Các nhà thiên văn học giới thiệu bản đồ vũ trụ rộng 7 tỷ năm ánh sáng

Bản đồ mới về vật chất tối được lập dựa trên sự quan sát 226 triệu thiên hà, sau đó xử lý bằng AI và máy tính hiệu suất cao.

Các nhà thiên văn sử dụng tập hợp dữ liệu lớn nhất về thiên hà, chiếm gần 1/8 vùng trời khả kiến, để lập ra những phép đo chính xác về thành phần và sự phát triển của vũ trụ, IFL Science hôm 29/5 đưa tin. Đây là dữ liệu thu thập được trong 3 năm đầu tiên của Khảo sát Năng lượng Tối (DES) - chương trình gồm hơn 400 nhà khoa học từ 25 viện nghiên cứu tại 7 quốc gia.


Bản đồ vật chất tối DES (màu tím) chồng lên ảnh chụp dải Ngân Hà. (Ảnh: DES).

Nhóm nghiên cứu sử dụng hình ảnh quan sát của hơn 226 triệu thiên hà để tạo ra bản đồ lớn nhất về vật chất tối, trải rộng hơn 7 tỷ năm ánh sáng. Bản đồ cho thấy Mô hình Vũ trụ chuẩn, giả thuyết chính làm cơ sở cho những hiểu biết của con người về vũ trụ, đến nay vẫn là mô hình tốt nhất.

Theo Mô hình chuẩn, vũ trụ gồm 3 thành phần chính là vật chất thường - vật chất tạo nên con người, vật chất tối - vô hình, tràn ngập khắp nơi và nặng gấp 5 lần vật chất thường, năng lượng tối - thành phần dồi dào nhất, khiến vũ trụ mở rộng ngày càng nhanh.

"Đây thực sự là những phân tích tiên tiến nhất, đòi hỏi trí tuệ nhân tạo (AI), máy tính hiệu suất cao và những nhà khoa học trẻ tài năng nhất", Scott Dodelson, nhà vật lý tại Đại học Carnegie Mellon, đồng lãnh đạo Hội đồng Khoa học DES, cho biết.

Nhóm nghiên cứu cũng so sánh các kết quả hiện tại với bản đồ phông vi sóng vũ trụ (CMB) - ánh sáng đầu tiên chiếu tự do trong không gian. CMB cũng được sử dụng để kiểm tra Mô hình Chuẩn.

Các dữ liệu thu được trong nghiên cứu mới nhất quán với nhau và nhất quán với mô hình. Nhóm DES chưa phát hiện điều gì có khả năng sẽ thay đổi hiểu biết của con người nhưng vũ trụ có vẻ phẳng lặng hơn so với dự đoán từ việc phân tích CMB.

"Sẽ rất thú vị khi phát hiện những mâu thuẫn giữa các cuộc khảo sát thiên hà như DES với việc phân tích CMB, vì chúng sẽ cung cấp thông tin vật lý mới. Sự khác biệt quan sát được trong tập hợp vật chất có thể là một mâu thuẫn như vậy, nhưng chúng tôi sẽ cần nhiều dữ liệu hơn để khẳng định", tiến sĩ Pablo Lemos, đồng tác giả nghiên cứu cho biết.

TIN CŨ HƠN
Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử nằm ở phía Đông Bắc của chòm Liệp hộ, đối chọi với chòm sao Kim ngưu nằm ở phía Tây dải Ngân hà. Đây là một trong 12 chòm sao Hoàng đạo. Trong chòm này có 2 ngôi sao sáng Song tử alpha (Trung Q

Đăng ngày: 19/12/2025
Ở NASA có một vị trí chỉ cần tốt nghiệp cấp 3 đã làm được, ấy vậy mà nó rất quan trọng

Ở NASA có một vị trí chỉ cần tốt nghiệp cấp 3 đã làm được, ấy vậy mà nó rất quan trọng

Geogre Aldrich, người chịu trách nhiệm cho sức khỏe của phi hành gia tại NASA trong mấy chục năm qua bằng cách... ngửi mùi.

Đăng ngày: 19/12/2025
NASA phát hiện hành tinh có sự sống như trái đất

NASA phát hiện hành tinh có sự sống như trái đất

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) ngày 5/12 thông báo rằng chương trình không gian Kepler đã khẳng định một hành tinh nằm trong vùng "có thể có sự sống".

Đăng ngày: 19/12/2025
Xem mưa sao băng đẹp nhất năm vào sáng 14/12

Xem mưa sao băng đẹp nhất năm vào sáng 14/12

Trận mưa sao băng đẹp nhất trong năm Geminids (Song Tử) sẽ có thời điểm cực đại vào ngày 13 và 14/12 và đây sẽ là thời điểm lý tưởng nhất để người yêu thiên văn Việt Nam quan sát.

Đăng ngày: 18/12/2025
Hướng dẫn chụp ảnh hiện tượng mưa sao băng

Hướng dẫn chụp ảnh hiện tượng mưa sao băng

Khác với các hiện tượng thiên văn khác như Nhật thực, Nguyệt thực hay sao chổi - Mưa sao băng là một hiện tượng xảy ra với tần suất khá nhiều và dễ gây hứng thú cho những người chưa từng được quan sát.

Đăng ngày: 18/12/2025
Vì sao thiên hà của chúng ta có tên gọi Milky Way?

Vì sao thiên hà của chúng ta có tên gọi Milky Way?

Chúng ta có rất nhiều tên gọi không chính thức cho các cảnh quan vũ trụ. Thỉnh thoảng chúng được đặt tên theo hình dạng mà ta nhìn thấy, ví dụ Tinh vân Đầu Ngựa.

Đăng ngày: 17/12/2025
Mất bao lâu để đến được hệ sao khác ngoài Hệ Mặt trời?

Mất bao lâu để đến được hệ sao khác ngoài Hệ Mặt trời?

Một nhóm các nhà vật lý quyết định ước tính xem chúng ta mất bao nhiêu thời gian để đến được các hệ sao khác trong Dải Ngân hà bằng các tàu vũ trụ hiện có.

Đăng ngày: 17/12/2025
Khoa Học News