Tại sao chúng ta ở trong bóng râm mà da vẫn có thể bị cháy nắng?
Nhiều người quan niệm khi thời tiết nắng nóng thì việc ở trong bóng râm sẽ có thể tránh việc da bị cháy nắng.
Trên thực tế, điều đó không hoàn toàn đúng. Các tia UV từ Mặt trời vẫn có thể được phản xạ bởi mặt đất và tác động vào chúng ta hay khuếch tán vào bầu khí quyển.
Do đó, khi cường độ tia cực tím cao, việc chúng ta đứng dưới bóng cây hoặc sử dụng ô vẫn có thể khiến da bị cháy nắng.
Về lâu dài, việc da bị cháy nắng thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ con người mắc bệnh ung thư da.
Để hiểu rõ vấn đề này, trước hết chúng ta cần phải biết tia nắng Mặt trời hoạt động như thế nào.
Mặt đất vẫn có thể phản xạ lại các tia bức xạ Mặt trời ngay cả khi chúng ta tránh nắng dưới bóng râm (Ảnh minh họa: Nguyễn Hải).
Mặt trời cách Trái đất hơn 150 triệu km, nó liên tục phát ra các loại tia khác nhau bao gồm tia hồng ngoại, tia UVA, UVB, UVC, tia X, tia gamma và thậm chí là sóng vô tuyến.
Trong đó, tia UVC, tia X và tia gamma sẽ bị hấp thụ bởi tầng ozone, nó (tầng ozone) nằm cách Trái đất 30km và có tác dụng như một tấm khiến giúp bảo vệ môi trường, khí hậu và sinh vật sống.
Tuy nhiên, những tia bức xạ còn lại vẫn có thể lọt qua lớp bảo vệ này và tiếp xúc với chúng ta.
Sóng vô tuyến chiếu tới hành tinh của chúng ta vô hại nhưng tia hồng ngoại, tia UVA và UVB sẽ gây ảnh hưởng đến da của cơ thể.
Cụ thể, tia hồng ngoại thâm nhập sâu vào da và tạo cho chúng ta cảm giác ấm áp, tia UVA gây ảnh hưởng lớp hạ bì, đẩy nhanh quá trình lão hóa và hình thành các nếp nhăn trên da.
Cuối cùng là tia UVB, chúng đi sâu hơn vào lớp biểu bì khiến làn da rám nắng (một phản ứng tự nhiên giúp bảo vệ da của cơ thể) hoặc cháy nắng.
Mặt đất phản xạ các tia UV
Chúng ta thường tránh ánh nắng Mặt trời bằng cách đứng dưới gốc cây hoặc sử dụng ô.
Phương pháp này có thể tránh được những tia nắng trực tiếp do Mặt trời tạo ra. Nhưng mặt đất, đường giao thông,... sẽ phản xạ một lượng lớn tia cực tím, sau đó khuếch tán vào bầu khí quyển.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một số bề mặt có thể phản xạ tia cực tím như cỏ, đất và nước, tất cả phản xạ dưới 10% bức xạ tia cực tím.
Trong khi, con số này đối với cát là 15% và bọt biển là 25%.
Đặc biệt, bề mặt của băng tuyết thể tăng gấp đôi việc con người tiếp xúc với tia cực tím.
Điều này được chứng minh bằng các trường hợp những người trượt tuyết gặp bệnh mù tuyết (tên khoa học: photokeratite), đây là một dạng bỏng võng mạc.
Về nguyên tắc, việc xuất hiện những đám mây lớn trên bầu trời sẽ hạn chế ảnh hưởng của tia cực tím tiếp xúc với chúng ta, nhưng nó (những đám mây) chỉ có thể làm giảm điều này.
Ngoài ra, một số đám mây mịn còn có thể làm tăng cường độ tia cực tím bằng cách phân tán chúng.
Do đó, chúng ta không thể chủ quan và vẫn phải bảo vệ cơ thể như dùng kem chống nắng khi ra ngoài đường, kể cả trong điều kiện thời tiết râm mát.
Hay cửa sổ của các tòa nhà phải được trang bị kính lọc tia UVB, UVA do việc chúng ta tiếp xúc với các tia này thường xuyên có thể gây bệnh ung thư da.
Tại sao chúng ta bị cháy nắng và chúng nguy hiểm như thế nào?
Lưu ý rằng, việc chúng ta bị rám nắng và cháy nắng là hoàn toàn khác nhau. Rám nắng là phản ứng bảo vệ tự nhiên của cơ thể, nó hình thành khi chúng ta tiếp xúc với các tia bức xạ của Mặt trời.
Khi đó, tế bào hắc tố được kích hoạt để chống lại những đột biến DNA này bằng cách giải phóng thêm melanin, chúng tạo thành một lớp bảo vệ DNA dễ bị tổn thương bên trong các tế bào da, khiến da đen sạm đi.
Trong khi, cháy nắng là một loại viêm khi chúng ta tiếp xúc vài giờ và thường xuyên với các tia bức xạ Mặt trời, có thể dẫn đến việc da hình thành những mụn nước.
Sau một vài ngày, cháy nắng mờ dần nhưng nó có thể để lại những dấu vết vô hình không thể xóa nhòa.
Đáng chú ý, khi Mặt trời chiếu vào da chúng ta, các tia bức xạ sẽ tiếp cận các tế bào và có thể làm hỏng da.
Enzyme, với đặc tính xúc tác, chịu trách nhiệm sửa chữa các khu vực da bị tổn thương trên cơ thể, nhưng chúng không bao giờ có thể điều trị khỏi hoàn toàn.
Ngoài ra, cháy nắng càng tái phát, DNA càng bị ảnh hưởng nhiều, các tế bào đọc DNA sẽ được nhân lên tạo ra các tế bào khiếm khuyết, về lâu dài tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh ung thư da.
Thời nhà Thanh có hình phạt kỳ lạ chỉ bắt ăn 2 bát mỳ: Vì sao phạm nhân thà chết không ăn?
Sự thật về hình phạt ăn 2 bát mỳ hóa ra đáng sợ đến nỗi phạm nhân thà bị chém đầu cũng không ăn.
Xác ướp có mùi vị khủng khiếp, tại sao người châu Âu lại muốn ăn?
Xác ướp là một loại thuốc được kê đơn ở châu Âu hơn 500 năm trước. Tại sao người Châu Âu nghĩ rằng ăn thịt xác ướp rất tốt cho sức khỏe?
Vì sao "người bẩn nhất thế giới" qua đời sau khi tắm?
Cụ Amou Haji qua đời sau khi "nhịn" tắm 67 năm. Dường như cụ thực sự không phù hợp với sự sạch sẽ.
Vì sao Nga bán Alaska cho Mỹ với giá rẻ mạt?
Vì sao Nga hoàng lại phải bán đi Alaska, miền đất giàu có tài nguyên của mình với cái giá rẻ mạt như vậy?
Vì sao loài chim này lại được gọi là “Chiến đấu cơ có lông”?
Sở hữu tốc độ lên đến 322 km/giờ, chim Cắt lớn chính là loài động vật nhanh nhất hành tinh. Sau khi được chiêm ngưỡng cách loài chim này ra đòn chớp nhoáng trên không, bạn sẽ hiểu tại sao nó lại được gọi là “Chiến đấu cơ có lông”.
Cáp treo vốn có nguyên lý "cực kỳ an toàn", vì sao vẫn xảy ra tai nạn?
Được thiết kế với cơ chế an toàn, chịu lực tốt, nhưng nhiều hệ thống cáp treo trên thế giới vẫn xảy ra sự cố đáng tiếc.
