Cá mập có nguy cơ tuyệt chủng vì vaccine Covid-19?
Một số nhà hoạt động phản đối sử dụng squalene từ cá mập để phục vụ cho nhu cầu phát triển vaccine Covid-19. Tuy nhiên, vấn đề đã bị các YouTuber đẩy lên quá mức, bóp méo sự thật.
Cuối năm 2020, tổ chức bảo vệ động vật hoang dã Shark Allies phản đối việc phát triển vaccine Covid-19 dựa vào dầu chiết xuất từ cá mập. Họ thậm chí cho rằng sẽ có khoảng 500.000 con cá mập bị giết nếu vaccine Covid-19 chứa thành phần squalene từ cá mập có hiệu quả.
Nhiều video "ăn theo" dựa trên thông tin này được đăng tải trên YouTube, thu về hàng triệu lượt xem. Thậm chí những chủ kênh này không ngần ngại khẳng định cá mập có thể tuyệt chủng sau đại dịch.
Tuy nhiên, theo chia sẻ của chuyên gia về cá mập Catherine Macdonald với New York Times, thực tế sẽ không nghiêm trọng như vậy. Các vaccine Covid-19 phổ biến hiện nay là AstraZeneca, Pfizer/BioNTech và Moderna đều không chứa squalene.
Cá mập không bị tuyệt chủng vì vaccine Covid-19. (Ảnh: SharkAllies).
Squalene là một hợp chất được chiết xuất từ gan cá mập. Đây cũng là một thành phần phổ biến có trong mỹ phẩm. Hiện tại, squalene được sử dụng như một chất bổ trợ trong y học, làm tăng hiệu quả của vaccine bằng cách tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn.
Stefanie Brendl, nhà sáng lập và giám đốc điều hành Shark Allies cho rằng việc phụ thuộc vào squalene của cá mập trong các thử nghiệm vaccine Covid-19 là thiển cận và mong rằng điều này sẽ được thay thế bằng những phương pháp khác.
Tổ chức này đặc biệt lưu ý tới các loại vaccine do GlaxoSmithKline và Seqirus đầu tư. Một số loại vaccine Covid-19 khác do Sanofi, Medicago và Clover Biopharmaceuticals phát triển cũng chứa squalene. Các công ty này đều hợp tác với GlaxoSmithKline.
Tuy nhiên, tiến sĩ Catherine Macdonald, nhà sinh vật học cá mập cho biết trên thế giới có hơn 500 loài cá mập và chúng khác nhau về kích thước, trọng lượng, và hàm lượng squalene. Do đó, số lượng cá mập cần thiết để cung cấp đủ liều vaccine có chứa squalene có thể là một phạm vi rất lớn.
Ngoài ra, Saad Omer, chuyên gia nghiên cứu vaccine tại trường đại học Yale nói rằng không phải vaccine Covid-19 nào cũng chứa squalene.
"Nếu tất cả vaccine đều chứa squalene, vậy thì những người được tiêm sẽ phải đợi rất lâu", Omer giải thích.
Theo tài liệu do Hiệp hội Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng Anh (BSACI) công bố, cả 3 loại vaccine Covid-19 phổ biến hiện nay là AstraZeneca, Pfizer/BioNTech và Moderna đều không chứa squalene. Do vậy, những người dị ứng thành phần này có thể tiêm vaccine mà không lo phản ứng.
Trên thực tế, có từ 63 triệu đến 273 triệu con cá mập chết mỗi năm và squalene được thu hoạch từ ít nhất vài triệu con trong số đó. Tuy nhiên, ngoài mục đích thu hoạch squalene, vẫn có nhiều trường hợp cá mập bị đánh bắt cho các mục đích khác như lấy thịt, vây, hoặc chỉ đơn giản là bắt cá.
Nhìn chung, để trả lời cho câu hỏi liệu cá mập có bị tuyệt chủng vì vaccine Covid-19 hay không thì câu trả lời là không. Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu những chất bổ trợ thay thế khác ngoài squalene của cá mập. Chất này vẫn có trong một số thực vật như dầu ô liu, đường mía, gạo...
"Chúng ta không nên chỉ trích những người đang cố cứu mạng chúng ta khỏi Covid-19 vì họ còn nhiều việc cần phải làm", Jasmin Graham, nhà sinh vật học cá mập tại Florida chia sẻ.
Những sự thật thú vị về cá mập khiến bạn kinh ngạc
Cá mập là một trong những sinh vật biển nguy hiểm nhất của đại dương. Chúng là những sát thủ đáng sợ đối với sinh vật biển cũng như con người. Bên cạnh sự nguy hiểm đó chúng còn có những điều rất thú vị mà bạn không ngờ tới.
Những mối quan hệ hai bên cùng có lợi
Một mối quan hệ giữa hai cá thể (loài vật, cây, con người...) chỉ tồn tại được lâu dài nếu cả hai bên đều được lợi. Đó là quy luật cộng sinh.
Tìm hiểu về loài mực - cách mà loài thân mềm yếu ớt sinh tồn
Mực có kích cỡ rất đa dạng từ khổng lồ 14m đến loài mực lùn chỉ dài 2,5cm. Các con vật này được xếp vào nhóm động vật thân mềm.
Loài cá “vũ trang” như chiến binh độc đáo ở biển Đông
Những con cá quả thông "vũ trang" bản thân như những xe bọc thép hầm hố, là sinh vật gây thích thú có ở vùng biển Đông. Loài cá này yêu cầu ngặt nghèo về điều kiện sống.
Rùa biển đau đớn khi phải rút ống hút 12cm ra khỏi mũi
Đoạn clip quay lại toàn bộ quá trình rút chiếc ống hút nhựa găm chặt vào lỗ mũi chú rùa biển đã nhận được sự quan tâm lớn từ phía cộng đồng mạng ngay sau khi xuất hiện trên Youtube.
Ốc cổ ngỗng - Hải sản giá "cắt cổ" chỉ dành cho người giàu
Vùng biển xứ Galicia ở tây bắc Tây Ban Nha nổi tiếng với nhiều loài hải sản cao cấp, trong đó ốc cổ ngỗng được xem là có giá trị dinh dưỡng rất cao với rất nhiều nguyên tố vi lượng, vị lại ngọt ngon.
