Cá trê bơi ngửa - Loài cá độc đáo tới mức được người Ai Cập dùng hình ảnh làm bùa may mắn

Cụm từ "Cá bơi ngửa" vốn là một câu đùa khi có một chú cá nào đó đang hấp hối và chuẩn bị bơi về suối vàng. 

Theo mặt khoa học, khi chết cá sẽ mất khả năng duy trì trạng thái cân bằng và cơ thể chúng sẽ bị lật ngược. Vì vậy, nếu thấy cá bơi nghiêng hoặc ngửa bụng nổi lên là dấu hiệu chắc chắn của việc bị thương hoặc tử vong.

Tuy nhiên, bơi ngược lại là hành vi đặc trưng của một loài cá trê thuộc giống Synodontis có nguồn gốc từ lưu vực Congo.


Loài cá trê bơi ngửa tại sông Amazon.

Lý giải về việc bơi ngửa của loài cá này, các nhà khoa học cho rằng nước sông Amazon vốn thiếu oxy - việc xảy ra tự nhiên ở một số hệ thống sông, đặc biệt là những nơi có ánh sáng yếu và cây cối rậm rạp.

Một giả thuyết cho rằng cá bơi lộn ngược để kiếm mồi hiệu quả hơn. Loài cá này thường gặm cỏ ở mặt dưới của các cành cây và khúc gỗ ngập nước, và bơi lộn ngược khiến những khu vực này dễ tiếp cận hơn.

Cá trê ngửa bụng dành phần lớn cuộc đời mình để bơi ngửa. Lối sống này hiệu quả đến nỗi dù vẫn có thể bơi úp như cá thường thì chúng cũng không mấy khi lật người lại. Vì thế, đặc điểm cơ thể chúng cũng biến đổi theo. Cụ thể hơn, nếu các loài cá bơi úp thường có phần lưng tối màu rồi nhạt dần xuống phần bụng để dễ bề ngụy trang chống lại kẻ săn mồi từ phía trên, thì cá trê ngửa bụng lại có màu cơ thể ngược lại. Phần bụng cá có màu tối và càng về phần lưng, màu sắc sẽ càng nhạt dần.


Hình ảnh bùa chống đuối nước của người Ai Cập cổ đại.

Việc bắt mồi như ấu trùng côn trùng dưới nước cũng dễ dàng hơn khi tấn công trong tư thế ngửa bụng này. Bơi lộn ngược cũng giúp cá dễ dàng "hít thở" lớp nước giàu oxy mỏng có sẵn trên bề mặt.

Mặc dù mới được các nhà khoa học nghiên cứu trong khoảng 20 năm gần đây, nhưng sức ảnh hưởng và thói quen kì lạ của loài cá này đã khiến tổ tiên loài người chú ý từ rất nhiều thế kỉ trước.

Loài cá trê lộn ngược đã được chạm khắc vào các bức tường lăng mộ Ai Cập có niên đại 4000 năm. Mặt dây chuyền hình cá trê lộn ngược là một loại bùa phổ biến ở Ai Cập cổ đại, vì người ta cho rằng nó có tác dụng ngăn việc đuối nước.

Ngày nay, cá trê bơi ngửa có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nước ngọt hay tiệm cá cảnh nào. Nhiều người nuôi cá cảnh rất ưu ái chọn loại cá này thay vì cá dọn bể truyền thống. Điểm cộng khác ở cá trê bơi ngửa là ngay cả khi sổng ra ngoài tự nhiên, chúng cũng ít có cơ hội gây ra thảm họa sinh thái như một số loài động vật ngoại lai khác.

TIN CŨ HƠN
Phân biệt dễ dàng bò biển và lợn biển: Hai sinh vật quý hiếm nhìn khá giống nhau, cực dễ!

Phân biệt dễ dàng bò biển và lợn biển: Hai sinh vật quý hiếm nhìn khá giống nhau, cực dễ!

Một trong hai loài xuất hiện ở cả vùng biển nước ta.

Đăng ngày: 16/10/2025
“Một bầy tang tình con xít“: Không ngờ con xít đẹp thế này

“Một bầy tang tình con xít“: Không ngờ con xít đẹp thế này

"Trống cơm" là bài dân ca nổi tiếng mà ai cũng từng nghe. Trong bài này có câu "một bầy tang tình con xít, ớ mấy lội, lội, lội sông ớ mấy đi tìm em nhớ thương ai…”. Vậy con xít là con gì?

Đăng ngày: 16/10/2025
Thế giới động vật - Những điều thú vị bạn chưa biết

Thế giới động vật - Những điều thú vị bạn chưa biết

Thế giới động vật muôn màu với bao điều lý thú. Không ai có thể tự cho mình là hiểu khá rõ về mọi loài tồn tại trên hành tinh của chúng ta.

Đăng ngày: 14/10/2025
15 loài vật khổng lồ nhất thế giới

15 loài vật khổng lồ nhất thế giới

Cá voi xanh, hươu cao cổ, hải tượng… nằm trong danh sách là những loài động vật lớn nhất trên thế giới. Mỗi loài vật đều có những đặc điểm riêng của mình để tạo nên một thế giới tự nhiên sinh động và đầy kỳ thú.

Đăng ngày: 13/10/2025
10 loài thủy quái của sông Amazon

10 loài thủy quái của sông Amazon

Cá Pacu là loài sinh vật có hàm răng giống người. Không giống những loài sinh vật trong danh sách, cá Pacu là cá ăn tạp, thức ăn yêu thích là hoa quả và các loại hạt.

Đăng ngày: 11/10/2025
Top 8 loài vật biết sử dụng công cụ mà không ai ngờ tới

Top 8 loài vật biết sử dụng công cụ mà không ai ngờ tới

Bạn có thể đã nghe về tinh tinh và quạ biết sử dụng công cụ hỗ trợ, nhưng còn cá sấu thì sao?

Đăng ngày: 10/10/2025
Sự thật loài chim

Sự thật loài chim "bắt cô trói cột" kỳ lạ của Việt Nam

Không chỉ có tên gọi độc đáo, loài chim bắt cô trói cột còn là loài chim có nhiều đặc điểm kỳ lạ của Việt Nam.

Đăng ngày: 06/10/2025
Khoa Học News