở Việt Nam). Dù mang cái tên khác nhau và đôi khi đón năm mới ở những thời điểm lệch nhau 1 ngày, Tết của cộng đồng người châu Á luôn dựa vào lịch âm.
Sở dĩ lịch âm và lịch dương không thể trùng nhau là do có cách xác định và cách tính ngày cũng khác nhau.
1. Độ dài không bằng nhau
Trước hết, lịch âm dựa vào Mặt trăng để chia tháng, mỗi tuần trăng là 1 tháng và ngày bắt đầu là ngày có thời điểm "sóc" - tức khi Mặt trăng quay nửa tối về phía Trái đất. Mỗi tuần trăng dài 29,53 ngày, vậy nên để dễ tính, người ta quy ước mỗi tháng âm lịch có 29 hoặc 30 ngày. Tháng âm có 30 ngày là "tháng đủ" và tháng có 29 ngày là "tháng thiếu".
(Ảnh minh họa: Internet).
Nhưng chưa hết. Do chỉ tính dựa vào tuần trăng, nên một năm âm lịch nếu chỉ 12 tháng sẽ dài 354,36 ngày, còn kém năm dương lịch khoảng 10 ngày. Để 2 lịch không bị lệch nhau quá nhiều qua thời gian, người ta tiếp tục sử dụng phương pháp "tháng nhuận", tức cứ 2 hoặc 3 năm một lần, sẽ có một năm âm lịch dài 13 tuần trăng. Năm âm lịch nhuận sẽ có tới 384-385 ngày.
2. Thời điểm bắt đầu cũng khác nhau
Từ đây nảy ra một câu hỏi. Nếu năm âm lịch và dương lịch cứ tiếp tục "đuổi chạy", khi thì 12 tháng, khi lại 13 tháng, vậy có khả năng 2 lịch này trùng nhau ngày đầu năm mới không?
Câu trả lời lại là không, bởi ngay thời điểm bắt đầu năm trong 2 lịch cũng đã không thể trùng nhau.
Lý do là bởi, dương lịch được "thiết kế" hoàn toàn dựa vào chuyển động của Trái đất xung quanh Mặt trời, tức là luôn cố định ở mức 365,25 ngày mỗi năm. Và bởi chỉ dựa vào chuyển động của Trái đất quanh Mặt trời, 2 điểm quan trọng trên lịch là Hạ chí và Đông chí (2 ngày Trái đất xa Mặt trời nhất) luôn có độ chính xác rất cao trong lịch dương.
Do hoàn cảnh lịch sử, trong lịch Gregory hay được quen gọi là dương lịch, ngày Đông chí rơi vào 21 hoặc 22 tháng 12. Chỉ 9-10 ngày sau khi kết thúc Đông chí, năm mới dương lịch đã điểm và sẽ luôn như vậy.
Quay lại với lịch âm, dù sử dụng chu kỳ Mặt trăng, nhưng để phù hợp với tính toán mùa màng phục vụ nông nghiệp, các nhà làm lịch ở phương Đông xưa kia tính toán cả chu kỳ quay quanh Mặt trời để áp dụng khái niệm "tiết khí" dựa vào Đông chí và Hạ chí. Mỗi năm có 24 tiết khí, tương đương loại thời tiết điển hình thời điểm đó.
Tuy nhiên, Đông chí luôn luôn nằm vào tháng 11 âm, tức là phải có thêm 1 điểm sóc hay hơn 1 tuần trăng nữa mới tới Tết Nguyên Đán (bản thân Tết Nguyên Đán cũng là 1 điểm sóc). Khoảng thời gian này rõ ràng dài hơn nhiều so với 9-10 ngày của Tết dương.
Tết Nguyên Đán không nhất thiết phải trùng vào Tiết lập xuân, mà có thể nằm vào Tiết đại hàn. Ví dụ như năm nay Tết Nguyên Đán rơi đúng ngày 22/1 âm lịch, cách ngày bắt đầu đại hàn (20/1) đúng 2 ngày, là rất sớm so với trung bình.
Nhìn chung, không có khả năng năm mới dương lịch và âm lịch sẽ trùng nhau và lịch sử cũng chưa ghi nhận năm nào như vậy.
Vì sao trước khi nâng quan tài lên để hạ thổ, người Trung Quốc sẽ đập vỡ một cái chậu đất?
Mỗi hành động trong văn hóa tang lễ đều mang ý nghĩa sâu xa mà kể cả người thực hiện cũng chưa chắc hiểu hết.
Tại sao lợn hoang khiến Hoa Kỳ chịu thiệt hại lên tới 2,5 tỷ USD?
Mỗi năm, có hơn 100 triệu USD được chi để cố gắng giảm số lượng của chúng, nhưng thiệt hại vẫn còn rất cao và dường như ngày càng tăng.
Tại sao những con kiến cô đơn thường chết rất nhanh?
Kiến là những sinh vật có tính xã hội rất cao - nếu bạn đụng độ một con trong rừng mưa nhiệt đới, rất có thể có khoảng 15 triệu con nữa ở gần đó.
Trái đất có 60 nghìn tỷ tấn vàng, mỗi người có thể chia sẻ 7.000 tấn, nhưng tại sao nó vẫn có giá trị như vậy?
Vàng là một trong những loại tiền tệ có giá trị nhất từ thời cổ đại, và đến nay nó vẫn là một trong những loại tiền tệ ổn định nhất.
Tại sao đá lạnh có thể dính vào tay khi cầm?
Bạn đã bao giờ lấy đá từ trong tủ lạnh ra để uống café hay nước ngọt nhưng chưa kịp cho vào ly thì ngay lập tức phát hiện ra nó đã dính chặt vào tay?
Vì sao lợn rừng lông kim được coi là loài động vật có vú đặc biệt nhất trên Trái đất?
Trong số rất nhiều loài động vật có vú kỳ lạ trên Trái Đất, có một sinh vật nổi bật như thể nó đến từ một thế giới bí ẩn khác, đó chính là loài lợn rừng lông kim (Peccary).
