Tại sao vệ tinh phát nổ của Nga đe dọa trạm ISS?

Mảnh vỡ vệ tinh bay với tốc độ hàng chục nghìn kilomet mỗi giờ có thể biến thành những quả "bom nổ chậm", đe dọa làm thủng trạm ISS bất cứ lúc nào.

Hôm 15/11, Nga phá hủy một trong những vệ tinh đã ngừng sử dụng trên quỹ đạo, tạo ra hơn 1.500 mảnh rác vũ trụ bay ở tốc độ siêu thanh, trở thành mối đe dọa lớn đối với các nhà khoa học và phi hành gia trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Sau đó, NASA thông báo về sự cố, xác nhận tất cả thành viên phi hành đoàn đều an toàn. Với khoảng 7.500 vệ tinh trên quỹ đạo tính đến tháng 9/2021, gần 1.500 vệ tinh đã phóng trong năm nay, những sự cố tương tự có thể lặp lại.


Mô phỏng rác vũ trụ trên quỹ đạo Trái đất. (Ảnh: Đại học MIami)

Rất khó hình dung những mảnh vỡ siêu nhỏ của vệ tinh trên quỹ đạo có thể trở thành mối nguy hiểm lớn đối với trạm vũ trụ đồ sộ. Nếu tất cả vật thể gây lo ngại di chuyển ở tốc độ tương đối giống nhau để duy trì quỹ đạo, mảnh vỡ vệ tinh có thể đạt tốc độ đủ lớn để làm thủng thành trạm ISS như thế nào? Phần lớn vệ tinh sử dụng động cơ đẩy điện hiện đại trang bị Máy đẩy hiệu ứng Hall, sử dụng bình nhiên liệu đẩy áp suất cao. Khi bị đâm bởi vật thể tốc độ cao như tên lửa Nga, chúng phát nổ, bắn ra hàng nghìn mảnh vỡ theo mọi hướng.

Những vệ tinh sử dụng Máy đẩy hiệu ứng Hall, hệ thống lực đẩy điện được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, rất rủi ro bởi chúng dùng bình nhiên liệu đẩy áp suất cao. Nếu bình bị vỡ, vô số mảnh rác nguy hiểm sẽ rải rác khắp mặt phẳng quỹ đạo, theo giám đốc điều hành Peter Kant của Accion Systems. Mọi thử nghiệm bắn vệ tinh đều có khả năng tạo ra mảnh rác vũ trụ bởi nó sẽ làm nổ tung bất kỳ mục tiêu nào trang bị nhiên liệu đẩy áp suất cao.

Mảnh rác có thể va chạm với tàu vũ trụ khác, tạo ra ngày càng nhiều mẩu vụn hơn theo phản ứng dây chuyền mang tên Hội chứng Kessler. Trong sự cố mới nhất, trạm ISS không bị thiệt hại lớn do thử nghiệm phá vệ tinh của Nga. Nhưng mối đe dọa trở nên trầm trọng do số lượng vệ tinh khổng lồ chứa đầy nhiên liệu. "Hãy tưởng tượng 3.700 quả bom bay trong không gian và tăng lên 7.000 vào năm sau", Kant nói.

Giới chuyên gia vẫn đang tìm hiểu mảnh vỡ vệ tinh bay nhanh di chuyển như thế nào trong không gian. Giáo sư Andrew Higgens khoa Kỹ thuật cơ khí ở Đại học McGill từng công bố nghiên cứu vào năm 2017 mô tả chi tiết về những mảnh vỡ siêu thanh bay nhanh hơn 36.000km/h. Các thử nghiệm bắn phá vệ tinh mới có thể gây tai họa toàn cầu, thúc đẩy ngừng sử dụng trạm ISS sớm hơn thời hạn và thay đổi quỹ đạo thấp của Trái đất.

TIN CŨ HƠN
Tại sao long diên hương đắt hơn vàng?

Tại sao long diên hương đắt hơn vàng?

Long diên hương chứa loại cồn không mùi ambrein có thể giúp nước hoa lưu lại lâu hơn nên có giá bán cực cao trên thị trường.

Đăng ngày: 13/10/2025
Vì sao chim gõ kiến gõ mãi mà không… nhức đầu?

Vì sao chim gõ kiến gõ mãi mà không… nhức đầu?

Khi tán tỉnh bạn tình, chim gõ kiến cần thực hiện nhiều hơn 12.000 cú gõ một ngày. Tuy nhiên, chúng vẫn “tỉnh táo” để chinh phục đối phương.

Đăng ngày: 07/10/2025
Vì sao châu chấu sa mạc không thể diệt?

Vì sao châu chấu sa mạc không thể diệt?

Sau khi tàn phá mùa màng ở Đông Phi và Trung Đông, những đám mây châu chấu tiếp tục di chuyển sang nhiều khu vực, chúng buộc nhiều máy bay phải chuyển hướng.

Đăng ngày: 07/10/2025
Lý giải “tướng phu thê” theo góc độ khoa học: Vì sao nhiều người yêu nhau trông giống nhau một cách kỳ lạ?

Lý giải “tướng phu thê” theo góc độ khoa học: Vì sao nhiều người yêu nhau trông giống nhau một cách kỳ lạ?

Theo quan niệm dân gian, những cặp vợ chồng chung sống với nhau sẽ có tướng phu thê tức là có những điểm tương đồng trên khuôn mặt. Vậy tướng phu thê có thật hay không và tại sao lại các cặp vợ chồng lại có tướng phu thê?

Đăng ngày: 04/10/2025
Tại sao ngỗng có thể canh nhà thay chó?

Tại sao ngỗng có thể canh nhà thay chó?

Ở châu Âu, châu Phi và Tây Á thì ngỗng nhà được thuần hóa từ ngỗng xám còn ở Đông Á là giống ngỗng thiên nga.

Đăng ngày: 02/10/2025
Tại sao linh cẩu đốm cái lại có bộ phận sinh dục của con đực? Liệu nó có phải là loài lưỡng tính không?

Tại sao linh cẩu đốm cái lại có bộ phận sinh dục của con đực? Liệu nó có phải là loài lưỡng tính không?

Khi nhìn từ bên ngoài, linh cẩu đực và linh cẩu cái có bộ phận sinh dục rất giống nhau và chúng ta rất khó để phân biệt bằng mắt thường.

Đăng ngày: 29/09/2025
Vì sao chúng ta dễ buồn chán vào cuối thu, đầu đông?

Vì sao chúng ta dễ buồn chán vào cuối thu, đầu đông?

Cuối thu – đầu đông kéo nền nhiệt độ xuống thấp, không có nắng, ánh sáng ban ngày thì mờ nhạt, khiến nhiều người giật mình phát hiện bị buồn chán, sợ hãi không rõ nguyên nhân.

Đăng ngày: 28/09/2025
Khoa Học News