Các nhà khoa học quan sát được siêu tân tinh sáng nhất vũ trụ
Các nhà nghiên cứu quan sát vụ nổ siêu tân tinh có thể xảy ra sau khi hai ngôi sao sáp nhập, phát ra bức xạ mạnh gấp 5 lần bình thường.
Vụ nổ của một ngôi sao khổng lồ mang tên SN2016aps xảy ra ở thiên hà cách Trái Đất khoảng 3,6 tỷ năm ánh sáng là siêu tân tinh sáng nhất từng được quan sát từ trước tới nay, theo nghiên cứu mới công bố hôm 13/4 trên tạp chí Nature Astronomy.
Mô phỏng siêu tân tinh SN2016aps. (Ảnh: CNN).
"Chúng ta có thể đo siêu tân tinh theo hai thang, tổng năng lượng của vụ nổ và bức xạ", trưởng nhóm nghiên cứu Matt Nicholl, giảng viên ở Trường Vật lý Thiên văn học và Viện Thiên văn Sóng hấp dẫn ở Đại học Birmingham, Anh. "Trong vụ nổ siêu tân tinh thông thường, bức xạ chiếm chưa đến 1% tổng năng lượng vụ nổ. Nhưng ở SN2016aps, chúng tôi nhận thấy bức xạ phát ra cao gấp 5 lần năng lượng vụ nổ của một siêu tân tinh bình thường. Đây là ánh sáng mạnh nhất mà chúng tôi từng quan sát từ siêu tân tinh".
SN2016aps kỳ lạ và đặc biệt tới mức Nicholl và cộng sự cho rằng đó có thể là siêu tân tinh dạng PPI (pulsational pair-instability), trong đó hai ngôi sao lớn sáp nhập trước khi cả hệ thống phát nổ. Những sự kiện như vậy mới chỉ tồn tại trên lý thuyết và các nhà thiên văn học chưa bao giờ có thể xác nhận bằng quan sát. Đúng như tên gọi, SN2016aps được phát hiện vào năm 2016 bởi Kính viễn vọng khảo sát toàn cảnh và Hệ thống phản ứng nhanh ở Hawaii. Nhóm của Nicholl theo dõi sự kiện trong 2 năm bằng kính viễn vọng không gian Hubble của NASA và nhiều thiết bị trên mặt đất. Họ nhận thấy độ sáng của siêu tân tinh chỉ giảm 1% so với lúc đạt đỉnh.
Những quan sát trên cho phép các nhà nghiên cứu phân tích đặc điểm vụ nổ và xâu chuỗi quá trình xảy ra. Ví dụ, nhóm nghiên cứu nhận định phần lớn độ sáng của SN2016aps có thể là kết quả từ tương tác giữa siêu tân tinh và lớp vỏ khí gas bao quanh. Trước khi phát nổ, các ngôi sao khổng lồ thường trải qua rung động dữ dội, làm lớp vỏ bắn vào không gian. Theo Nicholl, nếu căn thời gian phù hợp, siêu tân tinh có thể bắt kịp lớp vỏ và giải phóng năng lượng khổng lồ khi va chạm.
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng tính toán siêu tân tinh lớn gấp 50 - 100 lần khối lượng Mặt Trời. Đây thực sự có thể là một hệ thống, không phải ngôi sao đơn lẻ. Khí gas các nhà nghiên phát hiện chủ yếu là hydro, nhưng một ngôi sao lớn như vậy thường đánh mất tất cả hydro do gió sao từ lâu trước khi bắt đầu rung động. "Một cách lý giải là hai ngôi sao có khối lượng lớn gấp khoảng 60 lần Mặt Trời đã sáp nhập trước khi vụ nổ xảy ra. Sao khối lượng thấp giữa được hydro trong thời gian lâu hơn, trong khi khối lượng kết hợp của chúng đủ cao để thúc đẩy sự bất ổn của hệ thống", Nicholl nói.
Nghiên cứu của Nicholl và cộng sự giúp mở đường cho những phát hiện thú vị hơn trong tương lai. Sử dụng kính viễn vọng không gian James Webb sắp phóng của NASA, họ có thể quan sát các sự kiện tương tự ở rất xa, đồng thời nhìn ngược lịch sử cái chết của những ngôi sao đầu tiên trong vũ trụ.
Những điều ít biết về các phi hành gia
Cuộc sống bên ngoài không gian đem lại cho các nhà du hành vũ trụ những điều kì thú như ngắm mặt trời mọc 16 lần một ngày, cao nhanh hơn và không ngáy khi ngủ...
Chòm sao Song tử - Gemini
Chòm sao Song tử nằm ở phía Đông Bắc của chòm Liệp hộ, đối chọi với chòm sao Kim ngưu nằm ở phía Tây dải Ngân hà. Đây là một trong 12 chòm sao Hoàng đạo. Trong chòm này có 2 ngôi sao sáng Song tử alpha (Trung Q
Truyền thuyết về 12 chòm sao
12 chòm sao hoàng đạo và những truyền thuyết về chúng. Bạn có bao giờ tự hỏi những biểu tượng xinh xắn đại diện cho cung hoàng đạo của mình có xuất xứ từ đâu? Biết được bí mật các chòm sao cũng là một cách để hiểu hơn về bản thân và những người xung quanh.
Những điều có thể bạn chưa biết về Sao Thủy
Sao Thủy là hành tinh gần mặt trời nhất trong Thái dương hệ, nó đã được các nhà khoa học nghiên cứu khá kỹ càng trong thời gian qua.
Chòm sao Ngự phu (Người đánh xe - Auriga)
Trên bầu trời mùa đông, từ chòm sao Song tử, nhìn theo sông Ngân hà về hướng Tây có 5 ngôi sao sáng làm thành một hình ngũ giác. Ngôi sao về cực Nam trong hình ngũ giác này là sao K
Tìm ra "siêu Trái đất" chỉ cách chúng ta 6 năm ánh sáng
Các nhà khoa học phát hiện một siêu Trái đất quay quanh ngôi sao lùn đỏ Barnard chỉ cách hệ Mặt Trời 6 năm ánh sáng.
