Kính viễn vọng 10 tỷ USD phát hiện thiên hà cổ nhất từ trước đến nay
Sử dụng dữ liệu từ kính viễn vọng James Webb, các nhà thiên văn học tại Scotland đã phát hiện thiên hà cổ nhất từng được tìm thấy, hình thành khoảng 235 triệu năm sau Big Bang.
Trong bài viết đăng trên tạp chí arXiv, các nhà thiên văn học từ Đại học Edinburgh (Scotland) đã phát hiện thiên hà được cho là cổ nhất từng được con người quan sát. Nó cách chúng ta 35 tỷ năm ánh sáng, hình thành khoảng 235 triệu năm sau vụ nổ lớn (Big Bang).
Thiên hà được đặt tên CEERS-93316 với mức dịch chuyển đỏ (redshift) 16,7. Trong thiên văn học, thuật ngữ này mô tả vật thể phát ra ánh sáng đỏ khi rời xa vật quan sát, hệ quả của vũ trụ giãn nở. Mức dịch chuyển đỏ càng cao đồng nghĩa vật thể quan sát càng xa chúng ta, hình thành trong vũ trụ càng sớm.
CEERS-93316 là thiên hà cổ nhất mà James Webb phát hiện cho đến nay. (Ảnh: CEERS).
Dữ liệu dùng để phát hiện thiên hà được thu thập từ kính viễn vọng James Webb do Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) và Cơ quan Vũ trụ Canada (CSA) cùng vận hành.
Thiên hà mới phát hiện là một phần của dự án Cosmic Evolution Early Release Science (CEERS), sử dụng James Webb để tìm các vật thể cổ nhất ngoài vũ trụ. Chỉ trước đó một tuần, dữ liệu của kính viễn vọng 10 tỷ USD giúp các nhà thiên văn học từ Đại học Harvard phát hiện GLASS-z13, thiên hà được hình thành khoảng 300 triệu năm sau Big Bang.
Không chỉ CEERS-93316, nhóm nghiên cứu còn quan sát một thiên hà cổ khác, có tên CEERSJ141946.35+525632.8 (Maisie's Galaxy) với mức dịch chuyển đỏ 14,3, hình thành khoảng 280 triệu năm sau Big Bang.
"Chúng tôi đang sử dụng loại kính viễn vọng được thiết kế chính xác cho việc nghiên cứu này, và nó thật tuyệt vời", Callum Donnan, nghiên cứu sinh về vật lý thiên văn tại Đại học Edinburgh, đồng tác giả bài báo cho biết.
James Webb được phóng vào tháng 12/2021, hoạt động chính thức từ tháng 7 năm nay sau khi hiệu chỉnh. Đây là bản kế nhiệm của kính viễn vọng Hubble, dùng để phát hiện các ngôi sao, thiên hà cổ đại, phục vụ tìm hiểu lịch sử hình thành của vũ trụ. Những công cụ hiện đại giúp James Webb thu thập nhiều chi tiết hơn so với Hubble.
Mục tiêu quan sát khác là Maisie's Galaxy, hình thành 280 triệu năm sau Big Bang. (Ảnh: CEERS).
Trong thời gian tới, các nhà khoa học đặt mục tiêu phát hiện những vật thể hình thành khoảng 100 triệu năm sau Big Bang. Do đó, kỷ lục về thiên hà cổ nhất được tìm thấy nhiều khả năng thường xuyên bị phá vỡ trong thời gian tới.
Theo BBC, đây mới là kết quả nghiên cứu sơ bộ, cần các phân tích chuyên sâu hơn để tính toán khoảng cách. Một trong số đó là phân tích quang phổ, tức chia nhỏ ánh sáng để xác định thành phần màu dựa trên bước sóng. Quá trình này còn tiết lộ thành phần hóa học của thiên hà.
Dựa trên lý thuyết, những ngôi sao đầu tiên trong vũ trụ được hình thành bởi hydro, heli và lithium tạo ra sau vụ nổ. Từ đó, chúng mới kết hợp để tạo thành các nguyên tử nặng hơn, giới thiên văn gọi chung là kim loại.
Giải ngố không gian: Những câu hỏi xung quanh tinh vân!
Về cơ bản thì tinh vân là những đám mây khí khổng lồ giữa các vì sao đóng vai trò quan trọng trong vòng đời của các ngôi sao.
Các kỹ sư NASA đang phải tìm lại hướng dẫn sử dụng các đây 45 năm để khắc phục sự cố của tàu Voyager 1
Voyager 1 là một tàu vũ trụ nặng 722 kg hoạt động ở ngoài Hệ Mặt trời và xa hơn nữa, được phóng đi ngày 5 tháng 9 năm 1977.
Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?
Năm ánh sáng là đơn vị đo thông dụng ngoài vũ trụ bao la, rộng lớn. Và người ta thường nhầm lẫn nghĩ rằng đây là đơn vị đo thời gian.
Sẽ ra sao nếu bạn rơi vào hố đen vũ trụ?
Thật khó tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra khi rơi vào một hố đen. Một mô phỏng mới đây đã hé lộ trải nghiệm kinh hoàng này.
Thiên Vương Tinh - Hành tinh kỳ lạ nhất Hệ Mặt Trời
Cho tới khi chưa tìm ra được Hành tinh thứ 9 (chỉ mới là giả thuyết), Thiên Vương Tinh (Uranus) vẫn là hành tinh "khác người" nhất so với 7 hành tinh còn lại của hệ Mặt Trời chúng ta.
Những sự thật "khó tin nổi" về sao Thiên vương
Sao Thiên vương có thể chứa được 63 Trái đất bên trong nó, mùa hè ở đây kéo dài tới 42 năm, sao Thiên vương chỉ có 2 mùa.... đây là những sự thật khó tin, ít người biết về sao Thiên Vương.
