Phát hiện vật thể sáng nhất trong vũ trụ

Một chuẩn tinh mới phát hiện phá vỡ nhiều kỷ lục, không chỉ là chuẩn tinh sáng nhất từng được quan sát, đó còn là thiên thể sáng nhất được tìm thấy.

Chuẩn tinh J0529-4351 nằm ở xa Trái đất đến mức ánh sáng mất 12 tỷ năm để truyền đến chúng ta. Năng lượng của nó đến từ hố đen đói khát và phát triển nhanh nhất mà giới nghiên cứu từng bắt gặp. Hố đen này tiêu thụ lượng vật chất bằng khối lượng của Mặt trời mỗi ngày, theo nghiên cứu công bố hôm 19/2 trên tạp chí Nature Astronomy. Hố đen siêu khối lượng ở trung tâm của chuẩn tinh ước tính lớn gấp 17 - 19 tỷ lần Mặt trời. Mỗi năm, nó "ăn" hay bồi tụ lượng khí và bụi tương đương 370 Mặt trời. Điều này khiến J0529-4351 sáng gấp 500.000 tỷ lần so với Mặt trời.


Mô phỏng chuẩn tinh lập kỷ lục J0529-4351. (Ảnh: ESA)

"Chúng tôi phát hiện hố đen phát triển nhanh nhất từng biết. Nó có khối lượng bằng 17 tỷ Mặt trời và ăn hơn một Mặt trời mỗi ngày. Nhờ đó, nó trở thành vật thể sáng nhất trong vũ trụ", nhà thiên văn học Christian Wolf ở Đại học Quốc gia Australia, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.

J0529-4351 được tìm ra trong dữ liệu cách đây 4 thập kỷ nhưng sáng đến mức các nhà thiên văn học không thể xác định nó là chuẩn tinh. Chuẩn tinh là khu vực ở trung tâm thiên hà, chứa hố đen siêu khối lượng, bao quanh bởi vòng bụi và khí. Điều kiện dữ dội ở đĩa bồi tụ quanh hố đen hoạt động làm nóng bụi và khí, khiến nó trở nên sáng rực. Ngoài ra, bất kỳ vật chất nào ở đĩa vật chất này không bị tiêu thụ bởi hố đen sẽ được dẫn tới cực của nó, bắn ra dưới dạng tia hạt ở gần vận tốc ánh sáng. Kết quả là chuẩn tinh ở khu vực nhân thiên hà hoạt động (AGN) có thể sáng hơn ánh sáng của hàng tỷ ngôi sao ở xung quanh gộp lại.

Nhưng ngay cả như vậy, J0529-4351 vẫn nổi bật. Ánh sáng của J0529-4351 đến từ đĩa bồi tụ khổng lồ cung cấp thức ăn cho hố đen siêu khối lượng. Nhóm nghiên cứu ước tính đường kính của nó vào khoảng 7 năm ánh sáng, gấp khoảng 45.000 lần quãng đường giữa Trái đất và Mặt trời.

Ban đầu, J0529-4351 được phát hiện bởi kính viễn vọng Schmidt Southern Sky Survey năm 1980, nhưng các nhà nghiên cứu mất hàng thập kỷ để xác nhận nó là chuẩn tinh. Những cuộc khảo sát thiên văn lớn cung cấp nhiều dữ liệu đến mức nhà nghiên cứu cần mô hình học máy để phân tích và phân loại chuẩn tinh với thiên thể khác. Trên thực tế, J0529-4351 sáng đến mức các mô hình cho rằng nó là ngôi sao nằm tương đối gần Trái đất. Nhóm nghiên cứu nhận ra J0529-4351 là chuẩn tinh nhờ sử dụng kính viễn vọng 2,3m ở Đài quan sát Siding Spring ở Australia.

Tiếp theo, hố đen siêu khối lượng ở trung tâm của nó là mục tiêu hoàn hảo cho thiết bị GRAVITY + trên Kính viễn vọng rất lớn ở Chile. J0529-4351 cũng sẽ được nghiên cứu bằng Kính viễn vọng cực lớn (ELT) đang xây dựng trên sa mạc Atacama.

TIN CŨ HƠN
Tiết lộ rùng mình từ

Tiết lộ rùng mình từ "kho báu" thủy tinh 1.800 năm ở Nam Cực

Bảy mảnh thủy tinh đặc biệt được tìm thấy từ độ sâu 279 dưới lòng lục địa băng giá Nam Cực được các nhà khoa học mô tả là một phát hiện "bằng vàng".

Đăng ngày: 27/12/2025
Phát hiện nguồn gốc vật thể nặng nhất vũ trụ

Phát hiện nguồn gốc vật thể nặng nhất vũ trụ

Theo Live Science, thông qua mô phỏng giả lập, nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian tạo ra một lỗ đen khối lượng gấp 300 tỷ lần Mặt trời của chúng ta.

Đăng ngày: 27/12/2025
Mỹ truyền thành công điện Mặt trời từ vũ trụ về Trái đất

Mỹ truyền thành công điện Mặt trời từ vũ trụ về Trái đất

Một nhóm nghiên cứu ở Viện Công nghệ California (Caltech) tiến hành thí nghiệm truyền điện không dây trong vũ trụ đầu tiên trên thế giới.

Đăng ngày: 27/12/2025
Phát hiện thiên hà lớn tuổi nhất vũ trụ

Phát hiện thiên hà lớn tuổi nhất vũ trụ

Kính viễn vọng Hubble của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ lập kỷ lục mới khi tìm ra GN-z11, thiên hà xa xôi nhất ở cách Trái Đất 13,4 tỷ năm ánh sáng.

Đăng ngày: 25/12/2025
Điều gì xảy ra nếu Trái Đất có vành đai như sao Thổ?

Điều gì xảy ra nếu Trái Đất có vành đai như sao Thổ?

Nếu giống sao Thổ, Trái Đất sẽ có vành đai bao quanh dọc theo xích đạo. Vành đai này sẽ có hình dáng khác nhau khi nhìn từ những địa điểm khác nhau trên Trái Đất.

Đăng ngày: 24/12/2025
99,99% có hành tinh thứ 9 trong hệ Mặt trời

99,99% có hành tinh thứ 9 trong hệ Mặt trời

Các nhà khoa học đang dần tự tin khẳng định về sự tồn tại của hành tinh thứ 9 trong hệ Mặt trời.

Đăng ngày: 24/12/2025

"Hành tinh chì" nặng hơn 4.000 Trái đất khiến giới khoa học hoang mang

Xuất hiện cùng hàng loạt đặc điểm kỳ lạ đến khó tin trong tầm mắt "thợ săn ngoại hành tinh" TESS của NASA, thế giới cách chúng ta 730 năm ánh sáng làm đảo lộn nhiều lý thuyết thiên văn.

Đăng ngày: 24/12/2025
Khoa Học News