Vì sao Trái đất không tròn một cách hoàn hảo?

Trên thực tế, hầu hết các hành tinh và mặt trăng không hề tròn hoàn hảo, mà thường bị bóp méo theo cách này hay cách khác.

Thông thường, một hành tinh khi quay sẽ chịu tác động của lực ly tâm. Chúng ta có thể cảm nhận được rõ cách thức mà chúng hoạt động nếu như thử xoay người trên ghế, hay ngồi trên một tàu lượn siêu tốc. Lúc này, bạn sẽ cảm thấy bị kéo ra khỏi trung tâm của mình.

Vì sao Trái đất không tròn một cách hoàn hảo?
Mặc dù hiệu ứng là rất nhỏ, nhưng Trái đất hơi dẹt và phình ra ở đường xích đạo. (Ảnh: NASA).

Các hành tinh và mặt trăng cũng vậy. Lực ly tâm khiến chúng thường bị phình ra ở đường xích đạo, mà rõ rệt nhất chính là sao Mộc và sao Thổ. Nếu nhìn vào hình toàn cảnh 2 "gã khổng lồ" khí này, bạn sẽ thấy chúng hơi bị thu nhỏ lại, còn phần giữa thì phình ra.

Lý giải cho điều này, các nhà khoa học cho biết mức độ bóp méo của mỗi hành tinh phụ thuộc vào tốc độ quay của chúng. Rất dễ để chứng minh khi sao Mộc và sao Thổ chính là những hành tinh quay nhanh nhất trong Hệ Mặt trời. Rõ ràng, vật gì quay càng nhanh thì lực ly tâm tác động lên vật đó càng lớn.

Trái đất của chúng ta cũng không nằm ngoài xu hướng này. Nếu như ngồi trên vệ tinh nhân tạo hoặc tàu vũ trụ nhìn xuống Trái đất, bạn sẽ thấy hành tinh xanh của chúng ta kỳ thực có hình cầu dẹt ở hai cực Bắc, Nam, với bán kính đường xích đạo lớn hơn bán kính giữa hai cực khoảng 21,385km.

Vì sao Trái đất không tròn một cách hoàn hảo?
Hành tinh lùn Haumea chịu tác động của lực ly tâm lớn đến mức nó gần như có hình quả trứng. (Ảnh: NASA).

Trong quá trình quay quanh trục, mọi phần của Trái đất đều chịu tác động của lực quán tính ly tâm và đều có xu hướng văng ra ngoài. Mặt khác lực ly tâm tỷ lệ thuận với khoảng cách từ chỗ đó đến trục Trái đất, nghĩa là chỗ nào trên vỏ Trái đất càng xa trục thì lực ly tâm càng lớn. Bởi vậy phần vỏ Trái đất ở gần đường xích đạo chịu lực ly tâm nhiều hơn phần ở địa cực.

Do đó trong quá trình hình thành Trái đất, do chịu tác động khác nhau của lực ly tâm mà "bụng" Trái đất phình to ra, còn hai cực thì dẹt. Bán kính ở đường xích đạo lớn hơn bán kính hai cực.

Một ví dụ điển hình khác về lực ly tâm tác động lên một vật thể trong vũ trụ là hành tinh lùn Haumea. Hành tinh này nằm trong Vành đai Kuiper, một vùng gồm các vật thể băng giá bên ngoài quỹ đạo của sao Hải Vương, và quay rất nhanh (cứ 4 giờ lại quay một vòng hoàn chỉnh). Chính bởi tốc độ cao như vậy đã khiến nó bị dẹt tới mức gần giống một quả trứng nằm ngang.

Từ khóa liên quan:
Loading...
TIN CŨ HƠN
Tại sao chúng ta có các nhóm máu khác nhau?

Tại sao chúng ta có các nhóm máu khác nhau?

Tại sao một số người nhóm máu là O+, một số người là B-? Một số người có nhóm máu khác nhau có thể truyền máu cho nhau, trong khi những người khác không thể.

Đăng ngày: 04/04/2022
Tại sao kem và sữa chua mua về để tủ lạnh, không ăn ngay lại bị giòn giòn, sồn sột?

Tại sao kem và sữa chua mua về để tủ lạnh, không ăn ngay lại bị giòn giòn, sồn sột?

Để chống lại các tinh thể phá đám trong kem, các nhà khoa học đang phải sử dụng đến những kiến thức hóa học cực kỳ chuyên sâu.

Đăng ngày: 01/04/2022
Vì sao thị vệ không phải tịnh thân như thái giám?

Vì sao thị vệ không phải tịnh thân như thái giám?

Ngự tiền thị vệ không phải tịnh thân như các thái giám là vì 3 lý do đặc biệt.

Đăng ngày: 01/04/2022
Vì sao nổ lốp trên cao tốc có thể gây lật xe?

Vì sao nổ lốp trên cao tốc có thể gây lật xe?

Với những mẫu xe SUV, gầm cao khi di chuyển ở tốc độ trên 80 km/giờ, vấn đề nổ lốp có thể gây lật xe, chủ yếu là do mất lái khi xe chao đảo.

Đăng ngày: 31/03/2022
Vì sao người xưa kiêng ngồi 6 người 1 bàn?

Vì sao người xưa kiêng ngồi 6 người 1 bàn?

Tục ngữ Trung Hoa lưu truyền: " Ăn tránh ba, đũa tránh năm, tiệc tránh sáu". Những kiêng kỵ này có nghĩa là gì?

Đăng ngày: 29/03/2022
Vì sao các khinh khí cầu đốt lửa lại bay được?

Vì sao các khinh khí cầu đốt lửa lại bay được?

Các khinh khí cầu đốt lửa là những quả cầu chứa khí nóng. Chúng bay lên vì không khí chứa trong đó nhẹ hơn là không khí ngoài khí quyển.

Đăng ngày: 28/03/2022
Tại sao trăn không chết ngạt khi siết mồi?

Tại sao trăn không chết ngạt khi siết mồi?

Các nhà nghiên cứu phát hiện việc dịch chuyển xương sườn giúp trăn siết mồi không tự giết chết chính chúng trong lúc làm con mồi ngạt thở tới chết.

Đăng ngày: 28/03/2022
Tiêu điểm
Khoa Học News