Khám phá Cape Floral: Vương quốc hoa lửa
Không như các khu vực tự nhiên khác trên thế giới, hệ sinh thái Cape Floral, Nam Phi phụ thuộc vào lửa.
Thực vật bản địa có thể giữ nụ tới hàng chục năm không nở, chờ hỏa hoạn thiêu trụi vùng đất thành tro mới chịu trổ bông.
Bị cháy mới trồi nụ
Protea - Hoa vương của Cape Floral.
Dựa trên mức độ phong phú của hệ động - thực vật, các nhà sinh học chia sự đa dạng sinh thái thành 3 cấp độ: Vùng (zone), khu vực (region) và vương quốc (kingdom). Toàn cầu chỉ có 6 vương quốc tự nhiên: Holarctic Kingdom, Paleotropical Kingdom, Neotropical Kingdom, Australian Kingdom, Antarctic Kingdom và Cape Floral Kingdom.
Cape Floral là khu bảo tồn hoa ở Nam Phi. Nó có diện tích lên tới hơn 1 triệu ha và vùng đệm rộng gần 800 ha. Nơi đây là nhà của khoảng 9.600 loài thực vật, nhiều gấp 3 lần rừng nhiệt đới Amazon (châu Mỹ). Đặc biệt, có tới 70% các loài cây cối là đặc hữu.
Phần lớn thực vật Cape Floral thuộc nhà Fynbos, bao gồm 6.000 loài. Địa cầu có tổng cộng 8.500 loài Fynbos, và 80% chúng tập trung tại Nam Phi. Trên khắp Cape Floral, Fynbos chiếm lĩnh mọi mét đất. Chúng mọc thành những quần thể dày đặc, được phân thành 4 họ lớn là Protea, Erica, Restio và Geophyte.
Trong 4 họ này, Protea vượt trội về số lượng. Nó nổi bật với kích thước cây bụi tương đối lớn, bông hoa cực to và nở đẹp lộng lẫy. Dù vậy, không dễ để được chiêm ngưỡng hoa Protea. Loài cây này giữ nụ siêu lâu, có thể kéo dài cả vài thập kỷ. Các nhà sinh học phải gọi nó là “nụ ngủ đông”.
Trong khi các loài thực vật khác chờ mùa xuân để bung hoa, Protea kiên trì đợi... lửa. Phải đến khi toàn khu vực bốc cháy, thiêu trụi mọi thứ thành tro, nụ Protea mới thức tỉnh. Chưa đầy một tuần sau ngày hỏa hoạn, nó nhú ra khỏi đầu cành. Giữa không khí oi bức và cái nắng gay gắt của châu Phi, nụ Protea lớn nhanh như thổi.
Họ Protea trổ bông đồng loạt. Khi nó nở hoa, Cape Floral chính thức bước vào thời điểm rực rỡ nhất.
Lợi dụng lửa
Sự sống ở Cape Floral phụ thuộc vào... cháy rừng.
Trừ Protea, các loài thực vật ở Cape Floral Kingdom vẫn ra hoa đều đặn theo chu kỳ của từng giống. Tuy nhiên cũng như Protea, tất cả đều cần đến lửa. Nam Phi là đất nước nóng nực, hiếm mưa thừa nắng, dễ bị cháy rừng. Hầu hết các cây bản địa đã quen với hỏa hoạn. Chúng không chỉ tự trang bị kỹ năng chống lửa mà còn biết lợi dụng để sinh tồn.
Ngoài các giống cây đặc hữu, Cape Floral còn nhiều loài xâm lấn. Chúng do gió, động vật và con người mang từ xa tới, tranh chấp dinh dưỡng trên mảnh đất khô cằn. Để đối phó, các loài bản địa phát triển vỏ hạt siêu dày và cứng. Khi cháy rừng xảy ra, những kẻ xâm lấm bị lửa diệt sạch tận gốc. Đúng lúc này, hạt của các loài bản địa nhờ lửa đốt mất phần vỏ nảy mầm.
Không còn “giặc ngoại”, mầm Cape Floral thoải mái đâm rễ nẩy lá, phát triển ào ạt trên lớp tro mới màu mỡ. Cứ khoảng 10 - 20 năm, vương quốc hoa tự nhiên này lại cần bị cháy một lần.
Trước khi trở thành khu bảo tồn, sự cháy ở Cape Floral hoàn toàn phụ thuộc vào tự nhiên. Bây giờ, nó do con người xếp đặt. Các nhà môi trường Nam Phi quy hoạch Cape Floral thành nhiều mảnh, tính toán thời gian và quyết định thời điểm đốt thích hợp nhất.
Tuy không nổi tiếng như Protea, 3 họ còn lại của nhà Fynbos không kém cạnh về vẻ đẹp. Chúng tụ tập thành những vạt lớn, có khi trải dài 120 km và rộng 100 km duyên hải. Hoa Fynbos mang nhiều kiểu dáng, từ đơn giản như hoa cúc dại đến trang đài như hoa lưu ly, thanh thoát như hoa chuông...
Theo ước tính của các nhà bảo tồn Cape Floral, Fynbos chiếm tới 50% bề mặt diện tích. Nhờ sự đa dạng của chúng, nơi này lừng danh vương quốc hoa. Quanh năm suốt tháng, Cape Floral luôn có loài Fynbos trổ bông. Chúng tràn thác sắc màu rực rỡ trên các sườn đồi, bãi đá, cánh đồng cỏ.
Giúp người dân nâng cao thu nhập
Một số loài hoa và cây của Cape Floral còn giúp cư dân nâng cao thu nhập.
Trong Cape Floral, Fynbos được chia thành 2 vùng sinh thái là trên và dưới 300 m so với mực nước biển. Chúng phát triển mạnh hơn ở điều kiện độ cao từ 300 m trở xuống, có 2 loài siêu giá trị kinh tế là Rooibos và Honeybush.
Từ hàng nghìn năm trước, người Nam Phi đã biết phơi khô cây Rooibos và hoa Honeybush làm trà nấu nước uống. Hai loại thực vật này nổi tiếng giàu vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường sức khỏe, kháng bệnh tật. Ngày nay, khoa học còn phát hiện chúng hỗ trợ chống ung thư, lão hóa, có thể sử dụng trong cả công nghệ mỹ phẩm và sản xuất rượu.
Cape Floral cho phép cư dân xung quanh canh tác bền vững với môi trường. Trên khắp vùng đệm cũng như đất thấp của Cape Floral, Rooibos và Honeybush được trồng bạt ngàn.
Ngoài chúng, người Nam Phi còn tận dụng nhiều loài Fynbos khác đánh thành phên, be và lợp nhà thân thiện với môi trường. Họ cũng xuất khẩu hoa Protea quý và nhiều loài hoa đặc hữu khác, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống.
Mặc dù không đa dạng bằng hệ thực vật, thế giới động vật ở Cape Floral cũng khá ấn tượng. Chí ít, khu bảo tồn này là nhà của 320 loài chim, 22 loài rắn cùng nhiều loài có vú. Đặc biệt, đây là nơi sinh trưởng của loài chuột kỳ lạ nhất Trái đất: Procavia capensis. Chúng có bề ngoài đặc sệt đám chuột lang, nhưng lại họ hàng với nhà voi châu Phi.
Huyền thoại con tàu Noah có thật hay không?
Đối với những người theo đạo Thiên Chúa Giáo và những ai đã từng đọc kinh thánh thì hẳn đã biết ngọn ngành về truyền thuyết này.
Sự thật ngỡ ngàng về vùng đất có “vàng của quỷ” nổi tiếng thế giới
Núi lửa Kawah Ijen ở Đông Java, Indonesia là nơi các thợ mỏ làm việc vất cả để lấy lưu huỳnh một cách thủ công.
Than đá được hình thành như thế nào?
Than đá là một loại đá trầm tích có màu nâu-đen hoặc đen có thể đốt cháy và thường xuất hiện trong các tầng đá gồm nhiều lớp hoặc lớp khoáng chất hay còn gọi là mạch mỏ.
Tại sao nước đá là thể rắn nhưng lại nổi?
Chúng ta thường biết có 3 trạng thái của vật chất gồm rắn, lỏng và khí, các nguyên tử trong chất rắn dày đặc hơn chất lỏng và các nguyên tử trong chất lỏng lại dày đặc hơn chất khí.
Bí ẩn cuộc sống sau cái chết: Không có thiên đường, chỉ còn nỗi buồn vô hạn và bóng tối
Những người đàn ông và phụ nữ có trải nghiệm cận tử sau khi gặp tai nạn nghiêm trọng đã kể về không khí ảm đạm, lạnh lẽo của thế giới bên kia.
Mất bao lâu và nóng bao nhiêu độ để thiêu 1 thi thể thành tro?
Đâu là nguyên tắc tiên quyết của kỹ thuật viên hỏa táng khi xử lý một thi thể?
