Vì sao chúng ta cảm thấy "nghẹt thở" khi bị áp lực?
Các nghiên cứu gần đây lý giải được nguyên nhân khiến con người cảm thấy "nghẹt thở" khi phải chịu áp lực, dẫn đến hiệu suất làm việc kém.
Trang LiveScience ngày 26-9 dẫn lời tiến sĩ Jeri Tikarem, nhà tâm lý học lâm sàng tại dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trực tuyến Kooth, cho biết nghẹt thở khi bị áp lực hay căng thẳng có thể liên quan đến phản ứng "chiến đấu hay bỏ chạy" (fight or flight), khi đó cơ thể sẽ tự bảo vệ bản thân trước các tình huống mà não nhận định là gây đe dọa.
Theo ông Tikarem, cơ chế này đã đảm bảo cho chúng ta sống sót đến ngày nay. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, não bộ nhầm lẫn giữa nguy hiểm thật sự với những tình huống khác, chẳng hạn như căng thẳng khi phát biểu trước đám đông, và dẫn đến phản ứng sinh lý tương tự nhau.
Căng thẳng ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc.
Phản ứng chiến đấu hay bỏ chạy thúc đẩy cơ thể sản xuất các hormone gây căng thẳng, bao gồm cortisol và adrenaline, khiến nhịp tim và huyết áp tăng.
Một nghiên cứu năm 2023, đăng trên tạp chí Psychological Science, chỉ ra rằng các yếu tố tim mạch này có thể dự báo hiệu suất kém trong thể thao. Các nhà nghiên cứu đã đo nhịp tim của 122 vận động viên trong một cuộc thi bắn cung tại Olympic và phát hiện ra nhịp tim cao gắn liền với thành tích tệ hơn.
Ông Tikare lý giải rằng, căng thẳng tinh thần khiến nghẹt thở là bởi vì não bộ tập trung vào mối đe dọa hơn là các nhiệm vụ đang làm.
Theo một nghiên cứu khác, sự hiện diện của những người khác cũng có thể là yếu tố chính gây ra tình trạng khó thở khi bị áp lực. Ngoài ra, trong một nghiên cứu trên loài khỉ, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng viễn cảnh về một phần thưởng lớn có thể ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của chúng.
Sự mong chờ phần thưởng lớn ảnh hưởng đến quá trình não bộ chuẩn bị cho cơ thể để có thể thực hiện một nhiệm vụ liên quan đến vận động. Theo nghiên cứu, những con khỉ thể hiện tốt nhất khi phần thưởng ở mức vừa tới lớn - đủ lớn để ngăn chúng bất cẩn song đủ nhỏ để chúng không cảm thấy áp lực. Ngược lại, khi treo phần thưởng cực lớn, những con khỉ trở nên cứng đờ và có hiệu suất kém.
Nhà trị liệu tâm lý Sam Jahara, làm việc tại dịch vụ tư vấn tâm lý Brighton and Hove Psychotherapy (Anh), cho biết một số người sẽ dễ cảm thấy nghẹt thở khi căng thẳng hay áp lực hơn những người khác. Điều này, theo ông Jahara, liên quan một số tác nhân nhất định, chẳng hạn như một sự kiện hay một thất bại trong quá khứ dẫn đến việc mất tự tin.
May mắn là con người có thể luyện tập để thể hiện tốt trong khi bị áp lực hay căng thẳng, theo giảng viên tâm lý thể thao Chris Hartley, giảng dạy tại Đại học Stirling (Scotland).
Ngoài ra ông Hartley cho biết khi cảm thấy quá áp lực, con người thường có xu hướng tập trung vào những thứ không liên quan đến nhiệm vụ.
"Trong những tình huống này, chúng ta có thể đề ra một giao thức gồm các bước đơn giản mà chúng ta có thể làm theo bất kỳ lúc nào để giúp chúng ta định hướng trở lại nhiệm vụ đang làm", ông Hartley nói thêm.
Tại sao điều hòa không đủ mát khi trời nóng gay gắt?
Trong hoàn cảnh nắng nóng gay gắt, giải pháp của nhiều người là không đi ra ngoài vào giờ nắng cao điểm và ở trong phòng sử dụng điều hòa nhiệt độ để “tránh nóng”.
Lý giải “tướng phu thê” theo góc độ khoa học: Vì sao nhiều người yêu nhau trông giống nhau một cách kỳ lạ?
Theo quan niệm dân gian, những cặp vợ chồng chung sống với nhau sẽ có tướng phu thê tức là có những điểm tương đồng trên khuôn mặt. Vậy tướng phu thê có thật hay không và tại sao lại các cặp vợ chồng lại có tướng phu thê?
Vì sao bò tót "nổi điên" với màu đỏ?
Liệu màu đỏ đã "gây thù chuốc oán" gì với bò tót mà mỗi khi nhìn thấy màu này, chúng lại nổi điên lên như vậy?
Vì sao Trung Quốc lại quyết định thả 5 con hổ Hoa Nam vào đồng cỏ châu Phi?
Vào năm 2003, Trung Quốc đã thực hiện một chương trình táo bạo nhằm cứu hổ Hoa Nam khỏi nguy cơ tuyệt chủng bằng cách thả 5 cá thể vào khu bảo tồn động vật hoang dã Sibuya ở Nam Phi.
Vì sao người IQ cao không thích trò chuyện với người khác? Nghiên cứu tâm lý tiết lộ 2 lý do chẳng ngờ tới!
Có bao giờ bạn thắc mắc vì sao những người có chỉ số IQ cao thường ít nói, có vẻ khó gần?
Tại sao cây bao báp là "báu vật của châu Phi" nhưng khi du nhập vào Trung Quốc lại trở thành "phế phẩm"?
Cây bao báp là một loài cây mang tính biểu tượng của châu Phi. Với thân cây to lớn, tán lá rộng và khả năng trữ nước phi thường.
