Bong bóng bí ẩn hiện ra giữa trung tâm dải Ngân hà cuối cùng cũng được "giải mã"

Vào năm 2010, kính thiên văn không gian Fermi của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đã phát hiện hai bong bóng bí ẩn nằm ở khu vực chính giữa dải Ngân Hà. Chúng được các nhà khoa học đặt tên là "Bong bóng Fermi", với hình dáng giống như hai cánh của một con sâu bướm khổng lồ, hay hình đồng hồ cát. Trải dài ở hai mặt phẳng Bắc và Nam của trung tâm Ngân hà, hai bong bóng khổng lồ gồm khí, bụi và tia gamma này có đường kính lên tới 50000 năm ánh sáng, bằng khoảng ½ đường kính dải Ngân Hà.


Bong bóng Fermi.

Đáng chú ý, kể từ khi được phát hiện lần đầu cho tới nay, Bong bóng Fermi đã khiến nhà thiên văn học trên thế giới phải "đau đầu" do không tìm được nguồn gốc xuất xứ của cấu trúc tia gamma khổng lồ này. Tuy nhiên, một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí thiên văn The Astrophysical Journal vào ngày 14/5 vừa qua cho thấy, có sự liên quan giữa Bong bóng Fermi và các hoạt động của lỗ đen siêu khổng lồ ở trung tâm dải Ngân hà cách đây 6 triệu năm về trước.

Thông qua các mô hình giả lập 3D được xử lý trên các siêu máy tính, các nhà khoa học cho rằng Bong bóng Bong bóng Fermi có thể được sinh ra sau một một đợt bùng phát sóng xung kích từ lỗ đen siêu khổng lồ ở trung tâm thiên hà, vốn được biết đến dưới cái tên Sagittarius A* (hay Sgr A*).

Theo đó, vào 6 triệu năm về trước, khi hố đen Sagittarius A hút vật chất vào bên trong chân trời sự kiện, nó đã phun ra 2 luồng bức xạ năng lượng cao, vốn bay theo hướng ngược lại từ trung tâm thiên hà với tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng.


Các hố đen siêu khổng lồ ở trung tâm thiên hà khi "ngấu nghiến" vật chất thường phát ra các tia năng lượng cao theo 2 hướng.

Ngay sau khi các luồng bức xạ siêu mạnh này được phát ra, một đợt sóng xung kích cũng được tạo ra đồng thời, quét ngang qua các đám mây khí gas ở khu vực trung tâm thiên hà. Những đám mây khí gas này sau khi bị nén và đốt cháy bởi sóng xung kích sẽ liên tục mở rộng vào khu vực không gian liên thiên hà theo cả hai hướng, tạo thành Bong bóng Fermi. Toàn bộ quá trình này kéo dài trong khoảng một triệu năm, nhóm nghiên cứu cho biết.

"Một đợt sóng sóng xung kích ngay lập tức được tạo ra khi luồng bức xạ năng lượng cao "xuyên thủng" đám mây khí gas. Sau khoảng một triệu năm, lỗ đen Sagittarius A* ngừng phát ra các tia năng lượng. Sau khoảng 5 triệu năm, Bong bóng Fermi mở rộng ra kích thước như hiện tại", các nhà khoa học cho biết.

Theo các nhà nghiên cứu, giả thuyết sóng xung kích giải thích một số đặc điểm của khu vực trung tâm thiên hà, bao gồm nhiệt độ cực cao của Bong bóng Fermi. Đồng thời, nó cũng lý giải được vì sao các cạnh dưới của Bong bóng Fermi trùng khớp hoàn hảo với các cấu trúc tia X.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Tìm hiểu về hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực

Trong bài viết dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu xem hiện tượng Nhật Thực, Nguyệt Thực là gì? Tại sao nó lại được những người yêu thích thiên văn học quan tâm đến vậy.

Đăng ngày: 21/06/2025
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?

Trái Đất và các hành tinh hàng xóm, cùng các tiểu hành tinh, hành tinh lùn, thiên thạch, sao chổi... thuộc hệ Mặt Trời (Thái Dương hệ) với Mặt Trời là trung tâm của hệ này.

Đăng ngày: 21/06/2025
Vết nứt của vũ trụ trông như thế nào?

Vết nứt của vũ trụ trông như thế nào?

Vũ trụ có thể tồn tại những "vết nứt", là hệ quả từ vụ nổ Big Bang.

Đăng ngày: 17/06/2025
Vì sao vị trí của các chòm sao biến đổi theo thời gian?

Vì sao vị trí của các chòm sao biến đổi theo thời gian?

Những đêm tối trăng, trời trong sáng, đứng chỗ quang đãng bạn sẽ thấy các ngôi sao nhấp nháy trên màn trời đen.

Đăng ngày: 15/06/2025
Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Các giai đoạn (pha) của Mặt Trăng thay đổi một cách tuần hoàn, phụ thuộc vào góc chiếu của Mặt Trời tới Mặt Trăng và vị trí quan sát trên Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thủy

Tổng quan về sao Thủy

Sao Thủy hay Thủy Tinh là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng 88 ngày Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thổ

Tổng quan về sao Thổ

Sao Thổ tức Thổ tinh là hành tinh thứ sáu tính theo khoảng cách trung bình từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thứ hai về đường kính cũng như khối lượng, sau Sao Mộc trong Hệ Mặt Trời.

Đăng ngày: 03/06/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News