Phát hiện hóa thạch côn trùng thụ phấn sớm nhất

Hóa thạch bọ cánh cứng 99 triệu năm tuổi được khai quật ở Myanmar là bằng chứng sớm nhất về sự thụ phấn nhờ côn trùng.

Các nhà khoa học Mỹ và Trung Quốc đã tìm thấy một miếng hổ phách 99 triệu năm tuổi chứa hóa thạch của một loài bọ cánh cứng cùng hàng chục hạt phấn hoa bên trong một khu mỏ ở phía bắc Myanmar. Phát hiện đã đẩy lùi trường hợp thụ phấn đầu tiên nhờ côn trùng trở về giữa kỷ Phấn Trắng, sớm hơn 50 triệu năm so với ghi nhận trước đây.


Hóa thạch côn trùng và phấn hoa được bảo quản tốt bên trong hổ phách. (Ảnh: Phys).

Hai tác giả chính của nghiên cứu, bao gồm Giáo sư danh dự David Dilcher từ Đại học Khoa học và Nghệ thuật Bloomington (Mỹ) và chuyên gia hóa thạch Bo Wang từ Viện Địa chất và Khảo cổ học Nam Kinh (Trung Quốc), đã quan sát hổ phách dưới kính hiển vi đồng tiêu quét laser và tìm thấy tổng cộng 62 hạt phấn bám trên lông của côn trùng.

Các phân tích chi tiết về hình thái của phấn hoa cho thấy chúng đã tiến hóa để dễ dàng phân tán khi tiếp xúc với côn trùng. Những đặc điểm này bao gồm kích thước, hình dạng, cấu trúc và khả năng vón cục của hạt phấn. Chúng có thể có nguồn gốc từ một loài hoa trong nhóm thực vật hai lá mầm thực thụ (Eudicots).


Bọ cánh cứng A. burmitina hút mật và phấn hoa Eudicots. (Đồ họa: Ding-hau Yang).

Hóa thạch côn trùng bên trong hổ phách được xác định thuộc loài bọ cánh cứng  Angimordella burmitina. Dựa trên ảnh chụp cắt lớp siêu vi bằng tia X (micro-CT), nhóm nghiên cứu nhận thấy nó có những đặc điểm vật lý chuyên biệt của một loài thụ phấn, bao gồm hình dạng cơ thể và cấu trúc miệng ăn phấn hoa.


Hình ảnh côn trùng và hạt phấn dưới kính hiển vi. (Ảnh: Phys).

"Rất hiếm khi tìm thấy một mẫu vật chứa cả hóa thạch côn trùng và phấn hoa được bảo quản tốt như vậy", Dilcher nhấn mạnh. "Ngoài ý nghĩa là bằng chứng sớm nhất về sự thụ phấn nhờ côn trùng, phát hiện này còn minh họa hoàn hảo cho mối quan hệ hợp tác giữa động vật và thực vật trong kỷ Phấn Trắng".

Báo cáo về hóa thạch đã được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences hôm 11/11.

TIN CŨ HƠN
Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Nghĩa trang Xiaohe nằm trong sa mạc Taklamakan ở tây bắc Trung Quốc nổi tiếng thế giới với hàng trăm xác ướp bí ẩn.

Đăng ngày: 21/09/2025
Phát hiện loài ếch cổ đại từng ăn thịt khủng long

Phát hiện loài ếch cổ đại từng ăn thịt khủng long

Dài 41cm và nặng hơn em bé sơ sinh, ếch Beelzebufo được coi là loài ếch lớn nhất từng tồn tại với khả năng săn mồi đáng kinh ngạc.

Đăng ngày: 18/09/2025
5 cuộc Đại Tuyệt chủng đáng sợ trong lịch sử Trái đất

5 cuộc Đại Tuyệt chủng đáng sợ trong lịch sử Trái đất

Ngược dòng lịch sử tìm hiểu về 5 cuộc Đại Tuyệt chủng trên Trái đất và đi tìm lời giải cho cuộc Đại Tuyệt chủng thứ 6.

Đăng ngày: 18/09/2025
Pharaoh Ai Cập Akhenaten bị ái nam ái nữ

Pharaoh Ai Cập Akhenaten bị ái nam ái nữ

Hoàng đế Ai Cập cổ đại Akhenaten không phải là người nam tính thực thụ, dù ông là cha của ít nhất nửa tá con. Thực tế, cơ thể ông khá nữ tính, với cái đầu hình trứng.

Đăng ngày: 07/09/2025
Màn bí ẩn về nơi chôn cất Thành Cát Tư Hãn

Màn bí ẩn về nơi chôn cất Thành Cát Tư Hãn

Nơi chôn cất Thành Cát Tư Hãn từ lâu đã trở thành chủ đề gây tranh cãi. Theo sử sách lưu truyền, người lập nên đế chế Mông Cổ yêu cầu được chôn trong một ngôi mộ vô danh.

Đăng ngày: 24/08/2025
Người thượng cổ biến đổi gen lúa nước từ 10.000 năm trước

Người thượng cổ biến đổi gen lúa nước từ 10.000 năm trước

Một nghiên cứu vừa được công bố chứng tỏ, người thượng cố cách đây 10.000 năm là “nhà khoa học” biến đổi gen lúa nước ngày nay.

Đăng ngày: 20/08/2025
Thủy quái Leviathan không còn là huyền thoại

Thủy quái Leviathan không còn là huyền thoại

Các nhà nghiên cứu vừa phát hiện những dấu tích hóa thạch của một con cá voi cổ đại với bộ răng to lớn đáng sợ.

Đăng ngày: 15/08/2025
Khoa Học News