Loại củ mọc dại nhưng được ví như "vị thuốc của phổi", bồi bổ cơ thể không kém nhân sâm

Loại củ mọc dại này có tác dụng dưỡng sức khoẻ như nhâm sâm nếu biết dùng.

Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (Cơ sở 3), cho biết cây cát sâm có tên gọi khác là sâm nam, sâm chèo mèo, sâm chuột, ngưu đại lực, sơn liên ngẫu, đại lực thự… Cát sâm là loại cây dại nhưng có dược tính tốt. Trong từ "cát sâm", cát nghĩa là sắn. Cây giống củ sắn nhưng lại có tác dụng bồi bổ, do đó có tên gọi là cát sâm.

Cây cát sâm có tên khoa học là Millettia speciosa Champ, cây dây leo gỗ, có rễ củ nạc. Cát sâm mọc ở rất nhiều nơi, nhất là những chỗ nhiều nắng ở vùng rừng núi như: Lạng Sơn, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hà Tây… Hiện nay, cát sâm được trồng để làm dược liệu chế biến thành thuốc.

Công dụng của cát sâm

Theo y học cổ truyền, rễ củ của cây cát sâm có thể sử dụng làm thuốc. Cát sâm là dược liệu có vị ngọt và tính bình, được quy vào các kinh Tỳ và Phế. Bác sĩ Vũ cho hay, cát sâm có công dụng trừ hư nhiệt, dưỡng tỳ, lợi tiểu, bổ trung ích khí. Cát sâm được dùng nhiều trong các bài thuốc chủ trị ho nhiều đờm, sốt về chiều đêm, nhức đầu, bí tiểu, kém ăn, chống suy nhược cơ thể…


Củ cát sâm. (Ảnh minh hoạ).

Dân gian ví cát sâm là vị thuốc của phổi vì có nhiều tác dụng bổ phế (phổi). Người ho khan, ho dai dẳng, sốt khát nước dùng 12g cát sâm kết hợp với 12g mạch môn, 8g thiên môn, 8g vỏ rễ dâu sắc nước uống trong ngày.

Không chỉ tốt cho phổi, cát sâm còn được dùng với mục đích bồi bổ cơ thể. Người ăn kém, suy nhược có thể có thể dùng độc vị (một vị) cát sâm với lượng tuỳ dùng, thái lát và tẩm với nước gừng rồi sao vàng trên lửa nhỏ. Mỗi lần chỉ lấy 30g để sắc chung với 400ml nước đến khi còn 200ml; chia 3 lần uống trong ngày. Bài thuốc này có tác dụng kích thích ăn ngon miệng, nâng cao sức khoẻ.

Ngoài ra, trường hợp suy nhược cơ thể còn có thể dùng 10g cát sâm kết hợp với các vị như: 20g lá đinh lăng khô, 15g rễ đinh lăng đã sao, 8g sinh địa; sắc với 500ml nước đến khi còn khoảng 150ml, chia đều làm 3 lần uống trong ngày. Bài thuốc giúp bồi bổ cơ thể không kém gì nhân sâm.

Ngoài ra, theo bác sĩ Vũ, cát sâm còn được dùng trong việc chữa trị các bệnh khác như: sốt, nhức đầu, cảm nắng, thuỷ đậu…


BSCKII Huỳnh Tấn Vũ.

Một số bài thuốc sử dụng cát sâm

  • Chữa cảm sốt: 2g cát sâm, 12g cát căn, 4g cam thảo sắc chung 600ml nước đến khi còn 300ml, chia đều làm 3 lần uống trong ngày.
  • Chữa nhức đầu, khát nước, bí tiểu tiện: 30g cát sâm, thái lát, tẩm mật rồi cho lên chảo nóng sao vàng. Sau đó cho vào ấm sắc chung với 400ml nước đến khi còn 200ml. Chia đều thành 3 lần uống trong ngày.
  • Chữa cảm nắng: cát sâm, mạch môn, cát căn, cam thảo đất mỗi vị 12-20g sắc uống. Chữa cảm nắng có triệu chứng đổ mồ hôi, sốt nóng, ho khan hoặc trẻ nhỏ bị nóng ấm về đêm, trằn trọc ngủ không yên.
  • Chữa thủy đậu: 12g cát sâm, 12g vỏ hạt đỗ xanh, 12g sinh địa, 12g đậu ván trắng, 12g hạt đỗ đen, 10g hoàng tinh, 10g lá dâu, 10g mạch môn, 10g cam thảo dây. Các vị thuốc đem rửa sạch, phơi cho khô rồi sắc lấy nước uống trong ngày.

Bác sĩ Vũ lưu ý theo một số tài liệu ghi chép, thân và lá cát sâm có độc, do vậy không nên sử dụng. Chỉ sử dụng củ (rễ) cát sâm để làm thuốc. Củ cát sâm khi sử dụng cần phải phơi khô và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát để tránh ẩm mốc, mối mọt.

TIN CŨ HƠN
Loại rau bán đầy chợ Việt nhưng ít ai biết là

Loại rau bán đầy chợ Việt nhưng ít ai biết là "thuốc" làm sạch thận, mỡ máu

Từ thế kỷ 16, thế giới đã phát hiện ra tác dụng lợi tiểu, thải độc tố của rau cần tây. Do vậy, loại rau này được ví như "thực phẩm vàng" tốt cho thận.

Đăng ngày: 13/12/2025

"Loài rau trường thọ" người Nhật thường cho vào khi chiên trứng, tiếc là người Việt ít ai thích

Người Nhật rất ít khi chiên trứng với hành lá, mà thay vào đó, họ dùng một loại rau có hương vị đặc biệt để ngừa bệnh và nâng cao tuổi thọ.

Đăng ngày: 13/12/2025
Lý do nên ăn đậu cô ve thường xuyên

Lý do nên ăn đậu cô ve thường xuyên

Do hàm lượng chất xơ cao, đậu cô ve có tác dụng làm tan những viên sỏi thận một cách tự nhiên.

Đăng ngày: 12/12/2025
Dân tình thích thú với món ốc

Dân tình thích thú với món ốc "bé bằng nút áo, màu sắc rực rỡ" mà không biết sự thật rùng mình phía sau

Việt Nam nổi tiếng với các loại hải sản ngon lành và đẹp mắt. Thời gian gần đây, có một loại ốc bé bằng chiếc nút áo được dân tình chia sẻ rần rần vì thích thú đó là: Ốc ruốc.

Đăng ngày: 11/12/2025
Lợi ích thiết thực của khoai tây

Lợi ích thiết thực của khoai tây

Khoai tây rất mềm, dễ tiêu hóa nên làm dịu đường ruột và hệ tiêu hóa. Nó cũng có thể chữa lành tình trạng viêm bên ngoài khi chà xát lên chỗ viêm.

Đăng ngày: 11/12/2025
Top 8 lợi ích của lá xoài có thể bạn chưa biết

Top 8 lợi ích của lá xoài có thể bạn chưa biết

Nhiều người thường biết đến quả xoài với hương vị thơm ngon và có nhiều lợi ích đối với sức khoẻ, nhưng ít người biết đến công dụng của lá xoài.

Đăng ngày: 11/12/2025
Lợi ích của các bài tập vươn vai

Lợi ích của các bài tập vươn vai

Các bài tập vươn vai là cách dễ dàng nhất để có được cơ thể gọn nhẹ và khỏe mạnh. Tuy nhiên, có một số phụ nữ lại lạm dụng quá mức các bài tập vươn vai và thay vì có lợi lại khiến chúng trở thành có hại.

Đăng ngày: 08/12/2025
Khoa Học News