Virus đầu tiên được giới khoa học phát hiện là gì?

Các virus đã tồn tại hàng tỷ năm nhưng mới được mô tả khoa học khoảng cuối thế kỷ 19, trong đó virus đầu tiên là virus khảm thuốc lá.

Bước đầu tiên dẫn đến sự phát hiện virus xảy ra vào năm 1876, khi Adolf Mayer, nhà hóa học nông nghiệp Đức, giám đốc Trạm Thí nghiệm Nông nghiệp ở Wageningen, miêu tả một căn bệnh đốm lá kỳ lạ trên cây thuốc lá. Ông tin rằng căn bệnh do vi khuẩn hoặc nấm gây ra, nhưng quá trình kiểm tra bằng kính hiển vi và các xét nghiệm không phát hiện bất cứ sinh vật nào.


Virus khảm thuốc lá dưới kính hiển vi điện tử truyền qua (TEM). (Ảnh: Research Gate).

Một bước đột phá xảy ra vào năm 1892 với nhà thực vật học Nga Dmitri Ivanovsky. Ông phát hiện nhựa cây nhiễm bệnh vẫn có tính lây nhiễm sau khi đi qua bộ lọc giữ vi khuẩn. Ivanovsky biết rằng mình đã tìm thấy thứ gì đó mới.

Năm 1898, nhà vi sinh vật học người Hà Lan Martinus Beijerinck lặp lại thí nghiệm của Ivanovsky một cách độc lập và đưa ra cách giải thích có phần rõ ràng hơn. Beijerinck lập luận rằng thí nghiệm cho thấy bệnh khảm thuốc lá không phải bắt nguồn từ vi khuẩn, mà từ "chất lỏng truyền nhiễm sống". Ông bắt đầu sử dụng thuật ngữ "virus" để miêu tả bản chất "không phải vi khuẩn" của mầm bệnh.

Trong thời gian này, giới chuyên gia phát hiện vài mầm bệnh khác cũng vượt qua được bộ lọc vi khuẩn, bao gồm tay chân miệng, bệnh nấm da ở thỏ, bệnh ngựa châu Phi, bệnh dịch gà. Tuy nhiên, bản chất chính xác của mầm bệnh "vô hình" này vẫn chưa được hiểu rõ.

Xác định nguyên nhân sốt vàng là một cột mốc quan trọng trong lịch sử virus học. Trong Chiến tranh Tây Ban Nha - Mỹ năm 1898, quân đội Mỹ bị căn bệnh này tấn công khi tới bờ biển Cuba. Nhờ nghiên cứu của Walter Reed, James Carroll, Aristides Agramonte, và Jesse William Lazear, người ta biết rằng căn bệnh có thể truyền nhiễm qua huyết thanh đã lọc từ một bệnh nhân. Phát hiện này khiến sốt vàng trở thành bệnh truyền nhiễm ở người đầu tiên được xác định do virus gây ra.

Đến năm 1931, khi kính hiển vi điện tử được phát minh, các nhà khoa học mới có thể nhìn thấy virus. Một lần nữa, virus khảm thuốc lá trở thành virus đầu tiên được chụp ảnh.

Một khoảnh khắc quan trọng khác xảy ra vào những năm 1950 với nghiên cứu của Rosalind Franklin. Bà sử dụng phương pháp tinh thể học tia X để xác định cấu trúc của virus khảm thuốc lá là phân tử ARN chuỗi đơn với màng protein bao bọc. Một nghiên cứu khác của bà giúp chứng minh rằng ADN là phân tử gồm hai chuỗi, dẫn đến những phát hiện nổi tiếng về cấu trúc xoắn kép của ADN.

Hơn một thế kỷ sau phát hiện này, các virus vẫn khiến giới khoa học bối rối, kinh ngạc và vẫn có thể gây ra thảm họa. Ngày nay, vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh việc virus có phải thực thể "sống" hay không.

Virus là sinh vật ký sinh hiệu quả. Chúng cần một tế bào sống để sinh sản và không thể phát triển độc lập bên ngoài vật chủ như vi khuẩn và các vi sinh vật sống tự do khác. Tuy nhiên, chúng hình thành từ ADN hoặc ARN - các thành phần đóng vai trò then chốt với sự sống. Đa số nhà khoa học hiện nay tin rằng virus đủ điều kiện để được coi là "sống", dù chúng vẫn không ngừng gây ngạc nhiên với những phát hiện mới.

TIN CŨ HƠN
Phát hiện rận ăn lưỡi ký sinh trong miệng cá

Phát hiện rận ăn lưỡi ký sinh trong miệng cá

Khi các nhà khoa học chụp X quang đầu của một con cá bàng chài, họ phát hiện một loài giáp xác ký sinh đã ăn cụt và thay thế lưỡi của vật chủ.

Đăng ngày: 14/11/2025
Nhân giống loại cây còn duy nhất một cá thể trên Trái đất, hiếm tới mức được bảo vệ 24/24

Nhân giống loại cây còn duy nhất một cá thể trên Trái đất, hiếm tới mức được bảo vệ 24/24

Trong một lần vào rừng, vị chuyên gia bất ngờ tìm thấy loại cây chỉ có duy nhất cá thể còn sống trên Trái đất.

Đăng ngày: 13/11/2025
Chuyên gia Nhật Bản chia sẻ cách diệt gián và tránh loài vật khó chịu này

Chuyên gia Nhật Bản chia sẻ cách diệt gián và tránh loài vật khó chịu này

Theo các chuyên gia Nhật Bản, dưới đây là những cách tốt nhất để diệt gián và một số cách phòng tránh.

Đăng ngày: 11/11/2025
Hàng loạt cây cảnh chứa chất độc chết người

Hàng loạt cây cảnh chứa chất độc chết người

Các nhà sinh học cảnh báo trong số cây cảnh trồng trong nhà có nhiều loại cây chứa độc tố gây chết người nếu ăn phải.

Đăng ngày: 07/11/2025
Sinh vật đáng sợ biến con mồi thành xác sống rồi ăn sạch nội tạng

Sinh vật đáng sợ biến con mồi thành xác sống rồi ăn sạch nội tạng

Âm thầm biến con mồi thành một xác sống, hoạt động theo sự điều khiển của mình, trong khi đó âm thầm ăn sạch nội tạng của mục tiêu và cuối cùng giết chết nó để phục vụ cho mục đích sinh sản.

Đăng ngày: 06/11/2025
Con rết

Con rết "dài phá kỷ lục thế giới" ở Đà Nẵng

Anh Vũ Hồng Phương, 28 tuổi ở đường Nguyễn Tri Phương, phường Thạc Rán, quận Thanh Khê, TP Đà Nẵng cho biết, cách đây vài ngày anh có thấy một con rết chạy vào sân nhà.

Đăng ngày: 04/11/2025
Hoa xuyến chi là hoa gì? Công dụng tuyệt vời của hoa xuyến chi

Hoa xuyến chi là hoa gì? Công dụng tuyệt vời của hoa xuyến chi

Hãy tham khảo bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về loài hoa mọc dại ven đường là gì và những tác dụng tuyệt vời của nó với cuộc sống chúng ta nhé.

Đăng ngày: 04/11/2025
Khoa Học News