Những nhiệm vụ vũ trụ sẽ diễn ra trong năm nay
Năm 2023 sẽ có nhiều nghiên cứu, khám phá với những tàu vũ trụ, nhiệm vụ phóng tên lửa và các nghiên cứu về hành tinh, tiểu hành tinh trong Hệ Mặt trời.
Công bố phi hành đoàn Artemis II
Năm ngoái, nhiệm vụ mở đầu chương trình Artemis của NASA phóng thành công chuyến bay thử nghiệm đưa tàu vũ trụ không người lái bay trong hành trình lịch sử quanh Mặt trăng. Dù phải tới mùa xuân năm 2024, chuyến bay chở người đầu tiên của chương trình này là nhiệm vụ Artemis II mới cất cánh, công chúng sẽ sớm biết tên của những phi hành gia được chọn. NASA đã rút gọn danh sách ứng viên xuống 18 người. Tháng 12 năm ngoái, nhà chức trách NASA thông báo họ sẽ công bố phi hành đoàn Artemis II vào đầu năm 2023.
Nhiệm vụ Artemis II sẽ đưa 4 phi hành gia bay quanh Mặt trăng và trở về Trái đất. Nhiệm vụ sau đó là Artemis III sẽ đưa phi hành gia hạ cánh trên bề mặt Mặt trăng lần đầu tiên từ chương trình Apollo trong thế kỷ 20.
Chở hàng tới Mặt trăng
NASA cũng lên kế hoạch đưa trạm đổ bộ robot lên Mặt trăng để nghiên cứu sâu hơn địa hình và môi trường bức xạ, cũng như tìm kiếm tài nguyên có thể khai thác từ Mặt trăng và cung cấp năng lượng cho hoạt động khám phá sâu hơn trong không gian. Chương trình đó mang tên Commercial Lunar Payload Services (CLPS) và phụ thuộc vào quan hệ hợp tác với hơn chục công ty tư nhân đang phát triển trạm đổ bộ Mặt trăng riêng.
Trạm đổ bộ đầu tiên bay trong chương trình này có thể do công ty Astrobotic ở Pennsylvania chế tạo. Astrobotic dự kiến sử dụng trạm Peregrine để đưa 11 thiết bị khoa học và khám phá lên bề mặt Mặt trăng trong những tháng đầu năm 2023. Trạm sẽ hạ cánh ở Lacus Mortis, một miệng hố lớn gần mặt bên của Mặt trăng. Ba nhiệm vụ khác trong chương trình CLPS có thể cũng cất cánh trong năm 2023.
Sao Mộc và các Mặt trăng
Tàu JUICE sẽ khám phá sao Mộc và các Mặt trăng. (Ảnh: ESA).
Nhiệm vụ Khám phá Mặt trăng đóng băng của sao Mộc (JUICE) được lên lịch phóng giữa ngày 5 và 25/4. Nhiệm vụ JUICE của Cơ quan Vũ trụ châu Âu sẽ rời bệ phóng ở cảng vũ trụ tại vùng Guiana thuộc Pháp và dành 3 năm khám phá sao Mộc cùng với 3 Mặt trăng đóng băng Ganymede, Callisto và Europa một cách chi tiết. Cả 3 Mặt trăng đều được cho là có đại dương bên dưới lớp vỏ. Các nhà khoa học muốn tìm hiểu liệu đại dương của Ganymede có thể ở được hay không.
Sau khi tới sao Mộc vào tháng 7/2031, tàu vũ trụ và 10 thiết bị đi kèm sẽ tiến hành 35 lần bay qua hành tinh khí khổng lồ và Mặt trăng của nó. Một số mục tiêu của nhiệm vụ bao gồm tìm hiểu liệu sự sống có từng tồn tại trong hệ thống sao Mộc hay không, hành tinh khí định hình Mặt trăng của nó như thế nào và quá trình hình thành sao Mộc.
Chuyến bay thử nghiệm chở người đầu tiên của Boeing lên ISS
Tàu vũ trụ CST-100 Starliner trong chuyến bay không người lái hồi tháng 5/2022. (Ảnh: Boeing).
Boeing đã làm việc cả thập kỷ để phát triển tàu vũ trụ có thể chở phi hành gia giữa Trái đất và trạm ISS. Năm 2023, mẫu taxi vũ trụ mới sẽ đi vào hoạt động. Sau nhiều năm trì hoãn, tàu vũ trụ Starliner hoàn thành nhiệm vụ thử nghiệm không người lái lên ISS vào tháng 5 năm ngoái. Nhà chức trách NASA dự kiến tiếp tục phóng nhiệm vụ chở người đầu tiên vào tháng 4/2023.
Hiện nay, tàu Crew Dragon của SpaceX đang phụ trách chở phi hành gia lên trạm ISS. Khi Starliner đi vào hoạt động, SpaceX và Boeing sẽ chia sẻ các nhiệm vụ, để duy trì nhiều nhân sự trên trạm ISS hết mức có thể trước khi NASA cho trạm ngừng hoạt động vào thập kỷ tới.
Các phương tiện thương mại mới phóng lần đầu tiên
Tàu Starship SN20 của SpaceX ở làng Boca Chica, nam Texas. (Ảnh: SpaceX).
SpaceX sẽ phóng thử tàu vũ trụ Starship khổng lồ lên quỹ đạo lần đầu tiên. Trong tương lai, công ty muốn sử dụng phương tiện để chở người đầu tiên tới sao Hỏa. NASA cũng hy vọng có thể dùng phương tiện này trong chương trình Artemis.
Hai tên lửa thương mại mạnh khác cũng đi vào hoạt động là Vulcan Centaur do United Launch Alliance phát triển và New Glenn, sản phẩm của công ty hàng không vũ trụ Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos. Tên lửa Vulcan rocket sẽ cất cánh đầu năm 2023 trong khi New Glenn có thể bay sau đó.
Đưa mẫu vật tiểu hành tinh về Trái đất
Tàu vũ trụ OSIRIS-REx của NASA sẽ thả mẫu vật đất đá từ tiểu hành tinh Bennu ở lân cận xuống Trái đất trong năm nay. Tàu vũ trụ này đi vào lịch sử khi thu thập thành công mẫu vật hồi tháng 10/2020.
OSIRIS-REx sẽ bay qua Trái đất vào ngày 24/9 và thả mẫu vật chứa gần 60 g vật chất từ bề mặt Bennu xuống khu vực huấn luyện và thử nghiệm quân sự Utah. Nếu tàu vẫn hoạt động tốt, nó sẽ bắt đầu hành trình mới để nghiên cứu tiểu hành tinh khác. Mẫu vật sẽ hé lộ thông tin về quá trình hình thành và lịch sử hệ Mặt Trời cũng như các tiểu hành tinh có thể va chạm với Trái đất.
Tiểu hành tinh kim loại
Sau nhiều lần trì hoãn, tàu vũ trụ đầu tiên của NASA được thiết kế để nghiên cứu tiểu hành tinh kim loại sẽ phóng trong tháng 10. Nhiệm vụ Psyche sẽ bắt đầu hành trình 4 năm tới tiểu hành tinh hình củ khoai tây ở vành đai chính giữa sao Hỏa và sao Mộc. Nhiệm vụ sẽ nghiên cứu tiểu hành tinh giàu kim loại này. Đây có thể là lõi của một hành tinh hoặc khối vật liệu nguyên thủy không bao giờ chảy.
Sao chổi mất đuôi màu xanh lá cây do bão mặt trời
Dưới sự ảnh hưởng của thời tiết vũ trụ, sao chổi C/2022 E3 (ZTF) xuất hiện trên bầu trời khi phần đuôi màu xanh lá cây đặc trưng gần như biến mất.
Hệ thống đẩy hạt nhân giúp bay tới sao Hỏa trong 45 ngày
NASA cấp kinh phí phát triển cho ý tưởng dùng hệ thống đẩy hạt nhân để chở người tới sao Hỏa trong 45 ngày thay vì 6 - 9 tháng như hiện nay.
Thiên thạch hiếm phát lộ trên nền tuyết Nam Cực
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy tảng thiên thạch nặng tới 7,6kg nhô ra từ nền tuyết trắng xóa trong lúc dò tìm thiên thạch ở Nam Cực.
Sắp diễn ra trăng non gần Trái đất nhất trong 1.000 năm
Vào khoảng 3h53 ngày 22/1 (giờ Hà Nội), trăng non sẽ đạt vị trí gần nhất của nó so với Trái đất, khoảng 356.568km. Đây là sự kiện rất đặc biệt và hiếm hoi, gọi là " Supermoon" vì trăng sẽ rất lớn trên bầu trời
Tiểu hành tinh đầu tiên đến sát Trái đất năm 2023
Phát hiện tiểu hành tinh 2023 AV hôm 13/1 là một thành tựu quan trọng của dự án khảo sát Bầu trời Catalina, Mỹ.
Sự sống có thể tồn tại trên mặt trăng của Mộc tinh
Io là một trong những thiên thể nóng nhất hệ Mặt trời với hàng trăm miệng núi lửa và các hoạt động điện từ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy có thể tồn tại các loại vi sinh vật ngoài hành tinh ở đây.
