Hệ thống cung cấp nước uống 1.600 năm độc đáo ở Nepal

Các đài phun nước nối liền với bể nông và kênh dẫn nước từ suối hoặc mạch nước ngầm cung cấp nguồn nước dồi dào cho người dân Nepal.

Đất nước Nepal nằm giữa Ấn Độ và Tây Tạng có hệ thống cung cấp nước uống rất dồi dào, có niên đại ít nhất từ thế kỷ 5. Một trong những đặc điểm ấn tượng nhất của nó là các đài phun nước bằng đá tinh xảo mang tên dhunge dhara hoặc hiti, trông giống quái vật biển makara trong truyền thuyết Hindu giáo. Dù dhunge dhara không kỳ vĩ như đường dẫn nước của La Mã cổ đại, công nghệ khéo léo giúp đưa nước tới đài phun cũng không kém phần ấn tượng, theo Interesting Engineering.


Các vòi phun ở công trình Manga Hiti, Patan. (Ảnh: Wikimedia).

Dhunge dhara xuất hiện lần đầu tiên vào thời vương quốc Licchavi (năm 400 - 750 AD). Một số học giả cho rằng hệ thống tương tự có thể tồn tại sớm hơn và người Licchavis chỉ tổ chức và mang đến hình dạng thẩm mỹ cho công trình tồn tại sẵn. Trong văn hóa Nepal, dâng nước lên các vị thần được xem là hành động đáng khen ngợi. Do đó, cả các vị vua và cộng đồng dân cư trong quá khứ đều xây dhunge dhara ở trong vùng.

Công trình Manga Hiti ở Patan, xây vào năm 570 AD, được cho là dhunge dhara cổ nhất còn hoạt động. Theo thời gian, ngày càng nhiều đài phun nước tương tự bắt đầu mọc lên khắp thung lũng Kathmandu. Thời kỳ Malla (năm 1201 - 1779) ghi nhận sự phát triển của hệ thống đài phun nước.

Nguồn nước cơ bản của dhunge dhara là mạng lưới kênh dẫn nước từ những dòng suối trên núi. Một số khác lấy từ tầng ngậm nước dưới lòng đất. Dhunge dhara khai thác các nguồn dưới lòng đất thường được xây trên bể nông với độ sâu do mực nước ngầm quyết định. Những bể này được xây từ đá và gạch với vòi nhô ra từ mặt tường. Trong khi hầu hết bể chỉ có một vòi, có nhiều đài phun nước có 2, 3, 5, 9 hoặc thậm chí nhiều vòi hơn như công trình Muktidhara ở quận Mustang với 108 vòi. Nằm phía trên mỗi vòi luôn có một đền thờ nhỏ dành riêng cho một vị thần. Nước dư thừa được chứa trong ao hoặc dẫn tới cánh đồng canh tác để tưới tiêu.

Cuối thế kỷ 17, trước khi đường ống nước phổ biến, đài phun nước là nguồn cung cấp nước uống quan trọng. Dù tầm quan trọng của chúng giảm dần từ sau đó, dhunge dhara vẫn hoạt động, phục vụ khoảng 10% dân số ở thung lũng Kathmandu. Ngay cả ngày nay, dhunge dhara là phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của nhiều cư dân. Họ sử dụng chúng cho mục đích tắm rửa và giặt giũ. Đây cũng là nơi thực hiện những nghi thức tôn giáo như như lau tượng thần.

TIN CŨ HƠN
Công trình đê biển kỳ vĩ của Hà Lan có thể nhìn thấy từ vũ trụ

Công trình đê biển kỳ vĩ của Hà Lan có thể nhìn thấy từ vũ trụ

Nói đến Hà Lan, người ta thường nghĩ đến bản lĩnh và quyết tâm của người dân nơi đây trong việc chế ngự các thảm kịch do bão lũ và nước biển dâng.

Đăng ngày: 17/10/2025
Công trường xây dựng trạm thủy điện lớn thứ hai thế giới

Công trường xây dựng trạm thủy điện lớn thứ hai thế giới

Bạch Hạc Than là công trình thủy điện đang được Trung Quốc xây dựng trên sông Kim Sa một nhánh thượng nguồn sông Dương Tử, nằm giữa tỉnh Tứ Xuyên và Vân Nam.

Đăng ngày: 15/10/2025
Truyền thuyết bí ẩn về Vườn treo Babylon

Truyền thuyết bí ẩn về Vườn treo Babylon

Vườn treo Babylon được ghi chép lại rất nhiều trong các tài liệu của các nhà sử học Hy Lạp như Strabo và Diodorus Siculus, nhưng mặc khác lại có ít bằng chứng về sự hiện diện của chúng.

Đăng ngày: 11/10/2025
Lò phản ứng năng lượng mặt trời biến nước thành hydro

Lò phản ứng năng lượng mặt trời biến nước thành hydro

Trong thử nghiệm, lò phản ứng mới tạo ra khoảng 500 gram hydro mỗi ngày, đáp ứng khoảng 1/2 nhu cầu điện của hộ gia đình 4 người.

Đăng ngày: 30/09/2025
Trồng rau trong nhà kính dưới đáy biển

Trồng rau trong nhà kính dưới đáy biển

Các nhà khoa học Italy đang thí nghiệm trồng rau trong nhà kính dưới đáy biển, nơi có nhiệt độ và độ ẩm lý tưởng, lại không có sâu hại và không tốn diện tích đất.

Đăng ngày: 27/09/2025
Chi hơn 4,8 nghìn tỷ xây cầu, Nhật Bản khiến thế giới ngỡ ngàng với công trình

Chi hơn 4,8 nghìn tỷ xây cầu, Nhật Bản khiến thế giới ngỡ ngàng với công trình "dốc đứng lên trời" độc nhất vô nhị

Chỉ mất 7 năm, Nhật Bản đã xây xong cây cầu khổng lồ vô cùng nổi tiếng này.

Đăng ngày: 14/09/2025
Tòa nhà siêu thực mô phỏng

Tòa nhà siêu thực mô phỏng "mật mã di truyền" của con người, tùy góc nhìn lại thấy nhiều hình dáng khác nhau

Một kiến trúc sư người Pháp ấp ủ hy vọng tạo ra các công trình tiết kiệm năng lượng và "ăn" khí CO2 đã chính thức thực hiện được giấc mơ này.

Đăng ngày: 11/09/2025
Khoa Học News