Giải mã làn da xanh ở loài ếch

Nhiều loài ếch xanh có cơ chế sinh hóa đặc biệt, cho phép tạo ra sắc tố điều chỉnh ánh sáng giống với màu của thảm thực vật xung quanh.

Làn da là công cụ hoàn hảo cho phép ếch ẩn mình trong môi trường có nhiều lá cây. Việc ngụy trang tốt giúp chúng dễ dàng săn mồi và trốn tránh kẻ thù.


Ếch xanh Bắc Mỹ (Lithobates clamitans melanota). (Ảnh: Wikipwdia).

Hầu hết các loài ếch xanh đều sở hữu cấu trúc kiểm soát màu sắc trên da được gọi là chromatophore. Những tế bào sắc tố này sử dụng tinh thể để bẻ cong ánh sáng và biến nó thành màu xanh lá cây. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp ngoại lệ.

Trong một nghiên cứu được công bố trong tuần này trên tạp chí PNAS của Viện hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, các nhà khoa học cho biết đã tìm thấy hàng trăm loài ếch xanh có lớp da gần như trong suốt và chứa rất ít chromatophore. Màu xanh của chúng – được tìm thấy trong bạch huyết, mô mềm và thậm chí là nằm sâu trong xương – có nguồn gốc từ một cơ chế sinh hóa đặc biệt, bằng cách kết hợp một loại protein chống virus thông thường với một sản phẩm phụ độc hại từ quá trình phân hủy máu

Khám phá do nhà nghiên cứu sau tiến sĩ Carlos Taboada từ Đại học Duke của Mỹ dẫn đầu đã giúp giải mã một số bí ẩn lâu đời về ếch xanh và qua đó, một lần nữa cho thấy sự kỳ diệu của tạo hóa.

Các nhà khoa học từ lâu đã đi tìm lời lý giải cho những loài ếch chứa lượng lớn sắc tố mật có tên là biliverdin - sản phẩm phụ của việc phá vỡ các tế bào hồng cầu cũ. Sắc tố này thường được coi là một chất độc được lọc ra từ gan và cần bài tiết càng nhanh càng tốt. Lượng biliverdin được tìm thấy ở những con ếch này nhiều gấp bốn lần so với những người mắc bệnh gan nặng nhất, và gấp 200 lần so với những con ếch xanh có tế bào sắc tố chromatophore.

Để hiểu rõ hơn về cơ chế sinh hóa này, nhóm nghiên cứu đã tập trung vào loài ếch cây đốm Nam Mỹ (Boana puncata). Họ đã phân lập được một loại protein gọi là biliverdin-binding serpin (BBS). BBS thuộc dòng chất ức chế protease - loại protein thường tham gia vào quá trình tái tạo của virus và giải độc enzyme.


Ếch cây đốm xanh Nam Mỹ. (Ảnh: M. Dewynter).

Khi mắt người quan sát thấy một thứ màu xanh lá cây, ta nên gọi màu sắc thực của nó là "mọi màu khác trừ màu xanh lá cây", bởi vật đó đã hấp thụ tất cả các màu trong ánh sáng trắng trừ màu lục. Màu ta nhìn thấy về bản chất là tần số ánh sáng mà nó không hấp thụ được phản chiếu trở lại mắt chúng ta, nhóm nghiên cứu giải thích.

Bản thân sắc tố mật biliverdin cũng có màu xanh - màu giống như vết bầm lâu ngày. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng BBS kéo dài hình dạng xoắn ốc của biliverdin để điều chỉnh độ hấp thụ ánh sáng của nó, làm cho nó có màu xanh cyan (màu pha trộn giữa xanh lam và xanh lục). Khi màu xanh lơ này kết hợp với một số sắc tố màu vàng nằm rải rác trong da, chúng sẽ hiển thị màu xanh lục. Theo cơ chế này, BBS cũng làm cho biliverdin trở nên ít độc hại hơn.

"Protein BBS có đặc tính quang phổ hoặc tính chất hấp thụ ánh sáng giống như một số sắc tố thực vật", Taboada cho hay. "Các tính chất ánh sáng của nó rất giống với những gì chúng ta thấy trong protein thực vật phytochrome, nhưng ở đây là một loại protein hoàn toàn khác".

Đó là một sự thích ứng thông minh trong chức năng hóa sinh ở động vật có xương sống. Taboada cho biết cơ chế này đã tiến hóa hơn 40 lần trên 11 họ khác nhau, hầu hết là ếch cây ở vùng Madagascar, Nam Mỹ và Đông Nam Á.

"Vì vậy, đây có thể được coi là một sự tiến hóa hội tụ. Việc sống trên cây đã khiến chúng phát triển ra cách thức khác để tạo màu. Nghiên cứu này là một cuộc du hành giữa thế giới sinh học phân tử, hóa sinh và sinh thái học", Taboada nhấn mạnh.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Kỳ giông Mexico: đứt chân thì mọc chân, “vỡ tim” vẫn cứu được nhưng lại sắp tuyệt chủng

Kỳ giông Mexico: đứt chân thì mọc chân, “vỡ tim” vẫn cứu được nhưng lại sắp tuyệt chủng

Kỳ giông Mexico là sinh vật rất độc đáo, với khả năng tái tạo như người hành tinh Namek trong bộ truyện "7 viên ngọc rồng".

Đăng ngày: 29/04/2025
Thói quen ngủ lạ thường của các loài động vật

Thói quen ngủ lạ thường của các loài động vật

Nhiều loài động vật tập tính ngủ độc đáo như ngủ đứng, ngủ trong khi bơi hoặc không ngủ suốt vòng đời.

Đăng ngày: 29/04/2025
Những hình ảnh chân thực nhất về

Những hình ảnh chân thực nhất về "quái vật sông Amazon"

Không có đôi nanh nhọn hoắt cũng như nọc độc chết người, nhưng trăn Anaconda vẫn là một cái tên khiến tất cả phải rùng mình sợ hãi khi nghĩ đến.

Đăng ngày: 28/04/2025
Động vật rừng Việt Nam (1)

Động vật rừng Việt Nam (1)

Việt Nam được coi là một trong những nước thuộc vùng Đông Nam Á giàu về đa dạng sinh học. Ở Việt Nam, do sự khác biệt lớn về khí hậu từ vùng gần Xích đạo tới giáp vùng cận nhiệt đới, cùng với sự đa dạng về địa hình đã tạo nên sự đa dạng về thiên nhiê

Đăng ngày: 28/04/2025
44 sự thật đầy thú vị về loài khỉ mà bạn chưa biết

44 sự thật đầy thú vị về loài khỉ mà bạn chưa biết

Khỉ được xem như một trong những “họ hàng” gần nhất của loài người, và hầu hết chúng ta đều tin rằng mình biết rõ về người “họ hàng” này. Tuy nhiên, những thông tin sau đây có thể làm bạn bất ngờ về loài động vật thông minh, hoạt bát này.

Đăng ngày: 27/04/2025
10 loài săn mồi nguy hiểm nhất

10 loài săn mồi nguy hiểm nhất

Kĩ năng săn mồi, những bộ hàm, móng vuốt sắc nhọn và nọc độc chết người “trời phú” đã biến các động vật này thành những kẻ săn mồi đẳng cấp.

Đăng ngày: 27/04/2025
Rắn độc bị mất đầu vẫn tự cắn chính mình

Rắn độc bị mất đầu vẫn tự cắn chính mình

Thông thường, một con rắn bị chặt đầu thì các chức năng trên cơ thể nó cơ bản đã ngừng hoạt động nhưng nó vẫn còn một số phản xạ. Điều đó có nghĩa rằng rắn vẫn có khả năng cắn và tiêm nọc độc ngay khi đầu nó đứt lìa khỏi thân.

Đăng ngày: 26/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News