Phát hiện hóa thạch côn trùng thụ phấn sớm nhất

Hóa thạch bọ cánh cứng 99 triệu năm tuổi được khai quật ở Myanmar là bằng chứng sớm nhất về sự thụ phấn nhờ côn trùng.

Các nhà khoa học Mỹ và Trung Quốc đã tìm thấy một miếng hổ phách 99 triệu năm tuổi chứa hóa thạch của một loài bọ cánh cứng cùng hàng chục hạt phấn hoa bên trong một khu mỏ ở phía bắc Myanmar. Phát hiện đã đẩy lùi trường hợp thụ phấn đầu tiên nhờ côn trùng trở về giữa kỷ Phấn Trắng, sớm hơn 50 triệu năm so với ghi nhận trước đây.


Hóa thạch côn trùng và phấn hoa được bảo quản tốt bên trong hổ phách. (Ảnh: Phys).

Hai tác giả chính của nghiên cứu, bao gồm Giáo sư danh dự David Dilcher từ Đại học Khoa học và Nghệ thuật Bloomington (Mỹ) và chuyên gia hóa thạch Bo Wang từ Viện Địa chất và Khảo cổ học Nam Kinh (Trung Quốc), đã quan sát hổ phách dưới kính hiển vi đồng tiêu quét laser và tìm thấy tổng cộng 62 hạt phấn bám trên lông của côn trùng.

Các phân tích chi tiết về hình thái của phấn hoa cho thấy chúng đã tiến hóa để dễ dàng phân tán khi tiếp xúc với côn trùng. Những đặc điểm này bao gồm kích thước, hình dạng, cấu trúc và khả năng vón cục của hạt phấn. Chúng có thể có nguồn gốc từ một loài hoa trong nhóm thực vật hai lá mầm thực thụ (Eudicots).


Bọ cánh cứng A. burmitina hút mật và phấn hoa Eudicots. (Đồ họa: Ding-hau Yang).

Hóa thạch côn trùng bên trong hổ phách được xác định thuộc loài bọ cánh cứng  Angimordella burmitina. Dựa trên ảnh chụp cắt lớp siêu vi bằng tia X (micro-CT), nhóm nghiên cứu nhận thấy nó có những đặc điểm vật lý chuyên biệt của một loài thụ phấn, bao gồm hình dạng cơ thể và cấu trúc miệng ăn phấn hoa.


Hình ảnh côn trùng và hạt phấn dưới kính hiển vi. (Ảnh: Phys).

"Rất hiếm khi tìm thấy một mẫu vật chứa cả hóa thạch côn trùng và phấn hoa được bảo quản tốt như vậy", Dilcher nhấn mạnh. "Ngoài ý nghĩa là bằng chứng sớm nhất về sự thụ phấn nhờ côn trùng, phát hiện này còn minh họa hoàn hảo cho mối quan hệ hợp tác giữa động vật và thực vật trong kỷ Phấn Trắng".

Báo cáo về hóa thạch đã được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences hôm 11/11.

TIN CŨ HƠN
Hóa thạch mới cho thấy động vật linh trưởng có tổ tiên ở châu Á

Hóa thạch mới cho thấy động vật linh trưởng có tổ tiên ở châu Á

Một động vật linh trưởng hóa thạch mới được phát hiện tại Myanmar tiết lộ rằng tổ tiên chung của người, khỉ không đuôi và vượn có thể đã tiến hóa từ động vật linh trưởng châu Á, chứ không phải châu Phi như nhiều nhà nghiên cứu vẫn nghĩ.

Đăng ngày: 19/12/2025
Phát hiện phòng tắm niên đại 2.000 năm của người Do Thái cổ

Phát hiện phòng tắm niên đại 2.000 năm của người Do Thái cổ

Mới đây, các nhà khảo cổ học đã phát hiện một phòng tắm nghi thức Do Thái cổ có niên đại 2000 năm tuổi ngay dưới sàn nhà khách tại một gia đình gần Jerusalem.

Đăng ngày: 18/12/2025
Phát hiện 8 răng người thật trong tượng Chúa Jesus 300 tuổi

Phát hiện 8 răng người thật trong tượng Chúa Jesus 300 tuổi

Sau khi tiến hành chụp X-quang bức tượng Chúa Jesus có từ thế kỷ XVII – XVIII, các nhà khoa học đã phát hiện ra 8 chiếc răng người thật còn nguyên vẹn trong miệng bức tượng này.

Đăng ngày: 10/12/2025
Khai quật hóa thạch khủng long niên đại 135 triệu năm

Khai quật hóa thạch khủng long niên đại 135 triệu năm

Các nhà khoa học Đức vừa tiến hành khai quật bộ xương khủng long ăn thịt còn nguyên vẹn tới 98% có niên đại 135 triệu năm.

Đăng ngày: 07/12/2025
Xác voi Ma mút 42.000 năm tuổi xuất hiện trước công chúng

Xác voi Ma mút 42.000 năm tuổi xuất hiện trước công chúng

Chú voi Ma mút có tên Lyuba sau 42.000 năm bị chôn vùi dưới bùn lầy đã lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng Mỹ tại Bảo tàng The Field, bang Chicago.

Đăng ngày: 03/12/2025
Bất ngờ phát hiện xác tàu đắm thế kỷ 19 bí ẩn ở Vịnh Mexico

Bất ngờ phát hiện xác tàu đắm thế kỷ 19 bí ẩn ở Vịnh Mexico

Một con tàu đắm bí ẩn đã được phát hiện ở Vịnh Mexico vào ngày 16/5 bởi các nhà nghiên cứu của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) khi đang thử nghiệm thiết bị bay không người lái dưới nước.

Đăng ngày: 30/11/2025
Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Thanh kiếm Câu Tiễn được làm từ đồng và thiếc vẫn giữ được độ sắc bén và sáng bóng sau hàng nghìn năm tồn tại.

Đăng ngày: 26/11/2025
Khoa Học News