"Tiếng thét thủy quái" Thái Bình Dương làm sóng thần "nhảy ngang" lục địa

Các nhà khoa học đã phát hiện cơ chế khó tin gây ra những cơn sóng thần cao 15 m, lan khắp 3 đại dương chỉ trong vòng 20 giờ, thậm chí đi xuyên qua Nam Mỹ một cách bí ẩn: Một loại sóng âm đáng sợ.

Âm thanh gây ra sóng thần, điều tưởng chừng phim giả tưởng đó lại là thực tế đối với trận sóng thần do vụ phun trào Hunga Tonga – Hunga Ha'apai gây ra vào đầu năm 2022, tấn công nhiều quốc gia ở châu Đại Dương, châu Á, Bắc Mỹ và Nam Mỹ.


Hình ảnh vệ tinh về vụ phun trào Hunga Tonga – Hunga Ha'apai nổi tiếng đầu năm 2022 - (Ảnh: JAXA/JMA).

Theo Science Alert, những con sóng cao tới 15 m ở một số địa điểm đã phá vỡ kỷ lục về những gì mà sóng xung kích từ một ngọn núi lửa có thể gây ra.

Đó là hiện tượng "sóng âm trọng lực" (AGW), theo nhà địa chất học Ricardo Ramalho từ Đại học Cardiff - Anh. AGW là một dạng sóng âm thành dài đặc biệt, cực mạnh, có thể truyền đi nhanh chóng xuyên qua đại dương, xuyên lên bầu khí quyển, vượt ra ngoài các con sóng khi núi lửa phun trào. Và khi nhiều "tiếng thét thủy quái" kiểu này hội tụ, chúng bơm thêm năng lượng vào cơn sóng thần.

Điều này có nghĩa là cơn sóng thần lớn hơn, kéo dài hơn, di chuyển xa hơn và nhanh hơn so với mức thông thường. "Ý tưởng rằng sóng thần có thể được tạo ra bởi các sóng trong khí quyển gây ra bởi các vụ phun trào núi lửa không phải là mới, nhưng sự kiện này lần đầu tiên được ghi lại bởi các thiết bị đo đạc hiện đại, dày đặc trên toàn thế giới" - tiến sĩ Ramalho nói.

Một tổ hợp dữ liệu được ghi lại từ mực nước biển, bầu khí quyển và các dữ liệu vệ tinh đã được sử dụng để xác định sự hiện diện của những con sóng này, cho thấy chúng mối tương quan trực tiếp giữa những dấu hiệu đầu tiên của nhiễu động không khí do AGW gây ra và sự khởi đầu của sóng thần ở một số địa điểm.

Vụ phun trào núi lửa Hunga Tonga - Hunga Ha'apai là một vụ phun trào rất lớn, nhưng các vụ phun trào dưới nước thường không tạo ra sóng thần ở quy mô này, vì vậy các nhà khoa học đã đi tìm kiếm sự bất thường.

Một trong những loại "tiếng thét thủy quái" này có thể kéo dài hàng trăm km hoặc hàng dặm, và chúng có thể di chuyển xuống hàng nghìn m dưới nước với tốc độ gần bằng tốc độ âm thanh thông thường.

Đợt sóng thần nói trên di chuyển nhanh hơn 1,5–2,5 lần so với một trận sóng thần do núi lửa kích hoạt điển hình, đạt tốc độ khoảng 1.000km/giờ khi nó băng qua Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương trong vòng chưa đầy 20 giờ.

Hơn nữa, bởi vì nó di chuyển một phần qua bầu khí quyển, sóng thần đã có thể đến vùng Caribbean và Đại Tây Dương mà không cần đi vòng quanh Nam Mỹ.

Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Nature.

TIN CŨ HƠN
Những điều bạn chưa biết về súng AK-47

Những điều bạn chưa biết về súng AK-47

AK-47 kể từ khi chính thức được đưa vào sử dụng năm 1949 cho đến nay vẫn luôn nắm giữ vị trí là khẩu súng trường phổ biến nhất và mang lại hiệu quả sử dụng cao nhất ở khắp nơi trên thế giới.

Đăng ngày: 26/12/2025
Sự thật về những lời đồn đoán kì bí xoay quanh ngôi nhà cô quạnh nhất thế giới ở Iceland

Sự thật về những lời đồn đoán kì bí xoay quanh ngôi nhà cô quạnh nhất thế giới ở Iceland

Tại một hòn đảo hoang sơ thuộc quần đảo Vestmannaejar ngoài khơi Iceland, nhiều năm nay đã tồn tại một căn nhà trắng trên sườn đồi xanh ngắt.

Đăng ngày: 26/12/2025
Tại sao ông già Noel lại mặc quần áo màu đỏ?

Tại sao ông già Noel lại mặc quần áo màu đỏ?

Ông già Noel, ông già Tuyết, Thánh Nicholas hay Santa Claus là cách gọi một người - linh hồn của lễ Giáng sinh. Hình ảnh của ông già Noel được lấy nguyên mẫu từ một nhân vật có thật trong lịch sử.

Đăng ngày: 25/12/2025
Ngày Đông chí là gì?

Ngày Đông chí là gì?

Ngày Đông chí là ngày mà thời gian ban đêm dài nhất trong năm ở bán cầu bắc, là ngày mà thời gian ban đêm ngắn nhất ở bán cầu nam.

Đăng ngày: 25/12/2025
Khám phá lịch sử radio và công nghệ phát thanh

Khám phá lịch sử radio và công nghệ phát thanh

Sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ hiện nay mang lại cho chúng ta nhiều loại hình giải trí dù bạn ở bất cứ đâu, bất cứ khi nào.

Đăng ngày: 25/12/2025
Sự thật bất ngờ về mù tạt mà bạn chưa biết

Sự thật bất ngờ về mù tạt mà bạn chưa biết

Ngoài ớt ra thì khi nói đến loại gia vị tạo ra vị cay, người ta sẽ nhắc ngay đến mù tạt. Tuy nhiên không nhiều người biết rằng, mù tạt có rất nhiều lợi ích cho sức khoẻ con người.

Đăng ngày: 25/12/2025
Ngắm bắn bằng một mắt hay hai mắt hiệu quả hơn?

Ngắm bắn bằng một mắt hay hai mắt hiệu quả hơn?

Chắc hẳn đời sinh viên ai cũng được cầm qua cây súng khi học quân sự. Thường thì chúng ta sẽ được tập cách ngắm bắn bằng một mắt.

Đăng ngày: 25/12/2025
Khoa Học News